آداب طبی و اخلاق پزشکی در اسلام صفحه 76

است و پزشک چنین اختیاری را ندارد که به دلیل مطالبه یا دریافت أجرت بیشتر و یا به هر دلیل دیگر در درمان بیمار سهل انگاری نماید که در آینده درباره آن سخن خواهیم گفت.

دستمزد پزشک

آنچه گفتیم به این معنی نیست که پزشک نباید دستمزد بگیرد؛ زیرا دراین صورت بیشتر پزشکان سربار دیگران می شوند و مردم رغبتی برای آموختن این علم از خود نشان نمی دهند چه رسد به اینکه از خود نبوغ و ابتکاری نشان دهند. در نتیجه بشر نه تنها از یک عنصر بااهمیت بلکه از مهم ترین عناصر آسایش و سعادت و پیشرفت در مراتب گوناگون کمال و مجد و عظمت محروم می ماند.

امام حسن عسگری علیه السلام به پزشک نصرانی (1) که او را حجامت کرده بود، یک جامه دان و پنجاه دینار و بار دیگر سه دینار هدیه داد. (2)

امام علی علیه السلام فرمود: «دستمزد پزشک به مقدار دیه (السمحاق) (3) خراشی است که به استخوان نرسیده است». (4)

از ابن عباس نیز روایت شده است: پیامبر صلی الله علیه و آله حجامت کرد و دستمزد حجامت کننده را پرداخت. (5)

بسیاری از روایات دیگر که دلالت بر جواز دریافت دستمزد توسط حجامت کننده دارند، در کتاب های گوناگون موجود است؛ اما روایاتی هم مخالف این روایات وارد شده است که شیخ آنها را حمل بر کراهت کرده است. (6)

1- (1) . وسائل الشیعه، ج12، پاورقی ص74، به نقل از الخرائج والجرائح، ص213؛ أصول الکافی، ص285.
2- (2) . وسائل الشیعه، ج12، ص75، به نقل از الخرائج والجرائح.
3- (3) . السمحاق: پوسته ای نازک که در بالای استخوان سر قرار دارد.
4- (4) . التهذیب، شیخ طوسی، ج10، ص293، ح 18؛ وسائل الشیعه، ج19، ص294 و 304؛ الفائق، ج4، ص67، به نقل از الشعبی که به جای (السمحاق) از تعبیر (الموضحه) استفاده کرده است.
5- (5) . الموطأ مع تنویر الحوالک، ج3، ص141؛ الطب النبوی، ابن القیم، ص41، در پاورقی به نقل از ترمذی و ابی داود و ابن ماجه؛ المصنف، عبدالرزاق، ج11، پاورقی ص30، به نقل از صحیح بخاری، کتاب الاجاره، ج4، ص308 و از صحیح مسلم.
6- (6) . ر.ک: قرب الإسناد، ص52 و53؛ الإستبصار، ج3، ص58 - 60 و64؛ وسائل الشیعه، ج12، ص71 - 74 و در پاورقی های آن به نقل از التهذیب، ج2، ص107 و 109 و از فروع کافی، ج1، ص360 و از من لا یحضره الفقیه، ج2، ص52 و 56 و از بحارالأنوار، ج10، ص267 و از علل الشرایع و بسیاری از مصادر دیگر.