مهارت معلمی صفحه 225

در این فصل برخی نکات تکمیلی را بیان می نماییم؛ نکاتی مستقل یا مرتبط با برخی از مطالب گذشته که می تواند مفید باشد؛ ان شاء الله تعالی.

1. اصولی در مورد تشویق و توبیخ

در فصل پنجم (شیوه ها و مهارتها) تشویق و توبیخ را یکی از شیوه های تعلیم و تربیت دانستیم؛ با این توضیح که تشویق همیشه مقدم بر توبیخ است و فقط در شرایط خاص، معلم باید به توبیخ رو می آورد. با توجه به اهمیت این موضوع، در این قسمت برخی از اصول تشویق و تنبیه را متذکر می شویم.

الف) برخی اصول تشویق

- تشویق باید به اندازه باشد تا مخاطب فکر نکند که به آخرین درجه کمال رسیده است. تشویق بیش از اندازه نشانه چاپلوسی است.

- تشویق نباید فقط جنبۀ مادی داشته باشد؛ خداوند تعالی به پیامبرn می فرماید: «پرداخت کنندگان زکات را با دعا و صلوات خود آرامش بده»؛ (وَ صَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلاتَکَ سَکَنٌ لَهُمْ)(1)

- لازم نیست که تشویق شوند از هر جهت بی عیب باشد؛ ممکن است از جهتی تشویق شود، اما از بعضی جهات هم نقص داشته باشد. به پیامبر گفتند: «بلال حرف شین را خوب نمی گوید و «اشهد» را «اسهد» ادا می کند»؛ حضرت فرمود: «کمالات بلال، جبران این را می کند.»