دانستنیهای کودکان صفحه 318

اگر نیاز طبیعی انسان به کرامت نفس تأمین نشود و مورد تحقیر قرار گرفته و خود را ناتوان و ضعیف و دیگران را قدرناشناس ببیند، تن به هر کاری می دهد و دچار عقده حقارت می شود و برای عقده گشایی ممکن است در صدد انتقام جویی برآید. با نگاهی به آمار جانیان، اکثر آنان را افراد بی شخصیت و تحقیر شده خواهیم یافت؛ زیرا به فرمایش حضرت علی (علیه السلام) :

من هانت علیه نفسه فلا ترج خیره؛ (253)

هر کس که نفس خویش را کوچک شمارد، امید خیری به او نداشته باش.

من هانت علیه نفسه فلا تأمن شره؛ (254)

اگر کسی نزد خود خوار شود، از شر او ایمن مباش.

در استفاده از این روش نباید احترام و تکریم از مقدار لازم تجاوز کند؛ زیرا ممکن است موجب به وجود آمدن خوی زشت تکبر و خود بزرگ بینی شود. در این صورت، متربی انتظار دارد که بیش از حد از او تعریف، تمجید کنند و در صورتی که خواسته اش برآورده نشود، رنجیده خاطر می شود.

روش تغافل

انسان موجودی است که همواره در معرض خطا و اشتباه است. یکی از روش های تربیتی آن است که انسان با آگاهی از تخلف دیگران، خود را به غفلت بزند و چنان وانمود کند که از خطای او آگاهی ندارد تا شخص، از انجام عمل خویش پشیمان شود. البته این در صورتی است که شخص قصد تکرار نداشته باشد. در روایات اسلامی به کاربرد این روش توصیه شده است. (255)

حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:

أشرف أخلاق الکریم کثره تغافله عما یعلم؛ (256)