- دیباچه 1
- 1. طرح مسئله 4
- 4. پرسش های پژوهش 11
- 3. هدف های کلی و جزئی پژوهش 11
- 5. روش پژوهش 12
- 6. پیشینه پژوهش 13
- الف) شرح های صحیفه سجادیه 13
- اشاره 13
- ب) کتاب ها 14
- ج) پایان نامه ها 16
- 7. ضرورت پژوهش 18
- الف) نگاهی به مقام والای امام زین العابدین علیه السلام 19
- 8. پیش نیازهای پژوهش 19
- اشاره 19
- اشاره 19
- یک _ نگاهی به دوران امام سجاد علیه السلام 22
- دو _ جنبه های گوناگون مبارزات امام سجاد علیه السلام 26
- اشاره 29
- ب) نگاهی به صحیفه سجادیه 29
- یک _ خاستگاه صحیفه سجادیه 31
- دو _ دلیل کامله نامیدن صحیفه سجادیه 33
- سه _ سند صحیفه سجادیه 35
- اشاره 41
- 1. خوددوستی (حب ذات) 42
- 2. کمال جویی 45
- 3. خداجویی 49
- 4. میل به جاودانگی 53
- 5. خوف و رجا (ترس و امید) 54
- اشاره 54
- الف) خوف 56
- ب) رجاء 58
- 6. دوری از غفلت 61
- اشاره 68
- 8. اختیار 68
- مفهوم اختیار 69
- «اختیار» در صحیفه سجادیه 70
- اشاره 73
- 1. هدایت 74
- اشاره 74
- الف) هدایت بر مبنای خداجویی 75
- ب) هدایت بر مبنای جاودانه خواهی 76
- ج) هدایت بر مبنای خوددوستی 79
- 2. تذکر 81
- 3. زهد 84
- 5. تقوا 90
- 7. ایجاد انگیزه 95
- اشاره 98
- مفهوم واژه «روش» 98
- اشاره 100
- رابطه روش های تربیتی با جنبه های شخصیت انسان 100
- یک _ بینش در مورد دنیا 101
- اشاره 101
- الف) اعطای بینش 101
- اشاره 101
- دو _ بینش در مورد حقیقت انسان 104
- سه _ بینش در مورد مرگ و معاد 107
- ب) ذکر خدا 110
- اشاره 113
- الف) توبه 113
- ب) ناچیز شمردن خوبی ها و زیاد شمردن بدی ها 117
- ج) یادآوری نعمت ها 119
- احترام به فرزندان 122
- 3. روش های رفتاری 122
- اشاره 122
- الف) تکریم و احترام 122
- اشاره 122
- اشاره 125
- یک _ رفق و مدارا با پدر و مادر 125
- دو _ رفق و مدارا با همسایگان و دوستان 127
- ج) نیکی کردن در مقابل بدی 128
- هدف در تعلیم و تربیت 131
- تعریف هدف 131
- دسته بندی هدف های تربیتی در صحیفه سجادیه 132
- اشاره 132
- ویژگی های هدف 132
- هدف غایی تربیتی در صحیفه سجادیه 134
- اهداف واسطه ای تربیت 137
- 1. اهداف تربیتی در رابطه انسان با خدا 138
- اشاره 138
- اهداف تربیتی در صحیفه سجادیه 138
- اشاره 138
- الف) معرفت به خدا 138
- ب) دست یابی به ایمان کامل 141
- ج) تقوا 144
- د) پرورش روح عبادت 146
- ه ) شکرگزاری 151
- اشاره 157
- اشاره 157
- اهداف گرایشی 157
- اول _ پرورش حس خداجویی 158
- دوم _ پرورش حس فضیلت جویی 161
- اشاره 165
- اول _ هدایت میل به خوردن و آشامیدن 167
- دوم _ هدایت میل جنسی 173
- اشاره 175
- 3. اهداف تربیتی صحیفه در رابطه انسان با دیگران 175
- الف) اهداف تربیتی در روابط خانوادگی 176
- ب) اهداف تربیتی در روابط اجتماعی 182
- ج) اهداف تربیتی در روابط سیاسی 184
- د) اهداف تربیتی در روابط اقتصادی 187
- 1. نقش رسانه در ترویج معارف صحیفه سجادیه 190
- اشاره 191
- الف) تشکیل میزگردهای علمی و تخصصی 191
- ب) استفاده از ادعیه و مناجات صحیفه سجادیه در رسانه 191
- د) تولید برنامه های آموزشی برای کودکان و نوجوانان 192
- ج) بازتاب دادن فرازهای تربیتی دعاهای امام سجاد علیه السلامدر رسانه 192
- اشاره 193
- ه ) الگوآفرینی 193
- یک _ الگوی فروتنی 194
- سه _ الگوی بندگی 197
- چهار _ الگوی بخشایش 199
- 3. محورهای قابل بررسی در صحیفه سجادیه 200
- 4. بررسی عملکرد رسانه 201
- 5. پرسش های مردمی 203
- 6. پرسش های کارشناسی 204
ولی این شرح، بیشتر به جنبه های ادبی و توضیح واژه ها از نگاه اعتقادی و اخلاقی پرداخته است.
پس پژوهش های ارزشمند عالمان سلف درباره صحیفه سجادیه، بیشتر در قالب شرح و توضیح واژگان و جمله هاست و کمتر به تجزیه و تحلیل تربیتی مطالب پرداخته اند. به جز آن، حتی آن دسته از شرح هایی که به طور تحلیلی به شرح و تفسیر صحیفه سجادیه پرداخته اند، با دید تربیتی، به تجزیه و تحلیل دعاهای صحیفه نپرداخته اند. گذشته از خلأ موجود در پژوهش های پیشین، نیازهای فعلی مربیان تربیتی در برخورداری از اندیشه های تربیتی امام سجاد علیه السلام، ضرورت این پژوهش را گوشزد می کند.
8. پیش نیازهای پژوهش
اشاره
8. پیش نیازهای پژوهش
پی گیری این بحث، نیازمند توضیحی اجمالی درباره این کتاب شریف و مقام والای امام سجاد علیه السلاماست که در دو بخش ارائه می شود.
الف) نگاهی به مقام والای امام زین العابدین علیه السلام
اشاره
الف) نگاهی به مقام والای امام زین العابدین علیه السلام
حضرت سجاد علیه السلام، فرزند حسین بن علی علیه السلام، سومین امام شیعیان جهان است که مادرش، «شهربانویه»(1) نام دارد. نام مبارکش،
1- محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، تصحیح و تعلیق: علی اکبر غفاری، تهران، مکتبه الصدوق، 1381 ه . ق، ج 1، ص 467؛ محمد بن محمد المفید، الارشاد، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1399 ه . ق، ص 253؛ فضل بن حسن طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چ 3، ص 256؛ حسن بن محمد بن حسن قمی، تاریخ قم، ترجمه: حسن بن علی بن حسن قمی، تصحیح: سیدجلال الدین تهرانی، تهران، انتشارات توس، 1361، ص 196؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمه فی معرفه الائمه، تبریز، مکتبه بنی هاشمی، 1381 ه . ق، ج 2، ص 28. در کتاب های تاریخ و زندگانی ائمه، نام مادر امام چهارم مورد اختلاف است. افزون بر شهربانویه، به دوازده صورت دیگر نیز همچون: شاه زنان، جهان شاه، شهرناز، جهان بانویه، خوله، سلافه و... آمده است. برای آگاهی بیشتر نک: جعفر شهیدی، زندگانی علی بن الحسین، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1365، چ 1، صص 27 _ 29.