مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 256

مقدمه

نماز و توجه به خداوند، ریشه در گوهر جان و اندیشه انسان دارد و انسانی ترین وظیفه هر انسانی است؛ زیرا نماز و عبادت، نه تنها یک دستور، که یک نیاز درونی است؛ یک گرایش فطری است؛ ضرورت حیات معنوی و پاکیزه است. بینیایش و پرستش، تفاوت چندانی میان انسان و درخت و حیوان باقی نمی ماند؛ گو اینکه به تصریح قرآن، جمادات نیز تسبیح گوی خداوندند.(1)

کوه و دریا و درختان همه در تسبیح اند

نه همه مستمعی فهم کند این اسرار

پس نمازگزاری، نوعی هماهنگی و همسویی با قافله آفرینش نیست؟

هر کس به زبانی صفت و مدح تو گوید

بلبل به غزلخوانی و قمری به ترانه

بنابراین انسانی که خود را فارغ از نماز و نیایش میداند، به مرتبهای نازلتر از سنگ و چوب تنزل کرده است!

از سویی دیگر بیماری بزرگ کشنده قرن ما، پریشان حالی و اضطراب قلب است. این بیماری خاموش و بهظاهر معمولی، لذت زندگی را بر انسان حرام می کند و پیوسته او را شکنجه میدهد. آمار بالای خشونت و طلاق و اعتیاد و پرخاشگری و بیاعتمادی عمومی، از نشانه ها و پیامدهای این آسیب بزرگ اجتماعی است. از این رو جوامع انسانی، همواره در پی راه یا راههایی است که بر این بیماری سخت غلبه کند. پیشنهاد دین و کتاب خدا برای درمان بیماری تشویش، نماز است. نماز، فضایل و خواص بسیاری دارد که در رأس آنها «قرب الی الله» است؛ در عین حال، این خاصیت مهم و حیاتی را نیز دارد که میتواند به انسان یاری رساند تا از دام تشویش و اضطراب بیرون آید. چنانکه قرآن مجید، ذکر خدا را مایه آرامش قلبها شمرده است: «الَّذِینَ آمَنُواْ وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ أَلَّابِذِکرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوب».(2)