- پیشگفتار 1
- اشاره 5
- یک. تعریف مفاهیم و اصطلاحات 6
- اشاره 6
- الف)صلاه 6
- ج) اقامه 7
- ب) نماز 7
- اشاره 8
- دو. اهمیت و ضرورت پرداختن به موضوع نماز 8
- 1. نماز؛ رکن دین 9
- 2. تکرار معنادار واژه »صلاه» در قرآن و روایات 9
- اشاره 9
- 3. اقامه نماز، اولین فعالیت فرهنگی صالحان 10
- 4. محوریت نماز در سیره و سفارش انبیا ؟(ع)و اهل بیت (ع) 11
- ب) معیار و شاخص بودن نماز 12
- 1. شاخص ایمان 12
- اشاره 12
- 3. شاخص قبولی اعمال 13
- ب) تأکید خاص به نماز در بین دیگر عبادات 13
- 2. اولین نشانه مؤمنان 13
- پرسشنامه 15
- الف) نماز ما با غفلت همراه است 16
- آسیب شناسی نماز 16
- اشاره 16
- اشاره 16
- دو. نمازهای ما ناقص است 16
- یک. نماز برای ما کار مهمی نیست 16
- اشاره 16
- الف) توجه به اینکه نماز، همسخن شدن با پروردگار 17
- اشاره 17
- ب) نماز ما بازدارنده از گناه نیست 17
- یک. چه کنیم نماز برای ما مهم باشد؟ 17
- راه درمان این آسیبها 17
- د. آشنایی با پیامدهای سبک شمردن نماز 18
- ب) توجه به آثار و ثواب نماز 18
- ج) شناخت جایگاه نماز 18
- ه) توجه به عنایات ویژه خداوند 21
- و) توجه به حالات پیغمبر(ص) و ائمه(ع)و اهتمام ایشان به نماز 22
- دو. چه کنیم نمازی کامل بخوانیم 25
- الف) فراگیری احکام نماز 25
- ز) تقویت اعتقاد به قیامت 25
- اشاره 25
- ج) توجه به معانی و اسرار نماز 26
- ب) رعایت آداب ظاهری و باطنی نماز 26
- د) اقامه نماز در اول وقت 27
- ه) اقامه نماز به جماعت 29
- و) اهتمام به تعقیبات 30
- تسیبح حضرت زهرا 31
- ز) اهتمام به نوافل 32
- پرسشنامه 33
- اشاره 34
- 1. وضو 34
- الف) آداب مقدمات نماز 34
- 1. خواندن دعاهای مخصوص هنگام وضو 34
- اشاره 34
- 8. خواندن آیه الکرسی بعد از وضو. 36
- 3. مضمضه کردن 36
- 2. مسواک زدن 36
- 4. استنشاق 36
- 7. خواندن سوره قدر در حال وضو. 36
- 2. لباس نمازگزار 37
- 3. مکان نمازگزار 38
- اشاره 38
- ب) آداب مقارنات نماز 38
- 1. آداب تکبیرهالاحرام 40
- 2. برخی از آداب قیام و قرائت 41
- 3. آداب رکوع 42
- 4. آداب سجود 42
- 6. آداب سلام نماز 44
- 7. آداب قنوت 44
- اشاره 45
- اشاره 45
- الف) اخلاص و نیت قربت 45
- دو. آداب باطنی نماز 45
- مراتب اخلاص 46
- ب) تفهّم نماز 47
- ج) تعظیم مقام پروردگار در نماز 49
- اشاره 49
- خشوع اولیای خدا در نماز 50
- د) حضور قلب در نماز 50
- پرسشنامه 51
- یک. اهمیّت حضورقلب در نماز 52
- اشاره 52
- دو. تأثیرعبادت همراه با حضور قلب 53
- سه. مقدمات به دست آوردن حضور قلب 55
- اشاره 55
- الف) بزرگ شمردن امر خدا و رعایت حریم آن 55
- چهار. عوامل مؤثر در تحصیل حضور قلب 55
- ب) ترس ازعظمت و بزرگی خدا 57
- پنج. راههای تحصیل حضور قلب 60
- ه) شرمساری از تقصیرها و گناهان در برابر خداوند 60
- الف) عوامل خارجی 62
- شش. موانع حضور قلب در نماز 62
- اشاره 62
- اشاره 62
- راه درمان 63
- اشاره 63
- ب) عوامل داخلی 63
- راه نجات از حبّ دنیا 65
- داروی هرزه گردی خیال 66
- آیا نمازِ بدون حضور قلب، باطل است؟ 68
- نکته اساسی در حضور قلب 69
- انواع حضور قلب و کاملترین نوع آن 69
- ج) پرهیز از حرکتهای اضافی 70
- اشاره 71
- ه) توجه نکردن به اطراف 71
- د) پرهیز از نماز در حالت کسالت 71
- چند تذکر 72
- پرسشنامه 73
- مقدمه 74
- اشاره 74
- یک. در ارتباط با خدای متعال 75
- الف) مداومت بر نماز 75
- اشاره 75
- اشاره 75
- مداومت امام خمینی(ره) بر نماز شب 76
- ب) محافظت بر نماز 77
- اشاره 77
- نتیجه پایداری بر نماز 78
- اشاره 79
- الف) امدادگرِ محرومان 79
- ج) کسب روزی حلال و دوری از حرام خواری 79
- اشاره 79
- دو. در ارتباط با خلق خدا 79
- نکته 80
- ب) عفیف در غرائز 81
- نمونه ای از انفاق امام صادق(ع) 81
- اشاره 81
- پناه جویی از شهوت، به پیامبر رحمت(ص) 82
- ج) امانتدار 83
- اشاره 83
- امانتداری بر سه نوع عهد 84
- د) استوار در شهادت 86
- و) رعایت حق همسر 87
- اشاره 87
- ز) دوری از غیبت 87
- اثر غیبت در عبادت 88
- ح) خیرخواهی و ارتباط با برادر دینی 89
- الف) یقین به قیامت 90
- سه. در ارتباط با عالم غیب 90
- اشاره 90
- اشاره 90
- ب) هراس از عذاب الهی 93
- پرسشنامه 95
- اشاره 96
- اشاره 97
- مقدمه 97
- سر در لغت و اصطلاح 97
- راه رسیدن به اسرار نماز 98
- منابع شناخت اسرار 98
- سیر تکمیل نمازهای واجب 99
- اشاره 101
- الف) طهارت باطنی انسان 101
- یک. سر الصلاه 101
- اشاره 101
- بیان اسرار نماز 101
- ب) به فعلیت رسیدن انسان 102
- الف) اسرار مقدمات نماز 103
- اشاره 103
- دو. اسرار الصلاه 103
- ب) اسرار مقارنات نماز 110
- اشاره 118
- تأویل دو سجده 119
- قیام بعد از دو سجده 119
- پرسشنامه 122
- مقدمه 123
- یک. الله اکبر 123
- دو. أعوذ بالله من الشیطان الرجیم 125
- الف) سوره حمد 126
- ویژگیها 126
- سه. قرائت 126
- چرا سوره حمد؟ 127
- بِسْمِ اللَّهِ 128
- الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ 129
- تفاوت حمد با مدح و شکر 130
- الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ 130
- رَبِّ الْعَالَمِین 131
- الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ 132
- إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَإِیَّاکَ نَسْتَعِین 133
- یک سؤال 134
- اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیم 135
- حقیقت صراط مستقیم 135
- صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ 136
- وَلَا الضَّالِّین 137
- غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ 137
- اشاره 138
- ب) سوره (بعد از حمد) 138
- سوره توحید 139
- ج) تسبیحات اربعه 140
- چهار. رکوع 141
- سُبْحانَ رَبِّیَ الْعَظیمِ وَ بِحَمْدِهِ 141
- چرا عظیم، چرا اعلی؟ 142
- بحمده 142
- سُبْحانَ رَبِّیَ الأعلَی وَ بِحَمْدِهِ 142
- پنج) سجده 142
- شش. قنوت 143
- هفت. تشهد 144
- هشت. سلام 145
- پرسشنامه 146
- مقدمه: آثار نماز و تربیت انسان 147
- چند نکته مهم 147
- اشاره 147
- بررسی آثار فردی نماز 148
- اشاره 148
- اشاره 149
- یک. آثار شناختی 149
- الف) آثار اعتقادی 149
- ب) آثار عقلی و علمی 151
- دو. آثار عبادی - معنوی 156
- اشاره 156
- نماز را با لذت معنوی گره نزنید! 156
- اشاره 160
- سه. آثار عاطفی - روانی 160
- ب) بالابردن سطح تحمل و رهایی از غم و اندوه 162
- ب) ابهت یافتن خدا در دل 163
- الف) نماز، تمرین ادب عبودیت و مبارزه با نفس 163
- ج) پیشگیری از گناه 164
- د) گناه زدایی 165
- ه) درمان حرص و طمع 166
- ز) درمان کبر و غرور 167
- و) تربیت روحیه حق شناسی 167
- پنج) آثار زیستی - بهداشتی 168
- پرسشنامه 170
- مقدمه: نماز به مثابه یک امر اجتماعی 171
- اشاره 171
- یک. نماز و خانواده 172
- الف) برنامه ریزی و تدبیر منزل 172
- ب) بهبود روابط خویشاوندی 173
- اشاره 175
- اشاره 175
- دو. نماز و جامعه 175
- الف) کاهش جرائم و تقویت کنترل اجتماعی 175
- 1. مکانیسم حیا 176
- 3. مکانیسم معرفت و هدایت بخشی 177
- 2. مکانیسم تعدیل 177
- ب) تألیف قلوب و ایجاد همدلی و برادری 178
- د) تسهیل روابط اجتماعی 179
- ه) توجه به حقوق دیگران 180
- الف) تثبیت نظام توحیدی 181
- سه. نماز و فرهنگ 181
- اشاره 181
- ب) فرهنگ پذیری 182
- ج) تبلیغ جهانی فرهنگ اسلامی 183
- ب) ایجاد اقتدار و تحول در معادلات سیاسی 184
- الف)وحدت و همدلی 184
- اشاره 184
- چهار. نماز و سیاست 184
- ج) تعمیق بصیرت سیاسی 185
- الف) فعال سازی روحیه تعاون و همیاری 187
- پنج) نماز و اقتصاد 187
- اشاره 187
- ب) بهبود رابطه کارگر و کارفرما 188
- ج) نزول برکات الهی 189
- د) تحکیم برابری و رفع اختلاف طبقاتی 190
- اشاره 190
- نقش فراگیر 190
- نماز بخوان تا آدم شوی 191
- پرسشنامه 193
- اشاره 194
- یک. وضو 195
- مقدمه 195
- اشاره 195
- منشأ اختلاف 195
- اشاره 195
- الف: شستن دستها 196
- موارد اختلافی در وضو 196
- دلیل اهل سنت 196
- پاسخهای شیعه 196
- ب: مسح سر 198
- ج: مسح یا غَسل پاها 199
- الف: قرآن 199
- ب: روایات 200
- بررسی موارد اختلافی 201
- دو. اذان و اقامه 201
- الف) کیفیت تشریع اذان 201
- اشاره 201
- ب) تثویب در اذان صبح 202
- ج) حیّ علی خیرالعمل 204
- د) شهادت ثالثه 206
- نقد و بررسی جمع بین صلاتین 208
- سه. اوقات نماز 208
- رمزگشایی از علت اصلی 208
- حنفیه 209
- واجبات نماز از نگاه مذاهب اسلامی 209
- چهار. ارکان و واجبات نماز 209
- حنبلیه 209
- اشاره 209
- الف( حکم بسمله 210
- شافعیه 210
- مالکیه 210
- بررسی برخی موارد اختلافی 210
- ب) دست بسته نماز خواندن 211
- ج) آمین گفتن پس از حمد 213
- پرسش اول 214
- ه) صلوات و سلام پیامبر بر خودشان! 216
- پرسش دوم 216
- پرسشنامه 218
- مقدمه 219
- اشاره 219
- یک. نماز پیامبران الهی(ع) 220
- ب) نماز اسماعیل(ع)و اسحاق(ع)و یعقوب (ع) 220
- الف) نماز حضرت ابراهیم(ع) 220
- د) نماز حضرت موسی(ع) 221
- ج) نماز حضرت شعیب(ع) 221
- ه) نماز حضرت داود(ع) 222
- و) نماز حضرت سلیمان(ع) 224
- ز) نماز حضرت زکریا(ع) 224
- ح) نماز حضرت عیسی(ع) 226
- دو. یهودیت 227
- اشاره 227
- 1. وجوب نماز 228
- الف) نماز در یهودیت 228
- 2. مقدمات نماز 229
- 3. نمازهای روزانه 231
- سه. مسیحیت 232
- اشاره 232
- ٢. فرقه های مسیحی 233
- ١. حواریون یا رسولان مسیح 233
- ٤. شعائر و عبادات 235
- ٣. کتاب مقدس مسیحیان 235
- ٥. نماز حضرت عیسی(ع) 236
- ٧. نمازهای روزانه مسیحیان 237
- ٦. جدایی از یهودیان 237
- اشاره 238
- چهار. آیین زردشت 238
- ١. زندگی و رسالت زردشت 239
- ٢. نماز در آیین زردشت 240
- ٤. نماز روزانه 241
- ٣. آمادگی برای نماز 241
- پرسشنامه 243
- فصل سوم: نماز در ادیان غیر الهی 244
- مقدمه 244
- اشاره 244
- اشاره 244
- یک. آیین هندو 244
- ١. اعتقادات اصلی 245
- 2. عبادت در آیین هندو 246
- ٣. نماز در آیین هندو 247
- اشاره 249
- دو. آیین بودا 249
- عبادت بوداییها 251
- کتب مقدس بودایی 251
- عبادات روزانه 252
- پرسشنامه 254
- اشاره 255
- بخش چهارم: دعوت به نماز 255
- مقدمه 256
- به گیتی نیست آرامش، از این رو 257
- اشاره 259
- یک. شروع از خود 259
- الف) اصول هدایت و دعوت دیگران به نماز 259
- اشاره 259
- فصل اول: اصول و شیوه های هدایت و دعوت دیگران به نماز 259
- سه. اصل جامعیت 260
- دو. اصل زمینه سازی 260
- چهار. اصل تدریج 260
- پنج) اصل اعتدال 261
- شش. اصل تداوم و استقامت 262
- هفت. اصل کرامت 262
- اشاره 263
- ب) روشهای عام در هدایت و دعوت دیگران به نماز 263
- اشاره 263
- یک. اعطای بینش و پاسخ به شبهات 263
- نمونهای از شبهات 264
- دو. انداز و تبیشیر 266
- سه. تشویق و تنبیه 267
- اشاره 267
- الف) اشارهای به انواع تشویق و تنبیه 268
- ب) شرایط تشویق و تنبیه 268
- ج) تناسب با عمل 269
- ح) شیوه های تنبیه 269
- چهار. معرفی الگوهای اهل نماز 271
- اشاره 271
- اشاره 272
- یک. دوره کودکی اول 272
- ج( روش ها و نکته های دعوت به نماز بر اساس سن مخاطب 272
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره کودکی اول (کمتر از 7سال) 272
- ب) روشهای ویژه دوره کودکی اول: فراهم آوردن زمینه مساعد 273
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره کودکی دوم (7 تا 12سال) 275
- دو. دوره کودکی دوم 275
- ب) روشهای ویژه دوره کودکی دوم: آموزش و درونی کردن 278
- سه. دوره دوره نوجوانی 278
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره نوجوانی (12 تا 18سال) 278
- اشاره 279
- ب) روشهای ویژه دوره نوجوانی 279
- اشاره 280
- اهداف تحکیم و تعمیق بنیانهای اعتقادی 280
- روش اول. تشکیل جلسات بحث و گفتگو 281
- دوم. تدوین برنامه مطالعاتی 281
- ترغیب و ترهیب، انذار و تبشیر، تشویق و تنبیه 281
- اشاره 282
- نکات مهم 283
- پرسشنامه 284
- عوامل ترک نماز 285
- فصل دوم: بررسی علل ترک نماز و راههای درمان آن 285
- یک. عوامل درونی ترک نماز 285
- اشاره 285
- اشاره 285
- اشاره 285
- مقدمه 285
- الف) بینشی 285
- اشاره 286
- عوامل ضعف ایمان به خدا 286
- درمان ضعف ایمان به خدا 287
- اشاره 288
- دنیاطلبی 289
- دوست ناباب 289
- شیطان 289
- اشتغال افراطی به بهرههای دنیایی 289
- عوامل غفلت 289
- . 289
- درمان غفلت 290
- اشاره 290
- انواع جهل 291
- اشاره 291
- الف) جهل به احکام 291
- ب) جهل به اسرار، آثار و اهمیت نماز 292
- اشاره 292
- ج) جهل به عواقب بی نمازی 292
- درمان جهل 292
- ب) گرایشی 293
- عوامل ضعف اراده 295
- اشاره 295
- درمان ضعف اراده 296
- ج) کنشی 298
- اشاره 299
- 1. کثرت گناه و شهوت رانی 299
- اشاره 299
- 3. خجالت 300
- اشاره 300
- درمان افراط و تفریط 300
- 2. افراط و تفریط 300
- درمان کثرت گناه و شهو ترانی 300
- اشاره 300
- ب) دوست نامناسب 301
- دو. عوامل بیرونی ترک نماز 301
- درمان خجالت 301
- الف) اعضای خانواده 301
- ج) شیطان 302
- د) بد عمل کردن برخی دینداران 303
- ه) محیط 304
- 2. گروه همساان 304
- اشاره 304
- 1. محیط خانواده 304
- 4. بازار و خیابان 305
- 3. محیط مدرسه و مربیان 305
- 5. ورزشگا هها 306
- 6. رسانه 306
- 7. حکومت 307
- 8. فعالیت های دشمنان 308
- پرسشنامه 309
- منابع 310
- Judaism, , USA:1985. P.83 316
این هنر را داشت که نماز و آثار حاصل از آن را در کل زندگی جریان دهد، مشمول "الَّذِینَ هُمْ عَلَی صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ»، خواهد شد و در وصف چنین انسانی باید گفت:
خوشا آنانکه الله یارشان بی
بحمد و قل هو الله کارشان بی
خوشا آنانکه دائم در نمازند
بهشت ج-اودان بازارش--ان بی
ب) محافظت بر نماز
اشاره
«والّذین هُم علی صَلاتهم یُحافظون»(1) نمازگزاران بر نماز خویش مواظبت دارند و اوقات آن را حفظ می کنند.
نمازگزاران واقعی، چون برکات نماز را درک کرده اند، بر أدای آن اهتمام و بر مراقبت بر آن، التزام دارند. این حفاظت، دوسویه و طرفینی است؛ یعنی کسی که نماز را مراقبت کند، نماز نیز از او محافظت می کند. نماز ما را در مسیر بندگی نگاه می دارد؛ خودیّت و منیّت را از آدمی ستانده و دلها را به خدا می سپارد. محافظت نماز از انسان، به همان مقداری است که ما نیز از آن مراقبت کرده ایم؛ همانگونه که امام صادق(ع)می فرماید: "هنگامی که انسان نماز را در اول وقت خواند، نوری سفید و پاکیزه به آسمان می رود و می گوید: خدا تو را حفظ کند که مرا حفظ کردی! اگر نماز را در وقت نخواند و وقت نماز را مراقبت نکند، سیاهی ای تاریک بالا رفته و می گوید: مرا ضایع کردی، خدا تو را ضایع کند!"(2)
روایت، بیانگر آن است که نماز اول وقت، واقعیتی زنده و جاودانه دارد؛ به صورت حقیقتی جلوه می کند و برای مصلّی، دعایی مستجاب دارد.
روی به محراب نمودن چه سود؟دل به بخارا و بتان ط-راز
ای-زد م--ا وس-وس-ه ع---اشق--یاز تو پذیرد، نپذیرد نم-از(3)
1- معارج: 34
2- "إنّ العبد إذا صلّی الصلاه فی وقتها وحافظ علیها ارْتفعت بیْضاء نقیّه تقول حَفِظتنی، حفظک الله وإذا لم یصلّها لوقتها ولم یُحافِظ علیها ارْتفعت سوْداء مُظْلمه تقول ضیّعتنی، ضیّعک الله" )شیخ صدوق،( من ا یحره الفقیه، ج 1، ص 209 ، ح 627)
3- رودکی