- پیشگفتار 1
- اشاره 5
- یک. تعریف مفاهیم و اصطلاحات 6
- اشاره 6
- الف)صلاه 6
- ج) اقامه 7
- ب) نماز 7
- اشاره 8
- دو. اهمیت و ضرورت پرداختن به موضوع نماز 8
- 1. نماز؛ رکن دین 9
- 2. تکرار معنادار واژه »صلاه» در قرآن و روایات 9
- اشاره 9
- 3. اقامه نماز، اولین فعالیت فرهنگی صالحان 10
- 4. محوریت نماز در سیره و سفارش انبیا ؟(ع)و اهل بیت (ع) 11
- ب) معیار و شاخص بودن نماز 12
- اشاره 12
- 1. شاخص ایمان 12
- 3. شاخص قبولی اعمال 13
- ب) تأکید خاص به نماز در بین دیگر عبادات 13
- 2. اولین نشانه مؤمنان 13
- پرسشنامه 15
- آسیب شناسی نماز 16
- الف) نماز ما با غفلت همراه است 16
- اشاره 16
- اشاره 16
- دو. نمازهای ما ناقص است 16
- یک. نماز برای ما کار مهمی نیست 16
- اشاره 16
- الف) توجه به اینکه نماز، همسخن شدن با پروردگار 17
- راه درمان این آسیبها 17
- ب) نماز ما بازدارنده از گناه نیست 17
- یک. چه کنیم نماز برای ما مهم باشد؟ 17
- اشاره 17
- ج) شناخت جایگاه نماز 18
- د. آشنایی با پیامدهای سبک شمردن نماز 18
- ب) توجه به آثار و ثواب نماز 18
- ه) توجه به عنایات ویژه خداوند 21
- و) توجه به حالات پیغمبر(ص) و ائمه(ع)و اهتمام ایشان به نماز 22
- ز) تقویت اعتقاد به قیامت 25
- دو. چه کنیم نمازی کامل بخوانیم 25
- الف) فراگیری احکام نماز 25
- اشاره 25
- ج) توجه به معانی و اسرار نماز 26
- ب) رعایت آداب ظاهری و باطنی نماز 26
- د) اقامه نماز در اول وقت 27
- ه) اقامه نماز به جماعت 29
- و) اهتمام به تعقیبات 30
- تسیبح حضرت زهرا 31
- ز) اهتمام به نوافل 32
- پرسشنامه 33
- 1. وضو 34
- اشاره 34
- الف) آداب مقدمات نماز 34
- اشاره 34
- 1. خواندن دعاهای مخصوص هنگام وضو 34
- 3. مضمضه کردن 36
- 8. خواندن آیه الکرسی بعد از وضو. 36
- 2. مسواک زدن 36
- 4. استنشاق 36
- 7. خواندن سوره قدر در حال وضو. 36
- 2. لباس نمازگزار 37
- اشاره 38
- 3. مکان نمازگزار 38
- ب) آداب مقارنات نماز 38
- 1. آداب تکبیرهالاحرام 40
- 2. برخی از آداب قیام و قرائت 41
- 4. آداب سجود 42
- 3. آداب رکوع 42
- 6. آداب سلام نماز 44
- 7. آداب قنوت 44
- الف) اخلاص و نیت قربت 45
- اشاره 45
- اشاره 45
- دو. آداب باطنی نماز 45
- مراتب اخلاص 46
- ب) تفهّم نماز 47
- ج) تعظیم مقام پروردگار در نماز 49
- اشاره 49
- د) حضور قلب در نماز 50
- خشوع اولیای خدا در نماز 50
- پرسشنامه 51
- یک. اهمیّت حضورقلب در نماز 52
- اشاره 52
- دو. تأثیرعبادت همراه با حضور قلب 53
- الف) بزرگ شمردن امر خدا و رعایت حریم آن 55
- چهار. عوامل مؤثر در تحصیل حضور قلب 55
- سه. مقدمات به دست آوردن حضور قلب 55
- اشاره 55
- ب) ترس ازعظمت و بزرگی خدا 57
- پنج. راههای تحصیل حضور قلب 60
- ه) شرمساری از تقصیرها و گناهان در برابر خداوند 60
- اشاره 62
- شش. موانع حضور قلب در نماز 62
- الف) عوامل خارجی 62
- اشاره 62
- راه درمان 63
- اشاره 63
- ب) عوامل داخلی 63
- راه نجات از حبّ دنیا 65
- داروی هرزه گردی خیال 66
- آیا نمازِ بدون حضور قلب، باطل است؟ 68
- انواع حضور قلب و کاملترین نوع آن 69
- نکته اساسی در حضور قلب 69
- ج) پرهیز از حرکتهای اضافی 70
- ه) توجه نکردن به اطراف 71
- د) پرهیز از نماز در حالت کسالت 71
- اشاره 71
- چند تذکر 72
- پرسشنامه 73
- مقدمه 74
- اشاره 74
- یک. در ارتباط با خدای متعال 75
- اشاره 75
- الف) مداومت بر نماز 75
- اشاره 75
- مداومت امام خمینی(ره) بر نماز شب 76
- ب) محافظت بر نماز 77
- اشاره 77
- نتیجه پایداری بر نماز 78
- اشاره 79
- اشاره 79
- ج) کسب روزی حلال و دوری از حرام خواری 79
- دو. در ارتباط با خلق خدا 79
- الف) امدادگرِ محرومان 79
- نکته 80
- نمونه ای از انفاق امام صادق(ع) 81
- اشاره 81
- ب) عفیف در غرائز 81
- پناه جویی از شهوت، به پیامبر رحمت(ص) 82
- ج) امانتدار 83
- اشاره 83
- امانتداری بر سه نوع عهد 84
- د) استوار در شهادت 86
- و) رعایت حق همسر 87
- ز) دوری از غیبت 87
- اشاره 87
- اثر غیبت در عبادت 88
- ح) خیرخواهی و ارتباط با برادر دینی 89
- اشاره 90
- سه. در ارتباط با عالم غیب 90
- الف) یقین به قیامت 90
- اشاره 90
- ب) هراس از عذاب الهی 93
- پرسشنامه 95
- اشاره 96
- اشاره 97
- مقدمه 97
- سر در لغت و اصطلاح 97
- راه رسیدن به اسرار نماز 98
- منابع شناخت اسرار 98
- سیر تکمیل نمازهای واجب 99
- اشاره 101
- الف) طهارت باطنی انسان 101
- یک. سر الصلاه 101
- اشاره 101
- بیان اسرار نماز 101
- ب) به فعلیت رسیدن انسان 102
- الف) اسرار مقدمات نماز 103
- دو. اسرار الصلاه 103
- اشاره 103
- ب) اسرار مقارنات نماز 110
- اشاره 118
- تأویل دو سجده 119
- قیام بعد از دو سجده 119
- پرسشنامه 122
- یک. الله اکبر 123
- مقدمه 123
- دو. أعوذ بالله من الشیطان الرجیم 125
- الف) سوره حمد 126
- ویژگیها 126
- سه. قرائت 126
- چرا سوره حمد؟ 127
- بِسْمِ اللَّهِ 128
- الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ 129
- تفاوت حمد با مدح و شکر 130
- الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ 130
- رَبِّ الْعَالَمِین 131
- الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ 132
- إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَإِیَّاکَ نَسْتَعِین 133
- یک سؤال 134
- اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیم 135
- حقیقت صراط مستقیم 135
- صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ 136
- وَلَا الضَّالِّین 137
- غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ 137
- اشاره 138
- ب) سوره (بعد از حمد) 138
- سوره توحید 139
- ج) تسبیحات اربعه 140
- سُبْحانَ رَبِّیَ الْعَظیمِ وَ بِحَمْدِهِ 141
- چهار. رکوع 141
- چرا عظیم، چرا اعلی؟ 142
- پنج) سجده 142
- سُبْحانَ رَبِّیَ الأعلَی وَ بِحَمْدِهِ 142
- بحمده 142
- شش. قنوت 143
- هفت. تشهد 144
- هشت. سلام 145
- پرسشنامه 146
- اشاره 147
- مقدمه: آثار نماز و تربیت انسان 147
- چند نکته مهم 147
- اشاره 148
- بررسی آثار فردی نماز 148
- اشاره 149
- الف) آثار اعتقادی 149
- یک. آثار شناختی 149
- ب) آثار عقلی و علمی 151
- نماز را با لذت معنوی گره نزنید! 156
- اشاره 156
- دو. آثار عبادی - معنوی 156
- اشاره 160
- سه. آثار عاطفی - روانی 160
- ب) بالابردن سطح تحمل و رهایی از غم و اندوه 162
- ب) ابهت یافتن خدا در دل 163
- الف) نماز، تمرین ادب عبودیت و مبارزه با نفس 163
- ج) پیشگیری از گناه 164
- د) گناه زدایی 165
- ه) درمان حرص و طمع 166
- ز) درمان کبر و غرور 167
- و) تربیت روحیه حق شناسی 167
- پنج) آثار زیستی - بهداشتی 168
- پرسشنامه 170
- اشاره 171
- مقدمه: نماز به مثابه یک امر اجتماعی 171
- الف) برنامه ریزی و تدبیر منزل 172
- یک. نماز و خانواده 172
- ب) بهبود روابط خویشاوندی 173
- الف) کاهش جرائم و تقویت کنترل اجتماعی 175
- دو. نماز و جامعه 175
- اشاره 175
- اشاره 175
- 1. مکانیسم حیا 176
- 3. مکانیسم معرفت و هدایت بخشی 177
- 2. مکانیسم تعدیل 177
- ب) تألیف قلوب و ایجاد همدلی و برادری 178
- د) تسهیل روابط اجتماعی 179
- ه) توجه به حقوق دیگران 180
- اشاره 181
- الف) تثبیت نظام توحیدی 181
- سه. نماز و فرهنگ 181
- ب) فرهنگ پذیری 182
- ج) تبلیغ جهانی فرهنگ اسلامی 183
- ب) ایجاد اقتدار و تحول در معادلات سیاسی 184
- الف)وحدت و همدلی 184
- اشاره 184
- چهار. نماز و سیاست 184
- ج) تعمیق بصیرت سیاسی 185
- اشاره 187
- الف) فعال سازی روحیه تعاون و همیاری 187
- پنج) نماز و اقتصاد 187
- ب) بهبود رابطه کارگر و کارفرما 188
- ج) نزول برکات الهی 189
- نقش فراگیر 190
- د) تحکیم برابری و رفع اختلاف طبقاتی 190
- اشاره 190
- نماز بخوان تا آدم شوی 191
- پرسشنامه 193
- اشاره 194
- اشاره 195
- مقدمه 195
- یک. وضو 195
- منشأ اختلاف 195
- اشاره 195
- پاسخهای شیعه 196
- موارد اختلافی در وضو 196
- دلیل اهل سنت 196
- الف: شستن دستها 196
- ب: مسح سر 198
- الف: قرآن 199
- ج: مسح یا غَسل پاها 199
- ب: روایات 200
- اشاره 201
- دو. اذان و اقامه 201
- الف) کیفیت تشریع اذان 201
- بررسی موارد اختلافی 201
- ب) تثویب در اذان صبح 202
- ج) حیّ علی خیرالعمل 204
- د) شهادت ثالثه 206
- نقد و بررسی جمع بین صلاتین 208
- رمزگشایی از علت اصلی 208
- سه. اوقات نماز 208
- حنفیه 209
- واجبات نماز از نگاه مذاهب اسلامی 209
- چهار. ارکان و واجبات نماز 209
- حنبلیه 209
- اشاره 209
- مالکیه 210
- الف( حکم بسمله 210
- شافعیه 210
- بررسی برخی موارد اختلافی 210
- ب) دست بسته نماز خواندن 211
- ج) آمین گفتن پس از حمد 213
- پرسش اول 214
- پرسش دوم 216
- ه) صلوات و سلام پیامبر بر خودشان! 216
- پرسشنامه 218
- مقدمه 219
- اشاره 219
- الف) نماز حضرت ابراهیم(ع) 220
- یک. نماز پیامبران الهی(ع) 220
- ب) نماز اسماعیل(ع)و اسحاق(ع)و یعقوب (ع) 220
- ج) نماز حضرت شعیب(ع) 221
- د) نماز حضرت موسی(ع) 221
- ه) نماز حضرت داود(ع) 222
- و) نماز حضرت سلیمان(ع) 224
- ز) نماز حضرت زکریا(ع) 224
- ح) نماز حضرت عیسی(ع) 226
- اشاره 227
- دو. یهودیت 227
- الف) نماز در یهودیت 228
- 1. وجوب نماز 228
- 2. مقدمات نماز 229
- 3. نمازهای روزانه 231
- سه. مسیحیت 232
- اشاره 232
- ٢. فرقه های مسیحی 233
- ١. حواریون یا رسولان مسیح 233
- ٤. شعائر و عبادات 235
- ٣. کتاب مقدس مسیحیان 235
- ٥. نماز حضرت عیسی(ع) 236
- ٧. نمازهای روزانه مسیحیان 237
- ٦. جدایی از یهودیان 237
- اشاره 238
- چهار. آیین زردشت 238
- ١. زندگی و رسالت زردشت 239
- ٢. نماز در آیین زردشت 240
- ٤. نماز روزانه 241
- ٣. آمادگی برای نماز 241
- پرسشنامه 243
- اشاره 244
- مقدمه 244
- فصل سوم: نماز در ادیان غیر الهی 244
- اشاره 244
- یک. آیین هندو 244
- ١. اعتقادات اصلی 245
- 2. عبادت در آیین هندو 246
- ٣. نماز در آیین هندو 247
- اشاره 249
- دو. آیین بودا 249
- کتب مقدس بودایی 251
- عبادت بوداییها 251
- عبادات روزانه 252
- پرسشنامه 254
- اشاره 255
- بخش چهارم: دعوت به نماز 255
- مقدمه 256
- به گیتی نیست آرامش، از این رو 257
- الف) اصول هدایت و دعوت دیگران به نماز 259
- یک. شروع از خود 259
- اشاره 259
- اشاره 259
- فصل اول: اصول و شیوه های هدایت و دعوت دیگران به نماز 259
- دو. اصل زمینه سازی 260
- سه. اصل جامعیت 260
- چهار. اصل تدریج 260
- پنج) اصل اعتدال 261
- شش. اصل تداوم و استقامت 262
- هفت. اصل کرامت 262
- اشاره 263
- اشاره 263
- ب) روشهای عام در هدایت و دعوت دیگران به نماز 263
- یک. اعطای بینش و پاسخ به شبهات 263
- نمونهای از شبهات 264
- دو. انداز و تبیشیر 266
- سه. تشویق و تنبیه 267
- اشاره 267
- الف) اشارهای به انواع تشویق و تنبیه 268
- ب) شرایط تشویق و تنبیه 268
- ح) شیوه های تنبیه 269
- ج) تناسب با عمل 269
- چهار. معرفی الگوهای اهل نماز 271
- اشاره 271
- یک. دوره کودکی اول 272
- اشاره 272
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره کودکی اول (کمتر از 7سال) 272
- ج( روش ها و نکته های دعوت به نماز بر اساس سن مخاطب 272
- ب) روشهای ویژه دوره کودکی اول: فراهم آوردن زمینه مساعد 273
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره کودکی دوم (7 تا 12سال) 275
- دو. دوره کودکی دوم 275
- سه. دوره دوره نوجوانی 278
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره نوجوانی (12 تا 18سال) 278
- ب) روشهای ویژه دوره کودکی دوم: آموزش و درونی کردن 278
- ب) روشهای ویژه دوره نوجوانی 279
- اشاره 279
- اشاره 280
- اهداف تحکیم و تعمیق بنیانهای اعتقادی 280
- ترغیب و ترهیب، انذار و تبشیر، تشویق و تنبیه 281
- روش اول. تشکیل جلسات بحث و گفتگو 281
- دوم. تدوین برنامه مطالعاتی 281
- اشاره 282
- نکات مهم 283
- پرسشنامه 284
- عوامل ترک نماز 285
- الف) بینشی 285
- اشاره 285
- فصل دوم: بررسی علل ترک نماز و راههای درمان آن 285
- مقدمه 285
- یک. عوامل درونی ترک نماز 285
- اشاره 285
- اشاره 285
- اشاره 286
- عوامل ضعف ایمان به خدا 286
- درمان ضعف ایمان به خدا 287
- اشاره 288
- دنیاطلبی 289
- شیطان 289
- . 289
- دوست ناباب 289
- عوامل غفلت 289
- اشتغال افراطی به بهرههای دنیایی 289
- درمان غفلت 290
- اشاره 290
- اشاره 291
- الف) جهل به احکام 291
- انواع جهل 291
- درمان جهل 292
- ب) جهل به اسرار، آثار و اهمیت نماز 292
- ج) جهل به عواقب بی نمازی 292
- اشاره 292
- ب) گرایشی 293
- عوامل ضعف اراده 295
- اشاره 295
- درمان ضعف اراده 296
- ج) کنشی 298
- اشاره 299
- اشاره 299
- 1. کثرت گناه و شهوت رانی 299
- 3. خجالت 300
- 2. افراط و تفریط 300
- اشاره 300
- اشاره 300
- درمان کثرت گناه و شهو ترانی 300
- درمان افراط و تفریط 300
- دو. عوامل بیرونی ترک نماز 301
- الف) اعضای خانواده 301
- درمان خجالت 301
- ب) دوست نامناسب 301
- ج) شیطان 302
- د) بد عمل کردن برخی دینداران 303
- اشاره 304
- ه) محیط 304
- 2. گروه همساان 304
- 1. محیط خانواده 304
- 4. بازار و خیابان 305
- 3. محیط مدرسه و مربیان 305
- 5. ورزشگا هها 306
- 6. رسانه 306
- 7. حکومت 307
- 8. فعالیت های دشمنان 308
- پرسشنامه 309
- منابع 310
- Judaism, , USA:1985. P.83 316
با توجه به مجموعه این ادله، بیپایه بودن سخن کسانی که شیعه را به علت همراه داشتن مُهر، بت پرست می نامند، عیان گشته، معلوم می شود که پیشتازان تاریخ اسلام به این کار مبادرت می ورزیده اند.
پرسش دوم
از دیگر اشکالات برخی از اهل سنت و وهّابیون این است که چرا شیعیان، بر خاک کربلا سجده می کنند؟
پاسخ: عالمان شیعی، سجده بر تربت امام حسین؟ع؟را واجب نمیدانند، بلکه حکم به جواز سجده بر هر نوع تربت و خاکی نموده اند؛ ولی از آنجا که تربت امام حسین(ع)دارای امتیازات ویژهای است، حکم به استحباب سجده بر آن دادهاند. فلسفه آن هم این است که هر روز شیعه، به یاد مظلومیت امام حسین(ع)و یارانش افتاده و اهداف او را - احیای سنت پیامبر؟ص؟ و امر به معروف و نهی از منکر - یادآوری کنند. لذا شیعیان با پیروی از ائمه(ع) خود، سجده بر خاک کربلا را بر سایر خاکها ترجیح میدهند و از مُهر کربلا استفاده میکنند. همانگونه که درباره امام صادق(ع)نقل شده: آن حضرت کیسهای داشتند که در آن تربت سیدالشهدا(ع)بود و هنگام نماز، آن تربت را در موضع سجودشان می ریختند و بر آن سجده میکردند.(1)
ه) صلوات و سلام پیامبر بر خودشان!
از واجبات قطعی نماز نزد مذاهب اسلامی، ضرورت تشهد و سلام نماز است. حال این سؤال پیش می آید که آیا پیامبر نیز در نماز بر خود درود و سلام می فرستادند، اگر پاسخ مثبت است، چرا؟
نگاهی به سیره و سنت و نیز روایات(2) بیانگر این نکته است که آن حضرت نیز در نمازها بر خود صلوات می فرستادند؛ زیرا اولاً: پیامبر؟ص؟ و دیگر مردم، در احکام
1- محقق بحرانی، الحدائق الناصره، ج 7، ص 260
2- در روایات آمده است: خداوند متعال پیامبرش حضرت محمد(ص) را به معراج برد. جبرئیل اذان گفت و نماز را به پیامر آموخت، به همین کیفیت و شکلی که می خوانیم. سپس در تشهد به او فرمود: برخودت و بر اهل بیت(ع)ت درود بفرست. پیامبر گفت:"صَلیَ اللَهُ عَلَیَ وَ عَیلَ أَهْلِ بَیْتِی (شیخ کلینی،. اصول کافی، ج 3، ص 486)