مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 288

اکثر مردم عبادت و بندگی خدا را برای مزد انجام میدهند که این مزد، کسب بهشت است یا نجات از جهنم. کم هستند بندگانی مانند حضرت علی (ع)که خدا را به علت شایستگی اش عبادت کنند که حضرت فرمودند: «مَا عَبَدْتُکَ خَوْفاً مِنْ نَارِکَ وَ لَا طَمَعاً فِی جَنَّتِکَ لَکِنْ وَجَدْتُکَ أَهْلًا لِلْعِبَادَهِ فَعَبَدْتُک».(1)

کسی که به معاد و دار جزا اعتقاد راسخ و ایمان قلبی ندارد و دچار شک و وسوسه های شیطانی نسبت به امر معاد شده است، آنطور که شایسته است اراده و جزم و شوق به سوی نماز و عبادت برای او حاصل نمی شود؛ زیرا اولاً آنقدر درک ندارد که خدا را به علت شایستگی وجودیش عبادت کند؛ ثانیاً: اعتقاد راسخی به معاد ندارد که او را به سمت نماز برای تحصیل مزد و پاداش الهی سوق دهد و لذا، انسانی که ایمانش به معاد ضعیف است، هرچه از آثار و برکات نماز برای او بگویی و هرچه از عواقب ترک نماز او را برحذر داری، باز انگیزهای برای نماز خواندن در او ایجاد نمی شود. درمان چنین شخصی، اصلاح اعتقاد او نسبت به معاد است.

3.غفلت

اشاره

غفلت به معنای از دستدادن فرصتهاست(2) و غافل، کسی است که به سرنوشت و سعادت دنیوی و اخروی خود بی توجه است؛ او غرق دنیا شده و از اصول اساسی - که در زندگی او نقش مهمی دارد - دور مانده و نیازهای اساسی فطریاش را فراموش کرده است.

غفلت، سبب تعطیلی قوای ادراک معنوی شده و در نتیجه، ورودیهای نورانی و الهی انسان از کار می افتد؛ دیگر قلب نمی فهمد، چشم نمیبیند و گوش نمی شنود: «وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ کَثِیراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ، لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها، وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِها، وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها»(3).

راه درمان غفلت، ذکر، یادآوری و توجه است که به فرموده قرآن کریم، نماز، مصداق بارز ذکر و یاد خداست: «وَ أَقِمِ الصَّلَوهَ لِذِکْرِی»(4)

1- مجلسی، بحارالانوار، ج 67 ، ص 186
2- "الغفله فقد". (عبد الواحد تیممی آمدی ، غرر الحکم و درر الکلم، ص 57)
3- اعراف: 179
4- طه: 14