مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 46

است و چون نیت دارای درجاتی است، صحت نیز مراتبی دارد. چنانکه رسول خدا؟ص؟فرمود: «إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّیَّات»؛ پاداش کردار انسان جز بر اساس نیتها نیست و فرمود: «لکُلِّ امْرِءٍ ما نَوی»؛ برای هر کس همان میماند که نیت اوست. (1) نیز علیبن ابیطالب(ع)از پیامبر؟ص؟ نقل کرده که فرمودند: «لَا عَمَلَ إِلَّا بِنِیَّهٍ وَ لَا عِبَادَهَ إِلَّا بِیَقِین»؛(2)عملی نیست، مگر با نیت و عبادتی نیست، مگر با یقین.

به مضمون این روایت، روایات فراوانی وجود دارد که مفاد همه آنها این است که برای انجام دهنده اعمال، نصیبی جز به مقدار و چگونگی نیت، نیست.

مشرکِ در عبادت، مشکلش این است که جنس خود را ارزان میفروشد، یا به ارزش آن ناآگاه است، یا مشتری را نمی شناسد، یا نرخ و قیمت را نمی داند. در حالی که مشتریِ عملهای نیک انسان، خدا است که هم اعمال اندک را میخرد، هم گرانتر میخرد و هم بدیها را می پوشاند و رسوا نمی کند. قیمت انسان هم، بهشت است و لذّت های ابدی و هم جواری اولیای خدا و دستیابی به قدرت الهی، به اذن خداوند قادر. (3)

مراتب اخلاص

حضرت امام خمینی(ره)مراتب اخلاص را در کتاب آدابالصلوه، به تفصیل بیان می دارند که در اینجا خلاصه آن را بیان میکنیم:

یکی از مراتب اخلاص، تصفیه عمل است - چه عمل قلبی یا قالبی - از رضای مخلوق و جلب قلوب آنها، چه برای محمدت [تا دیگران او را مدح کنند] یا برای منفعت یا برای غیر آن.

1- مصباح الریعه، ترجمه مصطفوی، ص 53
2- نوری، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 1، ص 89
3- قَالَ الصَادِقُ(ع):"الْعُبُودِیَهُ جَوْهَرهٌ کُنْهُهَا الرُبُوبِیَهُ" )مصباح الشریعه، ترجمه مصطفوی، ص 7(. وَ فِی الْحَدِیثِ الْقُدْسِیِ:"یَا ابْنَ آدَمَ أَنَا غَنِیٌ لاأَفْتَقِرُ أَطِعْنِی فِیاَ أَمَرْتُکَ أَجْعَلْکَ غَنِیّاً اَلاتَفْتَقِرْ یَا ابْنَ آدَمَ أَنَاحَیٌاَ لاأَمُوتُ أَطِعْنِی فِیماَ أَمَرْتُکَ أَجْعَلْکَ حَیّاً لاتَموتُ یَا ابْنَ آدَمَ أَنَا أَقُولُ لِلشَیءِ کُنْ فَیَکُونُ أَطِعْنِی فِیاَ.) أَمَرْتُکَ أَجْعَلْکَ تَقُولُ لِلشَیءِ کُنْ فَیَکُونُ" مجلسی،بحاراأنوار، ج 90 ، ص 376)