رساله حلال و حرام صفحه 42

در ذیل روایت فوق به نقل عیّاشی آمده که امام صادق(علیه السلام) فرمود: شما اسراف و زیاده روی نکنید چرا که خداوند مسرفین را دوست نمی دارد. سپس فرمود: آیا تو فکر می کنی خداوند مالی را به امانت به دست کسی بدهد، و به او اجازه دهد که اسبی را به ده هزار درهم خریداری کند، در حالی که یک اسب بیست درهمی او را کفایت می کند؟ و یا کنیزی را به هزار دینار خریداری کند، در حالی که کنیز بیست دیناری او را کفایت می نماید؟ سپس فرمود: اسراف نکنید چرا که خداوند مسرفین را دوست نمی دارد.

حرمت اسراف و تبذیر و تقتیر

مؤلف گوید: برای روشن شدن آیه «وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ»(1)

باید معنای اسراف را از زبان معصومین(علیهم السلام) بشنویم و بخشی از آیات وروایات اسراف و تبذیر و تقتیر را نیز بیان نماییم .

خداوند می فرماید: «کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا»(2)

و می فرماید: «وَ لا تُبَذِّرْ تَبْذِیراً * إِنَّ الْمُبَذِّرِینَ کانُوا إِخْوانَ الشَّیاطِینِ وَ کانَ الشَّیْطانُ لِرَبِّهِ کَفُوراً - إلی قوله تعالی : «وَ لا تَجْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَهً إِلی عُنُقِکَ وَ لا تَبْسُطْها کُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً»(3) و می فرماید: «وَ الَّذِینَ إِذا أَنْفَقُوا لَمْ یُسْرِفُوا وَ لَمْ یَقْتُرُوا وَ کانَ بَیْنَ ذلِکَ قَواماً»(4)

مرحوم علامه مجلسی پس از ذکر آیات فوق روایاتی را در معنای اسراف و تبذیر نقل نموده و ما به برخی از آن ها اشاره می کنیم:

عبدالرحمان بن حجّاج گوید: امام صادق (علیه السلام) در تفسیر آیه «وَ لا تُبَذِّرْ تَبْذِیراً» فرمود: کسی که مالی را در غیر طاعت خداوند صرف کند تبذیر کرده است ، و اگر آن مال را در راه خیر صرف کند مقتصد و میانه رو می باشد(5).

1- (انعام/141)
2- (اعراف/31)
3- (اسراء/26-29)
4- (فرقان/67)

5- ... عن عبدالرحمان بن الحجاج قال: سألت أبا عبدالله(علیه السلام) «ولا تبذر تبذیرا» قال: من أنفق شیئا فی غیر طاعه الله فهو مبذر، ومن أنفق فی سبیل الخیر فهو مقتصد. (بحارالانوار، ج72/302، تفسیر عیاشی، ج2/288)