مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 40

سر زانو و دو سر انگشت بزرگ پاها که این هفت واجب است و سر بینی را بر زمین نهاد و این سنت (مستحب) است و نامش «إرغام» است.

سپس سر از سجده برداشت و چون بر جا نشست، گفتند: «اللَّه اکبر» و بر طرف چپ نشست و روی پای راستش را بر پشت پای چپش نهاد و گفت: «أستغفر اللّه ربّی و أتوب إلَیه».

در حالت نشسته، باز تکبیر گفتند و به سجده دوم رفتند و همان ذکر سجده اول را تکرار کردند. به همین روش دو رکعت نماز خوانده و فرمودند: «ای حماد! چنین نماز بخوان و رو بر مگردان و با دست و انگشت بازی مکن و بهسوی راست و چپ و پیش روی خود، آب دهن مینداز».(1)

علاوه بر آنچه در روایت زیبای حماد آمده، گزیده ای از آداب نماز را در ذیل می آوریم.

1. آداب تکبیرهالاحرام

در ابتدای نماز و پیش از تکبیرهالإحرام مستحب است، گفته شود: "یَا مُحْسِنُ قَدْ أَتَاکَ الْمُسِی ءُ وَ قَدْ أَمَرْتَ الْمُحْسِنَ أَنْ یَتَجَاوَزَ عَنِ الْمُسِی ءُ، أَنْتَ الْمُحْسِنُ وَ أَنَا الْمُسِی ءُ فَبِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَجَاوَزْ عَنْ قَبِیحِ مَا تَعْلَمُ مِنِّی»؛(2) ای خدایی که به بندگان احسان می کنی! بنده گنهکار به درِ خانه تو آمده و تو امر کرده ای که نیکوکار از گنهکار بگذرد. تو نیکوکاری و من گنهکار؛ به حق محمد وآل محمد، بر محمد و آل محمد درود فرست و از بدی هایی که از من می دانی، درگذر.

مستحب است هنگام گفتن تکبیر اول نماز و نیز تکبیرهای بین نماز، دستها را تا مقابل گوشها بالا ببرد و در این حال، انگشتان دست به یکدیگر چسبیده و کف دستها مقابل قبله باشد. با بالا آوردن دستها تکبیر را آغاز کند و وقتی دست ها