- 1 درباره خود کتاب. 1
- مقدمه 1
- 2 درباره تزکیه و تربیت در قرآن. 3
- واژه تزکیه، مصدر باب تفعیل از ریشه زکا است 4
- اهمیت تزکیه در قرآن 9
- ارتباط تزکیه با ایمان، تقوا، جهاد و 14
- فاعل تزکیه 15
- ارتباط تزکیه و تعلیم 18
- آثار تزکیه 20
- اهداف تزکیه 21
- عوامل سلبی 23
- عوامل ثبوتی 24
- مسئولیت اجتماعی 33
- بار گران مسئولیت 33
- پیش گفتار 33
- مسئولیت فردی 36
- هرچه بخواهیم شدنی است 37
- آن شتر بیشتر رم کرد و فراری تر شد 39
- با وظایف حساس خود آشنا شویم 40
- اینها زمینه را برای فعالیت فکری آماده می سازند 42
- نفوذهای اجتماعی 43
- باید آن قدر صبر کرد تا به حال عادی بازگردد 43
- وجه امتیاز هر فردی 44
- عوامل دیگر 46
- هماهنگی کلیه عوامل 48
- هماهنگی نیروها 50
- از آموزش و پرورش چه می خواهیم؟ 50
- با خویشتن آشتی کنیم 51
- ولی هیهات! اصول و روش ها 52
- نقش معلم 54
- هدف و وظیفه 55
- بارها شنیده می شود که می گویند 55
- سرمشق عملی 57
- نکته اساسی 58
- بیچاره لوری! 59
- تنبیه و خشونت، وسیله تربیت نیست 59
- یا این که من از آدم ها بیزار هستم 61
- طولی نکشید که دومین فرزند من متولد شد 61
- من نمی توانستم تنها بمانم 61
- آیینه عبرت 63
- تنبیه، آزاد یا ممنوع؟ 65
- مشکل تربیت. 65
- راه حل صحیح 67
- تشویق و پاداش 70
- دو سلاح موثر برای تقویت نیروی مربی 70
- ریشه روانی میل به تشویق و پاداش 72
- تامین روحی 75
- رعایت اعتدال، مهم ترین وظیفه مربی است 76
- عادت 78
- نقش حیاتی عادت 78
- عادت های ناروا و علاج آن 79
- عادت و آموزش و پرورش 80
- سرمایه های مادی و معنوی 82
- مشکلات قرن ما 82
- آلفرد 85
- آسایش و راحتی ملتها مدیون ترقی علمی است 85
- اجتماع و کودکان نورسته 86
- نگاهی به گذشته 87
- عادت و آموزش و پرورش 88
- اهمیت آموزش و پرورش در دنیای امروز 89
- مسئولیت بزرگ 91
- آوارگان اجتماع 92
- طفلک 92
- به نظر ما چنین جامعه ای خود بیمار است 93
- صحنه های رقت بار 95
- کودکان سر راهی 95
- بررسی انگیزه ها 96
- شیرخوارگاه و پرورشگاه 97
- انسانی ترین و عالی ترین روشها 99
- دنیای کودک 101
- موجود ناشناخته 102
- طعم یک غذا همیشه برای ما یکسان نیست 104
- انفعالات و عواطف 106
- پرورش عواطف 107
- انسان در صحنه زندگی 107
- وراثت و محیط 109
- حرکات و رفتار عاطفه ای 111
- عاطفه چیست؟ 111
- اصطلاحات روان شناسی 113
- عواطف مطبوع و نامطبوع 113
- نقش عواطف در تربیت کودک 113
- واحد اجتماع، خانواده است 116
- او به من قول ازدواج داد 119
- عقل و عاطفه 120
- نیروی شگرف عاطفه 120
- عاطفه و تکامل 123
- تنها عاطفه 124
- دو نظریه مخالف 127
- روح استوار 127
- دین داران جاهل و دانشمندان بی دین 129
- حقیقت عاطفه 129
- جهان این دو از هم متمایز و راه های آنها از هم جداست 132
- منشا روانی ترس 134
- ترس 134
- بچه ها از قیافه های ناشناس، بیمناکند 135
- فواید و مضرات ترس 137
- نقش پدران، مادران و مربیان 139
- بسط شخصیت 144
- اعتماد به نفس 144
- حس خود کم بینی یا عقده حقارت 149
- علل پیدایش و نیرومندی عقده حقارت 152
- رهبری نیروها در پرتو عقل 155
- چهار قرن پیش از میلاد مسیح 155
- وجه اشتراک 157
- نظر اسلام 160
- کارخانه های غم انگیز دیپلمه سازی 161
- انسان متمدن کنونی با چراغ دانش 161
- سن روانی 164
- مدرسه یا خشتی که از اول، کج نهاده اند! 168
- شاید تا نیم قرن پیش 168
- نقص کار مدارس 171
- عقل و عاطفه 174
- نقش غده ها 174
- پرورش به طور دوجانبه 177
- روش رهبران مذاهب 178
- از مادری تا وزارت 181
- همه چیز در حال تحول 181
- قطب های زندگی 183
- نگاهی به پرونده های پدران و مادران 185
- آیا اطفال می توانند به سینما بروند؟ 190
- تجلی طبیعت زن با عاطفه مادری 191
- یک نمونه تاریخی 193
- مادری، عالی ترین مقام و بزرگ ترین افتخار زن 194
- خانواده، واحد اجتماع است 197
- واحد اجتماع، یعنی خانواده نیز دارای اعضایی است 198
- این امر را باید معلول خیانت زنان دانست مادرانی که کودکان خود را به کودکستان می سپارند تا به شغل اداری و هوا و هوس و تفننات ادبی و هنری خود بپردازند و یا فقط وقت خود را در بازی بریج و سینما به بطالت بگذرانند، سبب خاموشی اجاق های خانوادگی می شوند که کودکان در آنها بسی چیزها فرا می گیرند. 199
- پرستاری بچه ها 200
- زناشویی بدون فرزند 202
- این حقایق را نمی توان نادیده گرفت 203
- تو بهترین وارثانی 204
- سخنی از ویل دورانت 205
- این دیگر آن زن پیشین نیست 206
- خلاصه کلام 208
- درباره کتاب 211
- سلوک علوی 211
- فهرست مطالب 211
- پیش گفتار 229
- مقدمه 230
- تعریف تربیت 233
- تربیت و مسائل اساسی آن از دیدگاه امام علی علیه السلام 233
- بخش اول 233
- ویژگی های تربیت اسلامی 234
- اهداف تربیت 241
- انسان بر نفس خود آگاه است 243
- اصل اعتدال 247
- اصول تربیت 247
- اصل تدرج و تمکن 248
- اصل تسهیل 249
- اصل تربیت عقلانی 250
- اصل تفکر 251
- اصل تدبر 254
- اصل کرامت 256
- اصل عزت 257
- آسیب شناسی تربیت 258
- آسیب های فردی 260
- آسیب های اجتماعی 261
- آسیب های سیاسی 262
- آسیب های اقتصادی 264
- روش الگویی 266
- بخش دوم 266
- مهم ترین روش های تربیت از منظر امام علی (علیه السلام) 266
- تأثیر گذاری الگوها در تربیت 268
- ویژگی های الگو 270
- مسئولیت الگو 270
- اصلاح نفس 271
- عدم شکاف بین گفتار و کردار 273
- روش محبت 273
- محبت ستون و رکن دین 275
- ویژگی های روش محبت 275
- اظهار محبت 276
- محبت افراطی 277
- روش تذکر 278
- یاد خدا 279
- هوشیاری 279
- ویژگی های متذکران 279
- ذکر مداوم 280
- یاد مرگ 282
- روش عبرت 284
- تاریخ، آینه عبرت 286
- ویژگی های روش عبرت 286
- روش موعظه 289
- ویژگی های روش موعظه 293
- عامل بودن موعظه گر 293
- رسا، بلیغ و منطقی بودن موعظه 294
- پذیرشگری موعظه شونده 295
- سری و مخفی بودن موعظه 296
- طولانی نبودن موعظه 296
- روش توبه 297
- ویژگی های روش توبه 298
- ارکان توبه 299
- توبه، انقلاب درونی 299
- شتاب در توبه 300
- اشاره 300
- مراحل توبه 301
- آلوده شدن به گناه 302
- روش امتحان و ابتلا 302
- امتحان وسیله شکوفایی 304
- امتحان مادی 304
- ویژگی های روش امتحان 304
- ویژگی های روش مراقبه و محاسبه 305
- مشارطه 305
- روش مراقبه و محاسبه 305
- مقدمه 305
- مراقبه 306
- محاسبه 307
- معاتبه 308
- روش تشویق و تنبیه 309
- رفتار متناسب با شخص 310
- ویژگی های روش تشویق و تنبیه 310
- تقویت انگیزه ها با تشویق به جا 311
- ویژگی های روش تنبیه 313
- دقت و ظرافت در امر تنبیه 313
- تنبیه عامل بیدار کننده 315
- روش تکریم 316
- ویژگی های روش تکریم 317
- گرامی داشتن نفس ها 317
- کوچک شمردن شخصیت 317
- روش تغافل 318
- بهره گیری در موارد خاص 319
- ویژگی های روش عفو 319
- روش عفو و چشم پوشی 319
- اشاره 319
- تأثیر گفتار و کردار نیک 321
- احسان در برابر بد رفتاری 321
- روش مجازات به قدر خطا 324
- روش امر به معروف و نهی از منکر 325
- امر به معروف و نهی از منکر، وسیله اصلاح 326
- ویژگی های روش امر به معروف و نهی از منکر 326
- راه های جلوگیری از فساد 328
- راه های شناخت مصادیق منکر 329
- مراحل نهی از منکر 330
- روش بیان قصه و داستان 332
- ویژگی روش قصه و داستان 333
- نگاه به تاریخ، وسیله هدایت 333
- ویژگی های روش عقلانی 334
- روش عقلانی 334
- راه های پرورش قدرت تفکر و تعقل 335
- روش عادت 338
- ترک عادات 340
- ویژگی روش عادت 340
- روش پیشگیری 341
- روش خاطرات خوشایند 342
- روش سیاحت 342
- وظایف و مسئولیت های متولیان تربیت 343
- بخش سوم 343
- مقاوم سازی نسل، وظیفه ای همگانی 344
- مؤمن از سنگ سخت تر است 345
- مسئولیت خانواده در تربیت 350
- نقش پدر و مادر در خانواده 352
- راه های ایجاد محیط آرام در خانواده 355
- راه های رسیدن ارکان خانواده به اهداف متعالی 357
- توصیه های کاربردی به خانواده ها جهت کاهش مشکلات رفتاری فرزندان 364
- پرورش روحیه اجتماعی در فرزندان 367
- تأثیر عوامل محیطی بر انسان 368
- توصیه های کاربردی به متولیان امور اجتماعی جهت کاهش مشکلات رفتاری 371
- توصیه های تربیتی و کاربردی امام علی (علیه السلام) 373
- سخن آخر 377
- منابع و مآخذ 380
- عقیقه دادن و گفتن اذان در گوش نوزاد 385
- انتخاب بهترین نام ها برای فرزندان 385
- رفتار با فرزند از دیدگاه حضرت زهرا وامیر المومنین ع 385
- اظهار محبت نسبت به فرزندان 386
- توجه به نیازهای کودکان 389
- استفاده از جاذبه شعر در تربیت کودکان 390
- توجّه به بازی و تحرّک کودکان 390
- ارج نهادن به شخصیت فرزندان 392
- توجّه دادن فرزندان به رعایت نظم و حقوق دیگران 396
- عدم تبعیض بین فرزندان 397
- برخوردار نمودن فرزندان از عواطف پاک مادری 399
- امید دادن به فرزندان در اجابت خواسته های مشروع 400
- توجّه به حضور و غیاب فرزندان 401
- آموزش ایمان و تقوی به فرزندان 402
- تشویق فرزندان به مسائل دینی و عبادی 403
- تعلیم فرزندان به نوع دوستی و رعایت حقوق همسایگان 404
- مأنوس نمودن فرزندان به مسجد و دقّت در گفتار پیامبر (ص) 404
- توجّه به سلامتی فرزندان 406
- خلاصه ی درسهایی از برنامه های تربیتی حضرت زهرا (س) نسبت به فرزندان 406
- یاد فرزندان در بستر شهادت 408
- حضانت و مراتب آن 409
- پیشگفتار 409
- یادآوری و منابع 410
- تعریف حضانت 411
- حضانت مادر 412
- مراتب حضانت 412
- پسر 412
- دختر 412
- حضانت دیگران 413
- مواردی که حق حضانت از بین می رود 415
- حضانت کودکان بی سرپرست 417
- حکم جدا کردن فرزند از پدر و مادر و پایان حضانت کودک 421
- پایان حضانت کودک 422
- صاحبان ولایت 422
- شرایط ولی 423
- حدود ولایت ولی کودک 424
- ولایت بر جان (نفس) 425
- ولایت بر مال 426
- ولایت پدر و جدّ پدری بر کودک 427
- حدود ولایت ولی کودک 427
- ولایت حاکم (مجتهد جامع الشرایط) بر کودک 430
- ولایت مومنان بر کودک 432
- قیم و وصی بر کودک شرایط آن دو 433
- شرایط قیم قیم 435
- شرایط وصی 436
- ولایت بر ازدواج خردسالان 438
- تعلیم و آموزش کودک و توجه به وضع تعلیم و تربیت او 439
- تحصیل 439
- مواد آموزشی 440
- فضای آموزشی 440
- هزینه تحصیلی 441
- تربیت 442
- ارتباط پدر و مادر با کودک 445
- بازی و سرگرمی کودک 446
- مراقبت های تربیتی کودک 447
- حفظ شخصیت و احترام کودکان 451
- هزینه زندگی کودک 452
- کسب و کاری برای تأمین هزینه زندگی 452
- هزینه فرزندان و نوه ها 453
- پرداخت خمس و زکات به فرزند 454
- جهیزیه دختر و لباس و زیور فرزندان 456
- لباس و زیور 457
- مالکیت کودک 458
- تصرفات و اختیاراتی مالی 458
- مالکیت کودک و تصرفات او 458
- خرید و فروش کودک 461
- اجاره و استخدام کودک و اموال او 465
- وقف و بخشش کودک 466
- قرض، عاریه و امانت کودک 469
- جعاله، وکالت، ضمانت و بیمه و حق شفعه کودک 473
- شفعه 474
- حکم چیزهایی که کودک پیدا می کند 476
- تصرف ولی در اموال کودک 477
- تصرف ظالمانه در مال یتیمان 479
- وقف بر اولاد 481
- حکم قذف بر کودک و قذف او بر دیگران 482
- حدود 482
- حکم سرقت کودک و بوسیدن او 484
- بوسیدن پسر و دختر نابالغ 485
- حکم جنایات کودک 486
- قصاص عضو 486
- دیه کودک و ملکیت او نسبت به دیه 487
- اشاره 488
- مو 488
- آسیب و زخم 488
- دندان 488
- ملکیت کودک نسبت به دیه 489
- نشانه های بلوغ وتقلید کودک 491
- نشانه های بلوغ 491
- عادت ماهانه دختران 492
- تقلید کودک 493
- ادعای نوجوانان بر بلوغ 493
- طهارت و غسل و وضو و تخلی کودک 495
- غسل 497
- نماز کودک و شرایط آن 502
- واداشتن به نماز 502
- لباس نماز گزار 503
- اذان و اقامه 503
- مکان نماز گزار 503
- حضور کودک در نماز جماعت و جمعه 505
- نماز کودک در سفر و حضور او در مسجد 507
- تلاوت آیه سجده 508
- واداشتن به روزه و کودکی که در ماه رمضان بالغ می شود 510
- بلوغ در ماه رمضان 510
- واداشتن به روزه 510
- روزه دختران در آغاز بلوغ و قضای آن 512
- قضای روزه 512
- قضای عبادت پدر و مادر 513
- اعتکاف 514
- کودک و امر به معروف و نهی از منکر 515
- مرگ کودک و احکام آن 519
- کودک و جهاد 519
- مرگ فرزند 520
- مقدمه 520
- غسل 521
- تشریفات 521
- نماز 522
- کفن و دفن 522
- تسلی دادن فرزند مرده 523
- ارث برای کودک 526
- ارث کودک و احکام آن 526
- تصرف در سهم یتیم 526
- ارث بری از کودک 527
- وصیت کودک و احکام آن 529
- وصیت کودک 529
- کودک وصی 530
- نذر و عهد و سوگند کودک و چند مساله 531
- اسلام و کفر کودک 532
- کتابشناسی کودک 535
- امام حسین علیه السلام و تربیت فرزند 2 535
- امام حسین علیه السلام و تربیت فرزند 1 535
- امام رضا علیه السلام و تربیت فرزند 535
- امام باقر علیه السلام و تربیت فرزند 535
- امام رضا علیه السلام و تربیت فرزند 536
- فرزند سدره المنتهی 536
- امام حسین علیه السلام و تربیت فرزند 2 536
- من فرزند آخر الزمان فاطمه ام 536
- امام حسین علیه السلام و تربیت فرزند 1 536
- حقوق پدر و مادر و فرزند 537
- تربیت فرزند 537
- رضا فرزند صالح 537
- اخلاق در خانواده و تربیت فرزند 537
- فرزند لافتی صدای گام هایت را می شنوم 537
- پنجاه روش ساده برای علاقه مند کردن فرزند به مطالعه 538
- از آیات قرآن استفاده می شود 538
- انقلاب بزرگ علی علیه السلام و دو فرزند بزرگوارش 538
- چرا فرزند نوح از خاندان او نیست؟ 538
- تصویر حرم امام زاده صالح فرزند امام کاظم علیه السلام - تهران 538
- ادعیه قرآنی دعاهای حضرت زکریا برای درخواست فرزند 539
- حق پدر بر فرزند 539
- اسحاق فرزند ابراهیم 539
- رضا فرزند صالح 539
- آیا مادر مریم نذر کرده بود که فرزند خود را راهب کند؟ 539
- رضا فرزند صالح 540
- امام باقر علیه السلام و تربیت فرزند 540
- رضا فرزند صالح 540
- جلوه های رفتاری حضرت زهرا سلام اللّه علیها رفتار با فرزند قسمت چهارم 540
- جلوه های رفتاری حضرت زهرا سلام اللّه علیها رفتار با فرزند قسمت سوم 540
- گفتگو با خانم فاطمه السادات میرلوحی فرزند شهید نواب صفوی قسمت سوم 541
- حقوق پدر و مادر و فرزند 541
- امام باقر علیه السلام و تربیت فرزند 541
- جلوه های رفتاری حضرت زهرا سلام اللّه علیها رفتار با فرزند قسمت سوم 541
- امام رضا علیه السلام و تربیت فرزند 541
- آموزه های بنیادین علم اخلاق جلد دوم تربیت فرزند 542
- معما فرزند خوانده 542
- اخلاق در خانواده و تربیت فرزند 542
- سکولاریسم غربی؛ فرزند مسیحیت است-متن کامل 542
- سکولاریسم غربی؛ فرزند مسیحیت است-چکیده 542
- بررسی سلسله مراتب نظام ارزشی نوجوانان 543
- برادر خوانده یا فرزند خوانده؟! 543
- معما فرزند خوانده 543
- تعیین ارتباط بین استعمال سیگار توسط پدر و نسبت جنسیت فرزند 543
- اگر فرزند دوم در راه است حتما بخوانید 544
- تناسب اندام و فرزند 6 تا 12 ساله شما 544
- حسادت کودکان و تولد فرزند 544
- مقایسه شیوه ی فرزند 544
- مدت ارتباط پدر با فرزند در ایران فقط 20 دقیقه 544
- دعای مادر در حق فرزند 545
- ارتباط سندرم فرسودگی 545
- فرزند در آیینه توصیف پدر، مرشد و مراد 545
- و این فرزند ناکام 545
- فرزند در آینه توصیف مادر 546
- واعظ ماه مبارک رمضان 546
الله؛ (103)
خوشا به حال کسی که معاد را به یاد آورد و برای حساب کار کرد و به قناعت زندگی نمود و از خداوند راضی بود.
بنابراین، هدف جامعه اسلامی این است که با اقتصادی معقول، متوازن و معتدل، زمینه تامین کافی و غنای کفافی را همراه با امنیت، رفاه نسبی و کرامت برای مردم فراهم آورد تا در چنین شرایطی تربیت اسلامی نیز به نحو احسن متحقق شود. (104)
بخش دوم
مهم ترین روش های تربیت از منظر امام علی (علیه السلام)
روش الگویی
روش شناسی و بررسی شیوه های تربیتی، در نظام تعلیم و تربیت اسلامی جایگاهی ویژه دارد. در واقع، درخت پر ثمر تربیت، آن گاه به بار می نشیند که نکات تربیتی در قالب شیوه های درست و مناسب به اجرا در آید. امام علی (علیه السلام) در سیره تربیتی خویش روش ها و شیوه هایی را به کار گرفتند که کشف و بررسی آنها، ره توشه بزرگی برای پیروان راستین آن حضرت به شمار می آید. بر این اساس، در این بخش، روشهای تربیت در اسلام از دیدگاه امام علی (علیه السلام) بحث و برسی می شود. مراد از روش، راه و طریقه ای است که میان اصل و هدف، امتداد دارد و عمل تربیتی را منظم می کند و به هدف می رساند، روش کار، نشان می دهد که چگونه می توان از اصل یا اصول استفاده کرد و به اهداف تربیتی رسید، روش کار، وظایف عملی یک مربی را مشخص می کند و به متربی هم کمک می کند تا شیوه کار را فرا گیرد.
انسان در مراحل مختلف حیات خویش نیاز به الگو دارد. کودک از پنج ماهگی به تقلید حالات و حرکات اطرافیان می پردازد و خود را در مسیر هماهنگی و همانند سازی قرار می دهد.
با افزایش سن و تجارب ذهنی، تقلید به صورت آگاهانه صورت گرفته و در حیطه اراده قرار می گیرد و با دخالت آگاهی و اراده، رفتارها تحت کنترل قرار گرفته و جهت مند می شود.
اندیشمندان معتقدند که پیروی و همانند سازی به دو صورت انجام می شود: