مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 267

بی توجهی به آن».

از آنچه گفتیم روشن شد که یکی از شیوه های ترغیب دیگران به نماز استفاده از بشارت دادن و ترساندن است. چنانچه در بخش اول و بخش آثار این درسنامه بدان اشاره شده، در سخنان معصومان(ع)نمونه های بسیاری از انذار و تبشیر به نماز وجود دارد که میتوان به تناسب از آنها استفاده کرد.

سه. تشویق و تنبیه

اشاره

تشویق و تنبیه از لوازم ضروری تربیت هستند، بهگونهای که بدون یاری گرفتن از این دو نمیتوان متربی را به مقصد رشد و کمال رساند. تشویق و تنبیه به منزله دو بال برای تربیت هستند که با کمک آن تربیت به پرواز درآمده و مسیر تربیت را با موفقیت طی میکند و به هدف فلاح و سعادت میرسد. چنانکه کنار گذاشتن تشویق و تنبیه یا تکیه بر یکی از این دو به معنای زمینگیر شدن و توقف تعلیم و تربیت است!

تشویق در لغت به معنای ایجاد شوق و میل و تنبیه به معنای آگاه کردن و توجه دادن است. در آثار تربیتی این دو واژه کاربردهای مختلفی دارند که پرداختن به همه آنها مناسب این مقال نیست. در این نوشته تعریف مقبول ما از تشویق این است: «تشویق عملی است که مربی یا والدین معمولاً پس از انجام رفتار صحیحِ متربی انجام میدهدند تا موجب تداوم رفتار صحیح گردد». بر اساس این تعریف هدف تشویق تداوم و تثبیت رفتار صحیح متربی است.

تنبیه نیز در زبان فارسی کاربردهای متعدد و گاه متضاد دارد که پرداختن به آنها در اینجا ضرورتی ندارد. تعریف مورد نظر این نوشته از تنبیه این است: «تنبیه عملی است که مربی یا والدین پس از ارتکاب خطا و رفتار ناشایست متربی انجام میدهند تا مانع تداوم آن گردد». بر این اساس، هدف تنبیه بازداشتن متربی از تداوم عمل ناشایست است و پس از ارتکاب خطا است که تنبیه صورت می گیرد. روی ترش کردن به فرزند هنگامی که نماز ظهرش نخوانده و قضا شده، نمونه ای از این تنبیه است. تنبیه هیچگاه پیش از ارتکاب خطا صورت نمی گیرد و اگر فعالیتی به منظور جلوگیری از انجام خطا پیش از ارتکاب خطا انجام شود نه