مهارت معلمی صفحه 114

نتیجه ای ندارد.

9. پرهیز از زور، تحمیل عقیده و استبداد

تعلیم و تربیت و تبلیغ با زور و تحکّم سنخیتی ندارد و در این روش موفقیتی نیست. تغییر فکر و فرهنگ باید با آزادی و انتخاب آگاهانه و عاشقانه باشد؛ نه با زور وتحمیل و استبداد. لذا خداوند متعال آیات متعددی، به پیامبرشn می فرماید:

- تو نه اهل سیطره هستی: (لَسْتَ عَلَیْهِمْ بِمُصَیْطِرٍ) (1)؛ و بر آنان سیطره و تسلطی نداری [که به ایمان آوردن مجبورشان کنی].»

- و نه جبار(2) :(وَ ما أَنْتَ عَلَیْهِمْ بِجَبَّارٍ) (3)؛ «و تو مأمور به اجبار مردم نیستی [تا آنان را با زور به راه راست درآوری].»

- و نه وکیل: (قُلْ لَسْتُ عَلَیْکُمْ بِوَکِیلٍ) (4)؛ «بگو: من وکیل و عهده دار ایمان آوردن شما نیستم.»

- و نه اجبار کننده و اکراه کننده: (وَ لَوْ شاءَ رَبُّکَ لَآمَنَ مَنْ فِی الْأَرْضِ کُلُّهُمْ جَمِیعاً أَ فَأَنْتَ تُکْرِهُ النَّاسَ حَتَّی یَکُونُوا مُؤْمِنِینَ) (5)؛ «واگر پروردگارت می خواست، [به اجبار] همه مردم روی زمین یکجا ایمان می آوردند. [اکنون که سنّت خدا بر ایمان اختیاری مردم است] پس آیا تو مردم را

مجبور می کنی تا ایمان آورند؟!»

- (وَ قُلِ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکُمْ فَمَنْ شاءَ فَلْیُؤْمِنْ وَ مَنْ شاءَ فَلْیَکْفُرْ) (6)؛ «و بگو: حقّ از سوی پروردگار شما رسیده است، پس هر که خواست ایمان آورد و هر که خواست کافر شود.»

1- . غایشه: 22.
2- . «جبار» هم به معنای جبران کننده است که یکی از صفات و نام های خداوند است، «الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ»(حشر/ 23)و هم به معنای اجبار و سلطه بر دیگران از روی تجاوز است که صفتی زشت و مورد نهی است.«ما أَنْتَ عَلَیْهِمْ بِجَبَّارٍ».
3- . ق: 45.
4- . أنعام: 66.
5- . یونس: 99.
6- . کهف: 29.