مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 98

منابع شناخت اسرار

راه رسیدن به این رازهای نماز، روایات معتبر اهلبیت(ع)و مراجعه به گفته های عالمان اخلاق و اهلمعنا است که ایشان نیز این مطالب را با توجه به آیات و روایات بیان کرده اند.

یادآوری این نکته نیز ضروری است که اگر از منابع به دست آوردن اسرار نماز، [برخی] کشف و شهود را نیز بر می شمارند، منظور کشفی است که از آمیزۀ تمثّل شیطانی یا نفسانی خالص باشد و مخالفتی با نقل و اصول عقلی نداشته باشد. اهل کشف، برای آن میزان مخصوصی دارند که کشف را با آن می سنجند؛ همانگونه که اهل نقل و روایات را برای نقل، میزانی است که نقل را با آن می سنجند.(1)

راه رسیدن به اسرار نماز

دست یافتن به اسرار نماز، تنها با مطالعه اسرارِ بیان شده میسر نمی شود؛ بلکه نمازگزار باید پس از شناخت نماز و هدف والای آن، جان را به آداب نماز و صفات صاحبان اسرار بیاراید تا به تأویل دست یابد. مثال آن، قرآن است. همانگونه که ظاهر قرآن را جز آن کسی که پاک باشد، نمی تواند مسّ کند، باطن آن را نیز جز پاکان، مسّ نمی کند: "لا یَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُون"(2). نماز نیز اینگونه است؛ یعنی به باطن آن نمی رسد، جز چشم پاکی که از آلودگی مبرّاست و دستی که به گناه نرسیده است و شکمی که از حلال تغذیه می شود.

غسل در اشک زدم که اهل طریقت گویند

پاک شو اوّل و پس دیده بر آن پاک انداز(3)

به بیانی دیگر رسیدن به ملکوت و اسرار نماز، کمک گرفتن از آداب نماز است که

1- ر. ک. عبدالله جوادی آملی، رازهای نماز، ص 30
2- واقعه: 79
3- حافظ، دیوان اشعار