- مقدمه 1
- 1 درباره خود کتاب. 1
- 2 درباره تزکیه و تربیت در قرآن. 3
- واژه تزکیه، مصدر باب تفعیل از ریشه زکا است 4
- اهمیت تزکیه در قرآن 9
- ارتباط تزکیه با ایمان، تقوا، جهاد و 14
- فاعل تزکیه 15
- ارتباط تزکیه و تعلیم 18
- آثار تزکیه 20
- اهداف تزکیه 21
- عوامل سلبی 23
- عوامل ثبوتی 24
- مسئولیت اجتماعی 33
- بار گران مسئولیت 33
- پیش گفتار 33
- مسئولیت فردی 36
- هرچه بخواهیم شدنی است 37
- آن شتر بیشتر رم کرد و فراری تر شد 39
- با وظایف حساس خود آشنا شویم 40
- اینها زمینه را برای فعالیت فکری آماده می سازند 42
- باید آن قدر صبر کرد تا به حال عادی بازگردد 43
- نفوذهای اجتماعی 43
- وجه امتیاز هر فردی 44
- عوامل دیگر 46
- هماهنگی کلیه عوامل 48
- از آموزش و پرورش چه می خواهیم؟ 50
- هماهنگی نیروها 50
- با خویشتن آشتی کنیم 51
- ولی هیهات! اصول و روش ها 52
- نقش معلم 54
- بارها شنیده می شود که می گویند 55
- هدف و وظیفه 55
- سرمشق عملی 57
- نکته اساسی 58
- بیچاره لوری! 59
- تنبیه و خشونت، وسیله تربیت نیست 59
- یا این که من از آدم ها بیزار هستم 61
- من نمی توانستم تنها بمانم 61
- طولی نکشید که دومین فرزند من متولد شد 61
- آیینه عبرت 63
- تنبیه، آزاد یا ممنوع؟ 65
- مشکل تربیت. 65
- راه حل صحیح 67
- تشویق و پاداش 70
- دو سلاح موثر برای تقویت نیروی مربی 70
- ریشه روانی میل به تشویق و پاداش 72
- تامین روحی 75
- رعایت اعتدال، مهم ترین وظیفه مربی است 76
- عادت 78
- نقش حیاتی عادت 78
- عادت های ناروا و علاج آن 79
- عادت و آموزش و پرورش 80
- مشکلات قرن ما 82
- سرمایه های مادی و معنوی 82
- آسایش و راحتی ملتها مدیون ترقی علمی است 85
- آلفرد 85
- اجتماع و کودکان نورسته 86
- نگاهی به گذشته 87
- عادت و آموزش و پرورش 88
- اهمیت آموزش و پرورش در دنیای امروز 89
- مسئولیت بزرگ 91
- آوارگان اجتماع 92
- طفلک 92
- به نظر ما چنین جامعه ای خود بیمار است 93
- صحنه های رقت بار 95
- کودکان سر راهی 95
- بررسی انگیزه ها 96
- شیرخوارگاه و پرورشگاه 97
- انسانی ترین و عالی ترین روشها 99
- دنیای کودک 101
- موجود ناشناخته 102
- طعم یک غذا همیشه برای ما یکسان نیست 104
- انفعالات و عواطف 106
- پرورش عواطف 107
- انسان در صحنه زندگی 107
- وراثت و محیط 109
- عاطفه چیست؟ 111
- حرکات و رفتار عاطفه ای 111
- عواطف مطبوع و نامطبوع 113
- اصطلاحات روان شناسی 113
- نقش عواطف در تربیت کودک 113
- واحد اجتماع، خانواده است 116
- او به من قول ازدواج داد 119
- عقل و عاطفه 120
- نیروی شگرف عاطفه 120
- عاطفه و تکامل 123
- تنها عاطفه 124
- دو نظریه مخالف 127
- روح استوار 127
- حقیقت عاطفه 129
- دین داران جاهل و دانشمندان بی دین 129
- جهان این دو از هم متمایز و راه های آنها از هم جداست 132
- ترس 134
- منشا روانی ترس 134
- بچه ها از قیافه های ناشناس، بیمناکند 135
- فواید و مضرات ترس 137
- نقش پدران، مادران و مربیان 139
- بسط شخصیت 144
- اعتماد به نفس 144
- حس خود کم بینی یا عقده حقارت 149
- علل پیدایش و نیرومندی عقده حقارت 152
- چهار قرن پیش از میلاد مسیح 155
- رهبری نیروها در پرتو عقل 155
- وجه اشتراک 157
- نظر اسلام 160
- انسان متمدن کنونی با چراغ دانش 161
- کارخانه های غم انگیز دیپلمه سازی 161
- سن روانی 164
- شاید تا نیم قرن پیش 168
- مدرسه یا خشتی که از اول، کج نهاده اند! 168
- نقص کار مدارس 171
- عقل و عاطفه 174
- نقش غده ها 174
- پرورش به طور دوجانبه 177
- روش رهبران مذاهب 178
- همه چیز در حال تحول 181
- از مادری تا وزارت 181
- قطب های زندگی 183
- نگاهی به پرونده های پدران و مادران 185
- آیا اطفال می توانند به سینما بروند؟ 190
- تجلی طبیعت زن با عاطفه مادری 191
- یک نمونه تاریخی 193
- مادری، عالی ترین مقام و بزرگ ترین افتخار زن 194
- خانواده، واحد اجتماع است 197
- واحد اجتماع، یعنی خانواده نیز دارای اعضایی است 198
- این امر را باید معلول خیانت زنان دانست مادرانی که کودکان خود را به کودکستان می سپارند تا به شغل اداری و هوا و هوس و تفننات ادبی و هنری خود بپردازند و یا فقط وقت خود را در بازی بریج و سینما به بطالت بگذرانند، سبب خاموشی اجاق های خانوادگی می شوند که کودکان در آنها بسی چیزها فرا می گیرند. 199
- پرستاری بچه ها 200
- زناشویی بدون فرزند 202
- این حقایق را نمی توان نادیده گرفت 203
- تو بهترین وارثانی 204
- سخنی از ویل دورانت 205
- این دیگر آن زن پیشین نیست 206
- خلاصه کلام 208
- فهرست مطالب 211
- سلوک علوی 211
- درباره کتاب 211
- پیش گفتار 229
- مقدمه 230
- بخش اول 233
- تعریف تربیت 233
- تربیت و مسائل اساسی آن از دیدگاه امام علی علیه السلام 233
- ویژگی های تربیت اسلامی 234
- اهداف تربیت 241
- انسان بر نفس خود آگاه است 243
- اصول تربیت 247
- اصل اعتدال 247
- اصل تدرج و تمکن 248
- اصل تسهیل 249
- اصل تربیت عقلانی 250
- اصل تفکر 251
- اصل تدبر 254
- اصل کرامت 256
- اصل عزت 257
- آسیب شناسی تربیت 258
- آسیب های فردی 260
- آسیب های اجتماعی 261
- آسیب های سیاسی 262
- آسیب های اقتصادی 264
- مهم ترین روش های تربیت از منظر امام علی (علیه السلام) 266
- بخش دوم 266
- روش الگویی 266
- تأثیر گذاری الگوها در تربیت 268
- ویژگی های الگو 270
- مسئولیت الگو 270
- اصلاح نفس 271
- عدم شکاف بین گفتار و کردار 273
- روش محبت 273
- محبت ستون و رکن دین 275
- ویژگی های روش محبت 275
- اظهار محبت 276
- محبت افراطی 277
- روش تذکر 278
- ویژگی های متذکران 279
- یاد خدا 279
- هوشیاری 279
- ذکر مداوم 280
- یاد مرگ 282
- روش عبرت 284
- تاریخ، آینه عبرت 286
- ویژگی های روش عبرت 286
- روش موعظه 289
- ویژگی های روش موعظه 293
- عامل بودن موعظه گر 293
- رسا، بلیغ و منطقی بودن موعظه 294
- پذیرشگری موعظه شونده 295
- سری و مخفی بودن موعظه 296
- طولانی نبودن موعظه 296
- روش توبه 297
- ویژگی های روش توبه 298
- توبه، انقلاب درونی 299
- ارکان توبه 299
- اشاره 300
- شتاب در توبه 300
- مراحل توبه 301
- آلوده شدن به گناه 302
- روش امتحان و ابتلا 302
- امتحان وسیله شکوفایی 304
- امتحان مادی 304
- ویژگی های روش امتحان 304
- مشارطه 305
- روش مراقبه و محاسبه 305
- ویژگی های روش مراقبه و محاسبه 305
- مقدمه 305
- مراقبه 306
- محاسبه 307
- معاتبه 308
- روش تشویق و تنبیه 309
- رفتار متناسب با شخص 310
- ویژگی های روش تشویق و تنبیه 310
- تقویت انگیزه ها با تشویق به جا 311
- دقت و ظرافت در امر تنبیه 313
- ویژگی های روش تنبیه 313
- تنبیه عامل بیدار کننده 315
- روش تکریم 316
- کوچک شمردن شخصیت 317
- ویژگی های روش تکریم 317
- گرامی داشتن نفس ها 317
- روش تغافل 318
- بهره گیری در موارد خاص 319
- ویژگی های روش عفو 319
- اشاره 319
- روش عفو و چشم پوشی 319
- تأثیر گفتار و کردار نیک 321
- احسان در برابر بد رفتاری 321
- روش مجازات به قدر خطا 324
- روش امر به معروف و نهی از منکر 325
- ویژگی های روش امر به معروف و نهی از منکر 326
- امر به معروف و نهی از منکر، وسیله اصلاح 326
- راه های جلوگیری از فساد 328
- راه های شناخت مصادیق منکر 329
- مراحل نهی از منکر 330
- روش بیان قصه و داستان 332
- نگاه به تاریخ، وسیله هدایت 333
- ویژگی روش قصه و داستان 333
- ویژگی های روش عقلانی 334
- روش عقلانی 334
- راه های پرورش قدرت تفکر و تعقل 335
- روش عادت 338
- ترک عادات 340
- ویژگی روش عادت 340
- روش پیشگیری 341
- روش سیاحت 342
- روش خاطرات خوشایند 342
- وظایف و مسئولیت های متولیان تربیت 343
- بخش سوم 343
- مقاوم سازی نسل، وظیفه ای همگانی 344
- مؤمن از سنگ سخت تر است 345
- مسئولیت خانواده در تربیت 350
- نقش پدر و مادر در خانواده 352
- راه های ایجاد محیط آرام در خانواده 355
- راه های رسیدن ارکان خانواده به اهداف متعالی 357
- توصیه های کاربردی به خانواده ها جهت کاهش مشکلات رفتاری فرزندان 364
- پرورش روحیه اجتماعی در فرزندان 367
- تأثیر عوامل محیطی بر انسان 368
- توصیه های کاربردی به متولیان امور اجتماعی جهت کاهش مشکلات رفتاری 371
- توصیه های تربیتی و کاربردی امام علی (علیه السلام) 373
- سخن آخر 377
- منابع و مآخذ 380
- انتخاب بهترین نام ها برای فرزندان 385
- عقیقه دادن و گفتن اذان در گوش نوزاد 385
- رفتار با فرزند از دیدگاه حضرت زهرا وامیر المومنین ع 385
- اظهار محبت نسبت به فرزندان 386
- توجه به نیازهای کودکان 389
- استفاده از جاذبه شعر در تربیت کودکان 390
- توجّه به بازی و تحرّک کودکان 390
- ارج نهادن به شخصیت فرزندان 392
- توجّه دادن فرزندان به رعایت نظم و حقوق دیگران 396
- عدم تبعیض بین فرزندان 397
- برخوردار نمودن فرزندان از عواطف پاک مادری 399
- امید دادن به فرزندان در اجابت خواسته های مشروع 400
- توجّه به حضور و غیاب فرزندان 401
- آموزش ایمان و تقوی به فرزندان 402
- تشویق فرزندان به مسائل دینی و عبادی 403
- مأنوس نمودن فرزندان به مسجد و دقّت در گفتار پیامبر (ص) 404
- تعلیم فرزندان به نوع دوستی و رعایت حقوق همسایگان 404
- توجّه به سلامتی فرزندان 406
- خلاصه ی درسهایی از برنامه های تربیتی حضرت زهرا (س) نسبت به فرزندان 406
- یاد فرزندان در بستر شهادت 408
- حضانت و مراتب آن 409
- پیشگفتار 409
- یادآوری و منابع 410
- تعریف حضانت 411
- مراتب حضانت 412
- دختر 412
- حضانت مادر 412
- پسر 412
- حضانت دیگران 413
- مواردی که حق حضانت از بین می رود 415
- حضانت کودکان بی سرپرست 417
- حکم جدا کردن فرزند از پدر و مادر و پایان حضانت کودک 421
- پایان حضانت کودک 422
- صاحبان ولایت 422
- شرایط ولی 423
- حدود ولایت ولی کودک 424
- ولایت بر جان (نفس) 425
- ولایت بر مال 426
- حدود ولایت ولی کودک 427
- ولایت پدر و جدّ پدری بر کودک 427
- ولایت حاکم (مجتهد جامع الشرایط) بر کودک 430
- ولایت مومنان بر کودک 432
- قیم و وصی بر کودک شرایط آن دو 433
- شرایط قیم قیم 435
- شرایط وصی 436
- ولایت بر ازدواج خردسالان 438
- تعلیم و آموزش کودک و توجه به وضع تعلیم و تربیت او 439
- تحصیل 439
- مواد آموزشی 440
- فضای آموزشی 440
- هزینه تحصیلی 441
- تربیت 442
- ارتباط پدر و مادر با کودک 445
- بازی و سرگرمی کودک 446
- مراقبت های تربیتی کودک 447
- حفظ شخصیت و احترام کودکان 451
- کسب و کاری برای تأمین هزینه زندگی 452
- هزینه زندگی کودک 452
- هزینه فرزندان و نوه ها 453
- پرداخت خمس و زکات به فرزند 454
- جهیزیه دختر و لباس و زیور فرزندان 456
- لباس و زیور 457
- مالکیت کودک و تصرفات او 458
- مالکیت کودک 458
- تصرفات و اختیاراتی مالی 458
- خرید و فروش کودک 461
- اجاره و استخدام کودک و اموال او 465
- وقف و بخشش کودک 466
- قرض، عاریه و امانت کودک 469
- جعاله، وکالت، ضمانت و بیمه و حق شفعه کودک 473
- شفعه 474
- حکم چیزهایی که کودک پیدا می کند 476
- تصرف ولی در اموال کودک 477
- تصرف ظالمانه در مال یتیمان 479
- وقف بر اولاد 481
- حکم قذف بر کودک و قذف او بر دیگران 482
- حدود 482
- حکم سرقت کودک و بوسیدن او 484
- بوسیدن پسر و دختر نابالغ 485
- حکم جنایات کودک 486
- قصاص عضو 486
- دیه کودک و ملکیت او نسبت به دیه 487
- مو 488
- اشاره 488
- آسیب و زخم 488
- دندان 488
- ملکیت کودک نسبت به دیه 489
- نشانه های بلوغ 491
- نشانه های بلوغ وتقلید کودک 491
- عادت ماهانه دختران 492
- تقلید کودک 493
- ادعای نوجوانان بر بلوغ 493
- طهارت و غسل و وضو و تخلی کودک 495
- غسل 497
- واداشتن به نماز 502
- نماز کودک و شرایط آن 502
- لباس نماز گزار 503
- اذان و اقامه 503
- مکان نماز گزار 503
- حضور کودک در نماز جماعت و جمعه 505
- نماز کودک در سفر و حضور او در مسجد 507
- تلاوت آیه سجده 508
- بلوغ در ماه رمضان 510
- واداشتن به روزه 510
- واداشتن به روزه و کودکی که در ماه رمضان بالغ می شود 510
- روزه دختران در آغاز بلوغ و قضای آن 512
- قضای روزه 512
- قضای عبادت پدر و مادر 513
- اعتکاف 514
- کودک و امر به معروف و نهی از منکر 515
- مرگ کودک و احکام آن 519
- کودک و جهاد 519
- مرگ فرزند 520
- مقدمه 520
- غسل 521
- تشریفات 521
- نماز 522
- کفن و دفن 522
- تسلی دادن فرزند مرده 523
- ارث برای کودک 526
- ارث کودک و احکام آن 526
- تصرف در سهم یتیم 526
- ارث بری از کودک 527
- وصیت کودک و احکام آن 529
- وصیت کودک 529
- کودک وصی 530
- نذر و عهد و سوگند کودک و چند مساله 531
- اسلام و کفر کودک 532
- امام رضا علیه السلام و تربیت فرزند 535
- امام حسین علیه السلام و تربیت فرزند 2 535
- کتابشناسی کودک 535
- امام باقر علیه السلام و تربیت فرزند 535
- امام حسین علیه السلام و تربیت فرزند 1 535
- فرزند سدره المنتهی 536
- امام حسین علیه السلام و تربیت فرزند 2 536
- امام حسین علیه السلام و تربیت فرزند 1 536
- من فرزند آخر الزمان فاطمه ام 536
- امام رضا علیه السلام و تربیت فرزند 536
- فرزند لافتی صدای گام هایت را می شنوم 537
- حقوق پدر و مادر و فرزند 537
- اخلاق در خانواده و تربیت فرزند 537
- رضا فرزند صالح 537
- تربیت فرزند 537
- چرا فرزند نوح از خاندان او نیست؟ 538
- انقلاب بزرگ علی علیه السلام و دو فرزند بزرگوارش 538
- پنجاه روش ساده برای علاقه مند کردن فرزند به مطالعه 538
- از آیات قرآن استفاده می شود 538
- تصویر حرم امام زاده صالح فرزند امام کاظم علیه السلام - تهران 538
- حق پدر بر فرزند 539
- اسحاق فرزند ابراهیم 539
- رضا فرزند صالح 539
- ادعیه قرآنی دعاهای حضرت زکریا برای درخواست فرزند 539
- آیا مادر مریم نذر کرده بود که فرزند خود را راهب کند؟ 539
- امام باقر علیه السلام و تربیت فرزند 540
- جلوه های رفتاری حضرت زهرا سلام اللّه علیها رفتار با فرزند قسمت چهارم 540
- رضا فرزند صالح 540
- جلوه های رفتاری حضرت زهرا سلام اللّه علیها رفتار با فرزند قسمت سوم 540
- رضا فرزند صالح 540
- گفتگو با خانم فاطمه السادات میرلوحی فرزند شهید نواب صفوی قسمت سوم 541
- امام باقر علیه السلام و تربیت فرزند 541
- حقوق پدر و مادر و فرزند 541
- جلوه های رفتاری حضرت زهرا سلام اللّه علیها رفتار با فرزند قسمت سوم 541
- امام رضا علیه السلام و تربیت فرزند 541
- سکولاریسم غربی؛ فرزند مسیحیت است-چکیده 542
- اخلاق در خانواده و تربیت فرزند 542
- سکولاریسم غربی؛ فرزند مسیحیت است-متن کامل 542
- معما فرزند خوانده 542
- آموزه های بنیادین علم اخلاق جلد دوم تربیت فرزند 542
- برادر خوانده یا فرزند خوانده؟! 543
- تعیین ارتباط بین استعمال سیگار توسط پدر و نسبت جنسیت فرزند 543
- معما فرزند خوانده 543
- بررسی سلسله مراتب نظام ارزشی نوجوانان 543
- حسادت کودکان و تولد فرزند 544
- مدت ارتباط پدر با فرزند در ایران فقط 20 دقیقه 544
- اگر فرزند دوم در راه است حتما بخوانید 544
- تناسب اندام و فرزند 6 تا 12 ساله شما 544
- مقایسه شیوه ی فرزند 544
- فرزند در آیینه توصیف پدر، مرشد و مراد 545
- ارتباط سندرم فرسودگی 545
- دعای مادر در حق فرزند 545
- و این فرزند ناکام 545
- واعظ ماه مبارک رمضان 546
- فرزند در آینه توصیف مادر 546
وجود او وجود مستقل و نفسی است و وجود بقیه، وجود ربطی و تعلقی است، بنابراین، هرگونه تاثیری از هر مخلوقی به اذن اوست و به همین جهت است که قرآن می گوید:
قل اللّه خالق کل شئ و هو الواحد القهار (39) ، بگو: خداوند آفریننده هر چیزی است و او یگانه و قهار است.
ارتباط تزکیه و تعلیم
آیا تزکیه مقدم است یا تعلیم؟ آیات بعثت را بررسی کردیم، از مجموع چهار آیه ای که اهداف و برنامه های بعثت را بیان می کنند، در سه آیه تزکیه بر تعلیم و در یک آیه، تعلیم بر تزکیه مقدم شده است (40).
ممکن است گفته شود:
در زبان عربی، واو برای مطلق جمع است، یعنی مانعی نیست که قبل و بعد واو با هم باشند و یا یکی از آنها مقدم و دیگری موخر باشد.
مطابق این بیان، تزکیه و تعلیم هر دو اهمیت دارند،
نه تزکیه بدون تعلیم، کارآمد است و نه تعلیم بدون تزکیه، بلکه اینها باید با هم باشند.
ولی اگر واقعیت را بنگریم، به لحاظ این که تزکیه غایت تعلیم است، از نظر شرافت مقدم بر تعلیم است، هر چند تزکیه مترتب بر تعلیم و موخر ازآن است.
بنابراین تزکیه به اعتباری، مقدم بر تعلیم و به اعتباری موخر است.