مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 93

استقبال می کنند: "لَا یَحْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْأَکْبَرُ وَتَتَلَقَّاهُمُ الْمَلَائِکَهُ"(1).(2)

ب) هراس از عذاب الهی

باورمندی نمازگزاران واقعی به قیامت، در رفتار آنان نیز نمود پیدا می کند و از عذابی که نتیجه اعمال آدمی است، هراسناک می شوند. لذا در ارتباط خود در ابعاد مختلف زندگی فردی، خانوادگی، اجتماعی و مانند آن، مدیریت رفتاری و گفتاری بهتر و بیشتری دارند.

«وَالَّذینَ هُمْ مِنْ عَذابِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُون»؛(3)

اینها[نمازگزاران حقیقی] از عذاب پروردگارشان هراسناکند!

شفق یعنی حالتی در انسان که با دلگرمی و دلبستگی همراه با دلنگرانی و اضطراب مخلوط و ممزوج است. مشفق، انسانی است که امیدوار است؛ امیدی که ریشه در خامی ندارد که او را از نگرانی های مسیر در امن ببیند و نه یأس و ناامیدی مفرط دارد. البته در این آیه چون "مشفقون" همراه "مِنْ" آمده است، معنای دل نگرانی را در خود بیشتر دارد.

نمازگزار واقعی هراسناک از قیامت است، چون نماز واقعی انسان را به یاد معاد وا میدارد؛ به گونهای که در شبانهروز هر کس در نمازهای واجب، ده بار متوجه "مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ» باشد، مواظبت بر کردار خواهد داشت. در ادامه آیه برای تأیید این اعتقاد نمازگزاران، می فرماید: "إِنَّ عَذابَ رَبِّهِمْ غَیْرُ مَأْمُون»؛(4) از عذاب پروردگارشان ایمن نمی توانند بود!

علت ترس نمازگزاران از روز قیامت، این است که نمی دانند آیا چنانکه به آنها فرمان رسیده، عمل کرده اند یا نه و آیا از حرام، بدان گونه که نهی شده، خودداری

1- انبیا (ع)ء: 103
2- شیخ بهایی، اربعین، ص 179
3- معارج: 27
4- همان: 28