- پیشگفتار 1
- اشاره 5
- یک. تعریف مفاهیم و اصطلاحات 6
- اشاره 6
- الف)صلاه 6
- ج) اقامه 7
- ب) نماز 7
- اشاره 8
- دو. اهمیت و ضرورت پرداختن به موضوع نماز 8
- 2. تکرار معنادار واژه »صلاه» در قرآن و روایات 9
- اشاره 9
- 1. نماز؛ رکن دین 9
- 3. اقامه نماز، اولین فعالیت فرهنگی صالحان 10
- 4. محوریت نماز در سیره و سفارش انبیا ؟(ع)و اهل بیت (ع) 11
- ب) معیار و شاخص بودن نماز 12
- اشاره 12
- 1. شاخص ایمان 12
- ب) تأکید خاص به نماز در بین دیگر عبادات 13
- 3. شاخص قبولی اعمال 13
- 2. اولین نشانه مؤمنان 13
- پرسشنامه 15
- اشاره 16
- اشاره 16
- آسیب شناسی نماز 16
- یک. نماز برای ما کار مهمی نیست 16
- دو. نمازهای ما ناقص است 16
- الف) نماز ما با غفلت همراه است 16
- اشاره 16
- اشاره 17
- راه درمان این آسیبها 17
- الف) توجه به اینکه نماز، همسخن شدن با پروردگار 17
- یک. چه کنیم نماز برای ما مهم باشد؟ 17
- ب) نماز ما بازدارنده از گناه نیست 17
- ب) توجه به آثار و ثواب نماز 18
- ج) شناخت جایگاه نماز 18
- د. آشنایی با پیامدهای سبک شمردن نماز 18
- ه) توجه به عنایات ویژه خداوند 21
- و) توجه به حالات پیغمبر(ص) و ائمه(ع)و اهتمام ایشان به نماز 22
- اشاره 25
- دو. چه کنیم نمازی کامل بخوانیم 25
- الف) فراگیری احکام نماز 25
- ز) تقویت اعتقاد به قیامت 25
- ب) رعایت آداب ظاهری و باطنی نماز 26
- ج) توجه به معانی و اسرار نماز 26
- د) اقامه نماز در اول وقت 27
- ه) اقامه نماز به جماعت 29
- و) اهتمام به تعقیبات 30
- تسیبح حضرت زهرا 31
- ز) اهتمام به نوافل 32
- پرسشنامه 33
- اشاره 34
- 1. خواندن دعاهای مخصوص هنگام وضو 34
- الف) آداب مقدمات نماز 34
- اشاره 34
- 1. وضو 34
- 7. خواندن سوره قدر در حال وضو. 36
- 8. خواندن آیه الکرسی بعد از وضو. 36
- 3. مضمضه کردن 36
- 4. استنشاق 36
- 2. مسواک زدن 36
- 2. لباس نمازگزار 37
- ب) آداب مقارنات نماز 38
- 3. مکان نمازگزار 38
- اشاره 38
- 1. آداب تکبیرهالاحرام 40
- 2. برخی از آداب قیام و قرائت 41
- 3. آداب رکوع 42
- 4. آداب سجود 42
- 7. آداب قنوت 44
- 6. آداب سلام نماز 44
- اشاره 45
- دو. آداب باطنی نماز 45
- الف) اخلاص و نیت قربت 45
- اشاره 45
- مراتب اخلاص 46
- ب) تفهّم نماز 47
- اشاره 49
- ج) تعظیم مقام پروردگار در نماز 49
- د) حضور قلب در نماز 50
- خشوع اولیای خدا در نماز 50
- پرسشنامه 51
- یک. اهمیّت حضورقلب در نماز 52
- اشاره 52
- دو. تأثیرعبادت همراه با حضور قلب 53
- سه. مقدمات به دست آوردن حضور قلب 55
- چهار. عوامل مؤثر در تحصیل حضور قلب 55
- اشاره 55
- الف) بزرگ شمردن امر خدا و رعایت حریم آن 55
- ب) ترس ازعظمت و بزرگی خدا 57
- پنج. راههای تحصیل حضور قلب 60
- ه) شرمساری از تقصیرها و گناهان در برابر خداوند 60
- اشاره 62
- شش. موانع حضور قلب در نماز 62
- الف) عوامل خارجی 62
- اشاره 62
- راه درمان 63
- ب) عوامل داخلی 63
- اشاره 63
- راه نجات از حبّ دنیا 65
- داروی هرزه گردی خیال 66
- آیا نمازِ بدون حضور قلب، باطل است؟ 68
- نکته اساسی در حضور قلب 69
- انواع حضور قلب و کاملترین نوع آن 69
- ج) پرهیز از حرکتهای اضافی 70
- اشاره 71
- د) پرهیز از نماز در حالت کسالت 71
- ه) توجه نکردن به اطراف 71
- چند تذکر 72
- پرسشنامه 73
- اشاره 74
- مقدمه 74
- یک. در ارتباط با خدای متعال 75
- اشاره 75
- اشاره 75
- الف) مداومت بر نماز 75
- مداومت امام خمینی(ره) بر نماز شب 76
- ب) محافظت بر نماز 77
- اشاره 77
- نتیجه پایداری بر نماز 78
- اشاره 79
- دو. در ارتباط با خلق خدا 79
- اشاره 79
- الف) امدادگرِ محرومان 79
- ج) کسب روزی حلال و دوری از حرام خواری 79
- نکته 80
- اشاره 81
- نمونه ای از انفاق امام صادق(ع) 81
- ب) عفیف در غرائز 81
- پناه جویی از شهوت، به پیامبر رحمت(ص) 82
- ج) امانتدار 83
- اشاره 83
- امانتداری بر سه نوع عهد 84
- د) استوار در شهادت 86
- ز) دوری از غیبت 87
- اشاره 87
- و) رعایت حق همسر 87
- اثر غیبت در عبادت 88
- ح) خیرخواهی و ارتباط با برادر دینی 89
- اشاره 90
- سه. در ارتباط با عالم غیب 90
- الف) یقین به قیامت 90
- اشاره 90
- ب) هراس از عذاب الهی 93
- پرسشنامه 95
- اشاره 96
- اشاره 97
- سر در لغت و اصطلاح 97
- مقدمه 97
- راه رسیدن به اسرار نماز 98
- منابع شناخت اسرار 98
- سیر تکمیل نمازهای واجب 99
- الف) طهارت باطنی انسان 101
- اشاره 101
- اشاره 101
- بیان اسرار نماز 101
- یک. سر الصلاه 101
- ب) به فعلیت رسیدن انسان 102
- اشاره 103
- دو. اسرار الصلاه 103
- الف) اسرار مقدمات نماز 103
- ب) اسرار مقارنات نماز 110
- اشاره 118
- تأویل دو سجده 119
- قیام بعد از دو سجده 119
- پرسشنامه 122
- یک. الله اکبر 123
- مقدمه 123
- دو. أعوذ بالله من الشیطان الرجیم 125
- سه. قرائت 126
- الف) سوره حمد 126
- ویژگیها 126
- چرا سوره حمد؟ 127
- بِسْمِ اللَّهِ 128
- الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ 129
- تفاوت حمد با مدح و شکر 130
- الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ 130
- رَبِّ الْعَالَمِین 131
- الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ 132
- إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَإِیَّاکَ نَسْتَعِین 133
- یک سؤال 134
- حقیقت صراط مستقیم 135
- اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیم 135
- صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ 136
- وَلَا الضَّالِّین 137
- غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ 137
- اشاره 138
- ب) سوره (بعد از حمد) 138
- سوره توحید 139
- ج) تسبیحات اربعه 140
- سُبْحانَ رَبِّیَ الْعَظیمِ وَ بِحَمْدِهِ 141
- چهار. رکوع 141
- سُبْحانَ رَبِّیَ الأعلَی وَ بِحَمْدِهِ 142
- چرا عظیم، چرا اعلی؟ 142
- پنج) سجده 142
- بحمده 142
- شش. قنوت 143
- هفت. تشهد 144
- هشت. سلام 145
- پرسشنامه 146
- اشاره 147
- مقدمه: آثار نماز و تربیت انسان 147
- چند نکته مهم 147
- اشاره 148
- بررسی آثار فردی نماز 148
- اشاره 149
- الف) آثار اعتقادی 149
- یک. آثار شناختی 149
- ب) آثار عقلی و علمی 151
- نماز را با لذت معنوی گره نزنید! 156
- اشاره 156
- دو. آثار عبادی - معنوی 156
- اشاره 160
- سه. آثار عاطفی - روانی 160
- ب) بالابردن سطح تحمل و رهایی از غم و اندوه 162
- الف) نماز، تمرین ادب عبودیت و مبارزه با نفس 163
- ب) ابهت یافتن خدا در دل 163
- ج) پیشگیری از گناه 164
- د) گناه زدایی 165
- ه) درمان حرص و طمع 166
- ز) درمان کبر و غرور 167
- و) تربیت روحیه حق شناسی 167
- پنج) آثار زیستی - بهداشتی 168
- پرسشنامه 170
- اشاره 171
- مقدمه: نماز به مثابه یک امر اجتماعی 171
- یک. نماز و خانواده 172
- الف) برنامه ریزی و تدبیر منزل 172
- ب) بهبود روابط خویشاوندی 173
- اشاره 175
- دو. نماز و جامعه 175
- اشاره 175
- الف) کاهش جرائم و تقویت کنترل اجتماعی 175
- 1. مکانیسم حیا 176
- 3. مکانیسم معرفت و هدایت بخشی 177
- 2. مکانیسم تعدیل 177
- ب) تألیف قلوب و ایجاد همدلی و برادری 178
- د) تسهیل روابط اجتماعی 179
- ه) توجه به حقوق دیگران 180
- الف) تثبیت نظام توحیدی 181
- اشاره 181
- سه. نماز و فرهنگ 181
- ب) فرهنگ پذیری 182
- ج) تبلیغ جهانی فرهنگ اسلامی 183
- ب) ایجاد اقتدار و تحول در معادلات سیاسی 184
- الف)وحدت و همدلی 184
- اشاره 184
- چهار. نماز و سیاست 184
- ج) تعمیق بصیرت سیاسی 185
- اشاره 187
- الف) فعال سازی روحیه تعاون و همیاری 187
- پنج) نماز و اقتصاد 187
- ب) بهبود رابطه کارگر و کارفرما 188
- ج) نزول برکات الهی 189
- نقش فراگیر 190
- د) تحکیم برابری و رفع اختلاف طبقاتی 190
- اشاره 190
- نماز بخوان تا آدم شوی 191
- پرسشنامه 193
- اشاره 194
- منشأ اختلاف 195
- مقدمه 195
- اشاره 195
- اشاره 195
- یک. وضو 195
- پاسخهای شیعه 196
- موارد اختلافی در وضو 196
- دلیل اهل سنت 196
- الف: شستن دستها 196
- ب: مسح سر 198
- الف: قرآن 199
- ج: مسح یا غَسل پاها 199
- ب: روایات 200
- بررسی موارد اختلافی 201
- دو. اذان و اقامه 201
- اشاره 201
- الف) کیفیت تشریع اذان 201
- ب) تثویب در اذان صبح 202
- ج) حیّ علی خیرالعمل 204
- د) شهادت ثالثه 206
- سه. اوقات نماز 208
- رمزگشایی از علت اصلی 208
- نقد و بررسی جمع بین صلاتین 208
- اشاره 209
- واجبات نماز از نگاه مذاهب اسلامی 209
- حنفیه 209
- حنبلیه 209
- چهار. ارکان و واجبات نماز 209
- الف( حکم بسمله 210
- شافعیه 210
- مالکیه 210
- بررسی برخی موارد اختلافی 210
- ب) دست بسته نماز خواندن 211
- ج) آمین گفتن پس از حمد 213
- پرسش اول 214
- پرسش دوم 216
- ه) صلوات و سلام پیامبر بر خودشان! 216
- پرسشنامه 218
- مقدمه 219
- اشاره 219
- الف) نماز حضرت ابراهیم(ع) 220
- یک. نماز پیامبران الهی(ع) 220
- ب) نماز اسماعیل(ع)و اسحاق(ع)و یعقوب (ع) 220
- ج) نماز حضرت شعیب(ع) 221
- د) نماز حضرت موسی(ع) 221
- ه) نماز حضرت داود(ع) 222
- ز) نماز حضرت زکریا(ع) 224
- و) نماز حضرت سلیمان(ع) 224
- ح) نماز حضرت عیسی(ع) 226
- دو. یهودیت 227
- اشاره 227
- الف) نماز در یهودیت 228
- 1. وجوب نماز 228
- 2. مقدمات نماز 229
- 3. نمازهای روزانه 231
- سه. مسیحیت 232
- اشاره 232
- ١. حواریون یا رسولان مسیح 233
- ٢. فرقه های مسیحی 233
- ٣. کتاب مقدس مسیحیان 235
- ٤. شعائر و عبادات 235
- ٥. نماز حضرت عیسی(ع) 236
- ٧. نمازهای روزانه مسیحیان 237
- ٦. جدایی از یهودیان 237
- چهار. آیین زردشت 238
- اشاره 238
- ١. زندگی و رسالت زردشت 239
- ٢. نماز در آیین زردشت 240
- ٤. نماز روزانه 241
- ٣. آمادگی برای نماز 241
- پرسشنامه 243
- اشاره 244
- مقدمه 244
- یک. آیین هندو 244
- اشاره 244
- فصل سوم: نماز در ادیان غیر الهی 244
- ١. اعتقادات اصلی 245
- 2. عبادت در آیین هندو 246
- ٣. نماز در آیین هندو 247
- دو. آیین بودا 249
- اشاره 249
- کتب مقدس بودایی 251
- عبادت بوداییها 251
- عبادات روزانه 252
- پرسشنامه 254
- اشاره 255
- بخش چهارم: دعوت به نماز 255
- مقدمه 256
- به گیتی نیست آرامش، از این رو 257
- فصل اول: اصول و شیوه های هدایت و دعوت دیگران به نماز 259
- الف) اصول هدایت و دعوت دیگران به نماز 259
- اشاره 259
- یک. شروع از خود 259
- اشاره 259
- دو. اصل زمینه سازی 260
- چهار. اصل تدریج 260
- سه. اصل جامعیت 260
- پنج) اصل اعتدال 261
- شش. اصل تداوم و استقامت 262
- هفت. اصل کرامت 262
- اشاره 263
- یک. اعطای بینش و پاسخ به شبهات 263
- اشاره 263
- ب) روشهای عام در هدایت و دعوت دیگران به نماز 263
- نمونهای از شبهات 264
- دو. انداز و تبیشیر 266
- اشاره 267
- سه. تشویق و تنبیه 267
- الف) اشارهای به انواع تشویق و تنبیه 268
- ب) شرایط تشویق و تنبیه 268
- ح) شیوه های تنبیه 269
- ج) تناسب با عمل 269
- چهار. معرفی الگوهای اهل نماز 271
- اشاره 271
- اشاره 272
- یک. دوره کودکی اول 272
- ج( روش ها و نکته های دعوت به نماز بر اساس سن مخاطب 272
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره کودکی اول (کمتر از 7سال) 272
- ب) روشهای ویژه دوره کودکی اول: فراهم آوردن زمینه مساعد 273
- دو. دوره کودکی دوم 275
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره کودکی دوم (7 تا 12سال) 275
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره نوجوانی (12 تا 18سال) 278
- سه. دوره دوره نوجوانی 278
- ب) روشهای ویژه دوره کودکی دوم: آموزش و درونی کردن 278
- اشاره 279
- ب) روشهای ویژه دوره نوجوانی 279
- اشاره 280
- اهداف تحکیم و تعمیق بنیانهای اعتقادی 280
- روش اول. تشکیل جلسات بحث و گفتگو 281
- ترغیب و ترهیب، انذار و تبشیر، تشویق و تنبیه 281
- دوم. تدوین برنامه مطالعاتی 281
- اشاره 282
- نکات مهم 283
- پرسشنامه 284
- عوامل ترک نماز 285
- اشاره 285
- یک. عوامل درونی ترک نماز 285
- فصل دوم: بررسی علل ترک نماز و راههای درمان آن 285
- اشاره 285
- الف) بینشی 285
- مقدمه 285
- اشاره 285
- عوامل ضعف ایمان به خدا 286
- اشاره 286
- درمان ضعف ایمان به خدا 287
- اشاره 288
- . 289
- دوست ناباب 289
- عوامل غفلت 289
- شیطان 289
- دنیاطلبی 289
- اشتغال افراطی به بهرههای دنیایی 289
- اشاره 290
- درمان غفلت 290
- الف) جهل به احکام 291
- انواع جهل 291
- اشاره 291
- ج) جهل به عواقب بی نمازی 292
- اشاره 292
- درمان جهل 292
- ب) جهل به اسرار، آثار و اهمیت نماز 292
- ب) گرایشی 293
- عوامل ضعف اراده 295
- اشاره 295
- درمان ضعف اراده 296
- ج) کنشی 298
- اشاره 299
- اشاره 299
- 1. کثرت گناه و شهوت رانی 299
- 3. خجالت 300
- اشاره 300
- اشاره 300
- 2. افراط و تفریط 300
- درمان افراط و تفریط 300
- درمان کثرت گناه و شهو ترانی 300
- درمان خجالت 301
- دو. عوامل بیرونی ترک نماز 301
- ب) دوست نامناسب 301
- الف) اعضای خانواده 301
- ج) شیطان 302
- د) بد عمل کردن برخی دینداران 303
- اشاره 304
- ه) محیط 304
- 2. گروه همساان 304
- 1. محیط خانواده 304
- 4. بازار و خیابان 305
- 3. محیط مدرسه و مربیان 305
- 5. ورزشگا هها 306
- 6. رسانه 306
- 7. حکومت 307
- 8. فعالیت های دشمنان 308
- پرسشنامه 309
- منابع 310
- Judaism, , USA:1985. P.83 316
در مسیحیت نفوذ کرده و با آنان به صلح و دوستی رسیده اند، به طوری که در مفاهیمی مانند اشغال سرزمین فلسطین اتفاق نظر پیدا کرده اند.
الف) نماز در یهودیت
1. وجوب نماز
طبق گفته تلمود،(1) نماز از دستورات تورات است: یهوه خدای خود را دوست بدارید و او را به تمامی دل و به تمامی جان خود خدمت نمایید. (تثنیه 11:13). در تفسیر این آیه از تورات گفته اند: چه خدمتی است که با قلب انجام می شود؟ مصداق خدمت با قلب، عبادت و نماز است؛ بنابراین، به نمازها آدوناه شبا - لو(2) میگویند؛ یعنی خدمتی که با قلب انجام می شود.
تلمود(3) با دو دلیل نمازهای اصلی را سه عدد میداند:
1. هر نمازی در برابر یکی از اعمال قربانی در کنار معبد سلیمان وضع شد: پیشکش صبح و بعد از ظهر و سوزاندن آن در غروب)
2. طبق سخن ربی خوزه ب) هانینا(4) هر یک از پدران تاریخ یهود یک نماز تأسیس کردند: ابراهیم نماز صبح را، اسحاق نماز عصر را و یعقوب نماز مغرب را. این سخن را نقل قولهایی که حاکی از نماز این بزرگان در این اوقات است، تقویت میکند. به هر حال، حتی طبق این نظر نیز زمانهای دقیق این نمازها و حتی مفهوم نماز موصاف، هنوز مبتنی بر ترتیب و زمان قربانیها است.
حضرت داود(ع)در مزامیر می گوید: «شامگاهان، صبح و عصر نیایش و ندبه می کنم و او صدای مرا خواهد شنید». (55:18) همچنین در کتاب دانیال است
1- کلمه "تلمود" به معنای آموزش کتابی بسیار بزرگ است که احادیث و احکام یهود را در بر دارد ودر واقع، تفسیر و تأویل تورات است و گاهی آن را "تورات شفاهی" می نامند.
2- Avodah sheba-Lev.
3- tractate Berachoth 26b.
4- Jose b. Hanina.