رساله حلال و حرام صفحه 44

امام صادق(علیه السلام) می فرماید: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) از سه چیز نهی نمود: 1- قیل و قال و گفتگوهای بیهوده 2- سؤال زیاد، 3- ضایع نمودن مال .

سپس علامه مجلسی(رحمه الله) گوید: گفته شده که ضایع نمودن مال به دو چیز است: 1- صرف کردن مال در معصیت خدا، و آن اساس تضییع مال است ، چه کم باشد و چه زیاد، و این همان اسرافی است که خداوند از آن مذمّت نموده است 2- دادن مال یتیم به دست یتیم، قبل از بلوغ و رشد او ، در حالی که خداوند می فرماید: «وَ ابْتَلُوا الْیَتامی حَتَّی إِذا بَلَغُوا النِّکاحَ فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْداً فَادْفَعُوا إِلَیْهِمْ أَمْوالَهُم»(1) و مقصود از رشد، عقل است(2).

برکات قناعت و صبر بر حلال

مؤلف گوید : قناعت خصلت بسیار خوبی است و دارای برکات و آثاری می باشد که بهترین آن ها رضایت به تقدیرات خداوند است ، و در روایات معصومین(علیهم السلام) آمده که قناعت به منزله ی سرمایه ای است که هرگز تمام نشود .

امیرالمومنین(علیه السلام) می فرماید: «القناعه مال لا ینفد»(3).

و فرمود : کفی بالقناعه ملکاً و بحسن الخلق نعیماً(4).

و در تفسیر آیه «فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاهً طَیِّبَه»(5)

فرمود: مقصود از حیات طیبه، قناعت است(6).

1- (نساء/6)

2- ... محمد بن هارون الزنجانی، عن علی بن عبدالعزیز، عن أبی عبید رفعه قال نهی النبی(صلی الله علیه و آله و سلّم) عن قیل وقال، وکثره السؤال، وإضاعه المال. ... یقال: إن قوله: إضاعه المال یکون فی وجهین أما أحدهما وهو الاصل فما أنفق فی معاصی الله عزوجل من قلیل أو کثیر، وهو السرف الذی عابه الله تعالی ونهی عنه ، والوجه الاخر دفع المال إلی ربه ، ولیس له بموضع، قال الله عز وجل: «وابتلوا الیتامی حتی إذا بلغوا النکاح فان آنستم منهم رشدا» وهو العقل «فادفعوا إلیهم أموالهم» وقد قیل: إن الرشد هو صلاح فی الدین وحفظ المال. (بحارالانوار، ج72/304، از معانی الأخبار، ص279)

3- (نهج البلاغه، ج2/156، و نهج البلاغه، ج4/14)
4- (بحارالانوار، ج68، ص345)
5- (نحل/97)

6- ... وقَالَ علیه السلام کَفَی بِالْقَنَاعَهِ مُلْکاً وبِحُسْنِ الْخُلُقِ نَعِیماً وسُئِلَ علیه السلام عَنْ قَوْلِه تَعَالَی - (فَلَنُحْیِیَنَّه حَیاهً طَیِّبَهً) فَقَالَ هِیَ الْقَنَاعَهُ. (نهج البلاغه، ج2/195، حکمت229)