رساله حلال و حرام صفحه 81

حتی لباسی که در تن او بود را به صاحبش ردّ کرد ، تا این که چیزی برای او نماند و من از رفقای خود مالی را جمع آوری کردم و لباس و نفقه ای برای او تهیّه نمودیم و چند ماهی از این قصّه نگذشت که آن جوان مریض شد و ما به عیادت او می رفتیم ، تا این که روزی من نزد او رفتم و او در حال جان دادن بود ، پس چشم خود را باز کرد و گفت: ای علی بن ابی حمزه ، به خدا سوگند امام تو به وعده خویش وفا نمود و سپس از دنیا رفت و ما او را دفن کردیم و سپس من خدمت امام صادق(علیه السلام) رفتم و چون آن حضرت مرا دید فرمود : «به خدا سوگند ما به وعده خود برای رفیق تو وفا کردیم» پس من گفتم : فدای شما شوم ، به خدا سوگند او نیز هنگام مرگ چنین گفت(1).

مؤلف گوید: روایت فوق در زیادی از کتب فقه و حدیث نقل شده که به برخی از آن ها اشاره می شود: نهایه الاحکام، ج2، ص471، مجمع الفائده، ج8/69، الحدائق الناضره، ج8/125، تهذیب الاحکام شیخ طوسی، ج6/331، وسائل الشیعه، ج17/199، بحارالانوار، ج47/383.

در کتاب کافی نیز از ابوبصیر نقل شده که گوید: من همسایه ای داشتم که در دستگاه طاغوت (یعنی منصور دوانیقی) کار می کرد و اموال فراوانی را جمع کرده بود، و بزم عیش برگذار می کرد و زن های آوازه خوان را گرد خود جمع می نمود و شراب می خورد و همواره مرا آزار می داد و من بارها او را از این کارها نهی می کردم و او به حرف من گوش نمی داد و چون روزی در این باره به او اصرار نمودم و گفتم : دست از این کارها بردار، او گفت: «ای ابابصیر من مبتلای به این کارها شده ام و تو گرفتار این گناهان نیستی، ای کاش وضع حال مرا به امام خود می گفتی تا بلکه به واسطه او من از این کارها دست بردارم»

1- ... عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ بُنْدَارَ، عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ، عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ حَمَّادٍ، عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَهَ، قَالَ: کَانَ لِی صَدِیقٌ مِنْ کُتَّابِ بَنِی أُمَیَّهَ، فَقَالَ لِی: اسْتَأْذِنْ لِی عَلی أَبِی عَبْدِ اللهِ علیه السلام، فَاسْتَأْذَنْتُ لَهُ عَلَیْهِ، فَأَذِنَ لَهُ، فَلَمَّا أَنْ دَخَلَ سَلَّمَ وَجَلَسَ، ثُمَّ قَالَ: جُعِلْتُ فِدَاکَ، إِنِّی کُنْتُ فِی دِیوَانِ هؤُلَاءِ الْقَوْمِ، فَأَصَبْتُ مِنْ دُنْیَاهُمْ مَالاً کَثِیراً، وَأَغْمَضْتُ فِی مَطَالِبِهِ. فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ علیه السلام: «لَوْ لَا أَنَّ بَنِی أُمَیَّهَ وَجَدُوا مَنْ یَکْتُبُ لَهُمْ، وَیَجْبِی لَهُمُ الْفَیْ ءَ، وَیُقَاتِلُ عَنْهُمْ، وَیَشْهَدُ جَمَاعَتَهُمْ، لَمَا سَلَبُونَا حَقَّنَا، وَلَوْ تَرَکَهُمُ النَّاسُ وَمَا فِی أَیْدِیهِمْ، مَا وَجَدُوا شَیْئاً إِلاَّ مَا وَقَعَ فِی أَیْدِیهِمْ». قَالَ: فَقَالَ الْفَتی: جُعِلْتُ فِدَاکَ، فَهَلْ لِی مَخْرَجٌ مِنْهُ؟ قَالَ: «إِنْ قُلْتُ لَکَ تَفْعَلُ؟» قَالَ: أَفْعَلُ قَالَ لَهُ: «فَاخْرُجْ مِنْ جَمِیعِ مَا اکْتَسَبْتَ فِی دِیوَانِهِمْ، فَمَنْ عَرَفْتَ مِنْهُمْ رَدَدْتَ عَلَیْهِ مَالَهُ، وَمَنْ لَمْ تَعْرِفْ تَصَدَّقْتَ بِهِ، وَأَنَا أَضْمَنُ لَکَ عَلَی اللهِ - عَزَّ وَجَلَّ - الْجَنَّهَ». وَلِمَنْ یُخَالِفُهُ عَلی دِینِهِ؛ طَلَباً لِمَا فِی یَدَیْهِ مِنْ دُنْیَاهُ، أَخْمَلَهُ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ، وَمَقَّتَهُ عَلَیْهِ، وَوَکَلَهُ إِلَیْهِ، فَإِنْ هُوَ غَلَبَ عَلی شَیْ ءٍ مِنْ دُنْیَاهُ، فَصَارَ إِلَیْهِ مِنْهُ شَیْ ءٌ، نَزَعَ اللهُ - جَلَّ وَعَزَّ اسْمُهُ - الْبَرَکَهَ مِنْهُ، وَلَمْ یَأْجُرْهُ عَلی شَیْ ءٍ یُنْفِقُهُ فِی حَجٍّ، وَلَا عِتْقِ رَقَبَهٍ، وَلَابِرٍّ». (کافی، ج5/106، ح4)