- مطلع 3
- اشاره 5
- فطرت 5
- 1. معنای فطرت چیست؟ 5
- 2. آیا انسان دارای فطریاتی است؟ 6
- 3. آیا میان غریزه و طبیعت و فطرت تفاوتی وجود دارد؟ 8
- 4. نظر افلاطون در مورد برخورداری انسان از فطرت به محض تولد چیست؟ 10
- 5. نظر قرآن در مورد همراهی فطریات انسان از آغاز تولد چیست؟ آیا با نظر افلاطون تفاوت دارد؟ 11
- 6. آیا در ناحیه خواسته ها نیز فطریات جریان دارند؟ 13
- 7. انسان و حیوان در گرایشها با هم چه تفاوتی دارند؟ 15
- 8. نظریه ژان ژاک روسو با نظریه فطرت در اسلام چه شباهتی دارد؟ 16
- اشاره 19
- ایمان 19
- 1. ملاک امتیاز انسان بر حیوان چیست؟ 19
- 2. آیا بشر بدون ایمان و تقدیس می تواند زندگی کند؟ 20
- اشاره 22
- 3. بعضی آثار و فواید ایمان را بیان کنید؟ 22
- الف) بهجت و انبساط 22
- ب) بهبود روابط اجتماعی 23
- ج) کاهش ناراحتی ها 24
- 4. نقش ایمان مذهبی در انسان چگونه است؟ 25
- 6. ایمان؛ سرمایه بشر یا سربار بشر 27
- 5. منبع و منشأ ایمان به حیات اخروی چیست؟ 27
- 7. آیا اخلاق بدون پشتوانه ایمان وجود خواهد داشت؟ 29
- 8. نقش ایمان را در سلامت جسم و روان بیان کنید؟ 31
- 9. نقش ایمان در ایجاد تعادل و هماهنگی بین فرد و جامعه چیست؟ 32
- 10. تفکیک علم از ایمان چه نتایجی را به بار آورده است؟ 34
- اشاره 36
- فلسفه اخلاق 36
- 1. عمل اخلاقی چیست؟ 36
- 2. براساس نظر کانت، وجدان اخلاقی با سعادت چه رابطه ای دارد؟ 39
- 3. از دیدگاه کانت، اخلاق از چه مقوله ای است؟ 41
- 4. آیا لذت های معنوی نیز به اندازه لذت های مادی نیرومند و نشاط آور است؟ 44
- 5. حسن و قبح ذاتی افعال به چه معنی است؟ 44
- 6. آیا زیبایی معنوی می تواند مبنای عمل اخلاقی باشد؟ 46
- 7. کانت از چه راهی، اختیار انسان را ثابت می کند؟ 48
- 8. با توجه به نظر کانت، تحلیل خودتان را درباره معیارهای فعل اخلاقی بیان کنید؟ 49
- 9. آزادی جنسی مطلق در غرب بر چه پایه های فلسفی استوار است؟ 51
- اشاره 53
- 1. واژه تقوا در لغت و در قرآن کریم به چه معنی است؟ 53
- تقوا و خودسازی 53
- 2. حقیقت و ماهیت تقوا چیست؟ 55
- 3. تقوا در منظر نهج البلاغه چه جایگاهی را به خود اختصاص می دهد؟ 57
- 4. آیا رابطه تقوا و انسان یک سویه است؟ که فقط تقوا، انسان را حفظ می کند یا رابطه ای دو سویه دارند؟ 59
- 5. تقوا باعث محدودیت آزادی می شود یا مایه مصونیت است؟ 61
- 6. نقش عشق و محبت به اولیا را در تهذیب نفس بیان کنید؟ 63
- 7. خودسازی چه مراحلی دارد؟ آیا مراحل مختلف محاسبه نفس مخصوص ارباب سیر و سلوک و اهل ریاضت است یا شامل حال همه مردم می شود؟ 66
- 9. تقوا در زمینه تلطیف احساسات چه نقشی می تواند ایفا کند؟ 68
- 8. نقش تقوا در بهداشت جسمی و روانی چگونه است؟ 68
- 10. تقوا در مقابل گناه چه تأثیری در عزت نفس انسانی دارد؟ 70
- عشق 72
- اشاره 72
- 1. عشق چیست؟ چه آثاری در زندگی انسان دارد؟ آیا واژه «عشق» در قرآن به کار رفته است؟ 72
- 2. درباره ماهیت عشق چه نظریه هایی وجود دارد؟ 75
- 3. عشق سازنده است یا ویرانگر؟ 77
- 4. تفاوت عشق مجازی را با حقیقی بیان کنید؟ 79
- 5. آیا عشق های شهوانی (و به اصطلاح «عشق زمینی») همواره محکوم و ناپسند است؟ آیا موردی از آن می توان یافت که سودمند باشد؟ 80
- 6. به چه دلیل، بسیاری از معلمان اخلاق با عشق مخالفت می کنند؟ 81
- 7. آیا طرز تلقی دنیای غرب از عشق با تصور مردم مشرق زمین از عشق تفاوت دارد؟ 82
- 1. امتحان الهی یعنی چه؟ 84
- امتحان الهی 84
- اشاره 84
- 2. رابطه شداید را با الطاف الهی بیان کنید؟ 85
- 3. فلسفه وجود بلایا و شداید و سختی ها چیست؟ 86
- 4. سختی ها و شداید در منظر حضرت علی علیه السلام چه نتایجی را به همراه دارد؟ 88
- 5. فلسفه برخی از تکالیف دشوار مثل جهاد چیست؟ 89
- 7. منظور از این که در اسلام عسر و حَرَج و کُلْفت و مشقت نیست، چیست؟ 90
- دعا 91
- اشاره 91
- 1. چگونه دعا هم مقدمه است و هم نتیجه؟ 91
- 2. شرایط دعا چیست؟ 92
- 3. لذت دعا و انقطاع چه مقامی است؟ 95
- اشاره 98
- 1. منطق اسلام در مورد قدرت چیست؟ 98
- قدرت 98
- 2. قدرت در احادیث چه جایگاهی را به خود اختصاص داده است؟ 100
- 3. قدرت روحی و جسمی پیامبر اسلام را با توضیح لازم بیان فرمایید؟ 102
- 4. دیدگاه فلسفی نیچه درباره قدرت چیست؟ 103
- 5. اشکال های مکتب نیچه را بیان کنید؟ 105
- جاذبه و دافعه 107
- اشاره 107
- 1. قانون جاذبه و دافعه در نظام آفرینش تا چه اندازه گسترده است؟ 107
- 2. افراد دارای جاذبه و دافعه چه ویژگی های شخصیتی دارند؟ 108
- 3. انسان هایی که دارای جاذبه و دافعه نباشند، چه مشکلات شخصیتی دارند؟ 110
- 4. افرادی که جاذبه دارند، ولی دافعه نداشته باشند، چگونه شخصیتی خواهند بود؟ 111
- 5. در مورد افرادی که تنها دارای دافعه اند، چگونه باید سخن گفت؟ 112
- 6. انسان هایی که دارای جاذبه و دافعه هستند چگونه شخصیتی دارند؟ 113
- 7. درباره شخصیت حضرت علی علیه السلام از نظر دو عنصر جاذبه و دافعه توضیح دهید؟ 115
- 8. جاذبه دعوت پیامبران از چه ابعادی برخوردار است؟ 117
- 9. درباره چند بعدی بودن جاذبه حضرت علی علیه السلام توضیح دهید؟ 118
- کتاب نامه 119
از این جا می توانیم استفاده کنیم که کوشش و کشش باید با فعالیت و انجذاب همراه باشند. از کوشش بدون جذبه کاری ساخته نیست کما این که کشش بدون کوشش به جایی نمی رسد.(1)
7. خودسازی چه مراحلی دارد؟ آیا مراحل مختلف محاسبه نفس مخصوص ارباب سیر و سلوک و اهل ریاضت است یا شامل حال همه مردم می شود؟
7. خودسازی چه مراحلی دارد؟ آیا مراحل مختلف محاسبه نفس مخصوص ارباب سیر و سلوک و اهل ریاضت است یا شامل حال همه مردم می شود؟
از نظر اسلام، اگر کسی بخواهد خودش راتربیت کند، اولین شرط، «مراقبه» است. مراقبه چیزی است که همیشه باید همراه انسان باشد؛ یعنی همیشه حال انسان باید حال مراقبه باشد. دستور دیگری هست که نام آن را «محاسبه» می گذارند. این هم در خود متن اسلام آمده است. در نهج البلاغه می فرماید:
حاسِبوا اَنفُسَکُم قَبلَ اَن تُحاسِبوا وَ زِنوها قَبلَ اَن تُوزَنوا.
پیش از آن که از شما حساب بکشند _ که در قیامت خواهند کشید _ خودتان همین جا از خودتان حساب بکشید و خودتان را این جا وزن بکشید، پیش از این که آن جا شما را بکشند.
قبل از مراقبه، «مشارطه» است؛ یعنی اول انسان باید با خودش قرارداد امضا کند که این ها را اغلب روی کاغذ می آورند. روی کاغذ با خودشان شرط می کنند و پیمان می بندند که این گونه باشیم؛ چون اگر مشارطه نشود و اول انسان با خودش قرارداد نبندد، موارد را مشخص نکند و برای خودش برنامه قرار ندهد، نمی داند چگونه از خودش مراقبه کند. مثلاً اول با خودش قرارداد می بندد که خوراک من این جور باشد، کاری که باید برای خلق خدا بکنم. این جور باشد و وقت من این جور باید
1- مرتضی مطهری، جاذبه و دافعه علی علیه السلام، تهران، صدرا، 1376، چ 24، صص 72 _ 81 .