مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 66

تحقق مییابد و مؤمن نمازگزار، برای رسیدن به حقیقت نماز - که حضور قلب است - از بدیها و زشتیها دور می شود و چه دستاوردی از این بزرگتر!

حالِ این نمازگزار، مانند کسی است که در زیر درختی قرار گیرد و بخواهد افکار خود را مجتمع و متمرکز کند؛ ولی صدای گنجشکها از بالای درخت، افکار او را پریشان می کند. او پیوسته با چوبی که در دست دارد، آنها را از اطرافش دور کرده و به تفکرات خود ادامه میدهد. سپس گنجشکها برمی گردند و او نیز با چوب دستی، آنها را می پراند. به او گفته می شود: این کار تو و گنجشکها، کار شتر آبکش است که پایانی ندارد و اگر می خواهی از این وضع رهایی یابی، درخت را از بیخ قطع کن!

بی گمان، درخت شهوتها نیز همین گونه است و چون رشد کند و شاخه ها برآورد، دفع افکاری که بر آن شاخه ها می نشیند، به طول می انجامد و هر قدر آنها را دور کنند، بر میگردد؛ امّا گرچه این خطورات قلبی و شهوات انسانی بسیارند، اصل و ریشه همه آنها یکی است و آن، دوستی دنیاست. کسی که به دنیا شادمان است، به خدا و مناجات با او شاد نخواهد شد؛ زیرا روشن است که تلاش و همت آدمی، همواره صرف اموری می شود که به آن علاقه دارد و او را خوشحال می کند. پس باید همت کرد و درخت علاقه های دنیوی را از ریشه کند و بزرگان، همیشه در این راه مجاهده کرده اند.

داروی هرزه گردی خیال

گفتیم که یکی از عوامل داخلی تشتت افکار در نماز، طبع خیال است که فرّار است و از این سو به آن سو می رود و توقف و تمرکز ندارد و این، مانع جدی برای حضور قلب است؛ حتی زمانی که انسان در مکان خلوت و به دور از هیاهو نماز می خواند.

امام خمینی(ره)درباره درمان این مشکل می فرماید: بدان که هر یک از قوای ظاهره و باطنه نفس، قابل تربیت و تعلیم است با ارتیاض مخصوص... و از قوایی که قابل تربیت است، قوه خیال است... و با ریاضت و تربیت و صرف وقت می توان