مستشرقان و پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله صفحه 46

مطالب بدون مدرک و سند دائره المعارف اسلام فراوان تر از آن است که در این مجال کوتاه بتوان همه آنها را نقل کرد. (1)

2-اعتماد بر اخبار ضعیف

از اصول تحقیق در مسائل تاریخی به ویژه تاریخ زندگی پیامبر این است که محقق ابتدا به مبّرا بودن سند از وجود دروغ گویان،جاعلان حدیث و سیاست بازان و تاریخ زندگی راویان و ارتباطهای سیاسی و اجتماعی آنان توجه کند. (2)گرچه در برخی از گزاره های تاریخی امکان بررسی سندی وجود ندارد،امّا در موارد بسیاری ممکن است و محققان برهمین اساس نادرست بودن برخی گزارش های تاریخی را که تا مدت ها مبنای تحلیل هایی بوده است اثبات کرده اند. (3)

نویسندگان دائره المعارف اسلام،در مواردی با اعتماد به یک خبر ضعیف حوادثی را نقل و تحلیل و نتایج مهمی را بر آن بار کرده اند.دراین جا دو نمونه را می آوریم:

1.دائره المعارف اسلام درباره جریان«غرانیق»چنین نوشته است:

پس از گذشت حدود دو ماه از هجرت مسلمانان به حبشه،پیامبر با مشرکان به گفت وگو نشست.خداوند سوره نجم را بر او نازل کرد.پیامبر این سوره را تلاوت کرد تا به این آیه رسید: أَ فَرَأَیْتُمُ اللاّتَ وَ الْعُزّی* وَ مَناهَ الثّالِثَهَ

1- (1) .جهت اطلاعات بیشتر در این زمینه ر.ک:تصویرحضرت محمد صلّی الله علیه و آله و حضرت زهرا علیها السّلام در دائره المعارف اسلام،ص128،124،122،111 و161.
2- (2) .الصحیح من سیره النبی الاعظم صلّی الله علیه و آله،عاملی،ج1،ص51.
3- (3) .به عنوان نمونه علامه سید مرتضی عسکری با اثبات دروغ گویی سیف بن عمر،مو هوم بودن عبدالله بن سبأ و انتساب تشیع به او را اثبات کرده است؛عسکری،افسانه عبدالله بن سبأ،صفحه 73-158.