مستشرقان و پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله صفحه 172

کسی که به اسناد این قصه توجه کند،درمی یابد که به تابعان منتهی می شود که در آن زمان متولد نشده بود. (1)

آیه الله معرفت درباره سند این قصه می گوید:این افسانه ساختگی است و از سوی داستان سرایان ساخته و پرداخته شده و به تابعین و از بین صحابه به ابن عباس نسبت داده شده است؛درحالی که هرگز با سند مسلسل به هیچ صحابی ای نسبت داده نشده و حتی انتساب آن به ابن عباس هم انتساب به صحابی به حساب نمی آید؛زیرا ابن عباس سه سال پیش از هجرت به دنیا آمده است.بنابراین نمی توانست شاهد چنین داستانی باشد.از این رو داستان از سوی هیچ کسی مستند به فردی نیست که بتواند شاهد آن باشد.از طرف دیگر،همه پیشوایان حدیث به دروغ بودن این داستان گواهی داده و طرق اتصال گزارش را سست دانسته اند. (2)

اندیشمندان مسلمان و افسانه غرانیق

بسیاری از اندیشمندان مسلمان این حکایت را افسانه می دانند و آن را مردود می شمارند.در این جا به دیدگاه برخی از آنان اشاره می کنیم:

ابوحیان توحیدی می گوید که کتاب خود را از بیان چنین افسانه ای پیراسته است. (3)بیضاوی با ایراد بر اسناد این قصه آن را تکذیب کرده است.بیهقی،نووی،رازی،نسفی،ابن عربی و سید مرتضی نیز قصه غرانیق را تکذیب کرده اند. (4)قاضی عیاض می گوید:

این حدیث را نه احدی از افراد موثق آن را ارائه کرده و نه احدی از

1- (1) .الصحیح من سیره النبی الاعظم صلّی الله علیه و آله،ج3،ص137.
2- (2) .محمد علی سلطانی،ماه نامه معرفت،زمستان 1386-شماره 26.«مقاله تأملی در افسانه غرانیق و نگاه مرحوم آیه الله معرفت به این موضوع.
3- (3) .البحرالمحیط،ج6،ص381.
4- (4) .الصحیح من سیره النبی الاعظم صلّی الله علیه و آله،ج3،ص146.