مهارت معلمی صفحه 44

فراموش نکنیم که معلمی، به همان اندازه که جایگاه والایی دارد، مسئولیت و تکلیف سنگینی را نیز به دنبال می آورد. از آنجا که معلم سرمشق و الگوی متعلّمین است، باید مراقب حرکات و رفتار و گفتارش باشد.

16. متواضع باشد

خداوند در قرآن کریم می فرماید: (وَ لا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحاً إِنَّکَ لَنْ تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَ لَنْ تَبْلُغَ الْجِبالَ طُولا)؛(1) «[ای انسان!] هرگز در زمین با کبر و غرور راه مرو که هر قدر پا را محکم به زمین بکوبی، نمی توانی آن را بشکافی و هر چه گردن برافرازی، به بلندی کوه ها نخواهی رسید.»

قرآن همچنین به پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم می فرماید: (وَ اخْفِضْ جَناحَکَ لِمَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ)؛(2) «برای مؤمنانی که از تو پیروی کرده اند، بال خود را بگستر [و متواضع باش].»

در سیرۀ پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم می خوانیم که جلسات ایشان دایره وار بود؛ یعنی به گونه ای که در آن، بالا و پایین مجلس معنا نداشت. گاهی که یک نفر وارد می شد و پیامبر را نمی شناخت، به افراد نگاه می کرد و سپس می پرسید: «ایُّکُم رسولُ الله؛(3) کدام یک از شما پیامبرید؟» این سؤال نشانگر آن است که پیامبر، نه در محل نشستن، نه در لباسی که می پوشید، و نه در چهره، هیچ نمادی که نشانۀ امتیاز باشد نداشت و متواضعانه در جمع اصحاب می نشست.

در روایتی آمده است که عیسی بن مریم8 فرمود: «ای گروه حواریون!(4) من از شما حاجت و

خواسته ای دارم؛ آن را برآورده کنید!» گفتند: «ای روح الله! خواسته ات برآورده شده است.» پس آن حضرت بلند شد و پاهای آنها را شست. گفتند: «ای روح الله! ما به این کار سزاوارتر بودیم.» پس او فرمود: «سزاوارترین مردم به خدمت، عالِم آنهاست؛ همانا این گونه تواضع نموده ام تا شما

1- . إسراء: 37.
2- . شعراء: 215.
3- . بحارالانوار، ج 47، ص 47.
4- . «حَواریّون» جمع «حواریّ» و به معنای تغییردهنده مسیر است. حواریون کسانی بودند که مسیر انحرافی مردم را رها و به راه حقّ پیوستند. (التحقیق فی کلمات القرآن) آنان دوازده نفر بودند و اسامی شان در انجیل مَتی و لوقا آمده است. امام رضا علیه السلام فرمود: «آنان افرادی بودند که هم خود را پاک و نورانی کردند و هم برای پاک کردن دیگران کوشیدند.» (تفسیر نمونه به نقل از عیون اخبار الرضا علیه السلام)