مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 6

فصل اول: مبانی پرداختن به معارف نماز

اشاره

علی اصغر دیانت، هادی عجمی

لازم است که خواننده قبل از فراگیری هر دانستهای، تعریفی از مفاهیم و اصطلاحات مطرح در این درسنامه را داشته، تا بتواند تصوری صحیح از معارف آن داشته باشد. بعد از بحث از مفاهیم، اولین سؤالی که در ذهن میآید این است که چرا باید به نماز پرداخته شود؟ آیا موضوعی مهمتر از آن وجود ندارد؟ درجه اهمیت و جایگاه آن در دین و معارف دینی کجاست تا بدان پرداخته شود؟ به همین جهت است که بعد از بیان مفاهیم تصوری، خواهیم پرداخت به تبیین جایگاه نماز در منظومه دین و ضرورت پرداختن به آن؛ سپس در فصل بعدی موضوع اصلی این بخش که راهکارهای تکمیل است را بیان می داریم.

یک. تعریف مفاهیم و اصطلاحات

الف)صلاه

« مصدر است و بر وزن «فَعَلَهٌ»(1) میباشد. این واژه از ماده «صلو» یا «صلی» أخذ شده است. اگر از از ماده «ص ل و« باشد، میتواند به معنای «دعا» باشد. چنانچه در آیه پیشرو در این معنا به کار رفته: "خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَهً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَکِّیهِمْ بِها وَ صَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلاتَکَ سَکَنٌ لَهُمْ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ"(2).

اهل لغت می گویند: قبل از اسلام واژه "صلاه" در معنای دعا به کار می رفت؛ اما بعد این معنا به عملی مخصوص تعلّق یافت که با تکبیره الاحرام آغاز و با تسلیم در برابر خداوند پایان می پذیرد. گفته شده نماز را به علت دعاهایی که در آن وجود دارد»صلوه» نامیده اند.(3) «وَالصلاهُ الَتی هی العبادهِ المَخصوصَهُ اَصلُها الدُّعاء وسُمِّیت

1- زبیدی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج 19 ، ص 609
2- از اموالشان صدقه )زکات( بگیر تا بدین وسیله آنان را )از بخل و دنیاپرستی( پاک سازی و رشدشان .) دهی و بر آنان دعا کن؛ زیرا دعای تو، مایه آرامش آنان است و خداوند شنوا و داناست )توبه: 103
3- زبیدی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج 19 ، ص 608