- مقدمه دفتر 1
- حدیث 1
- مقدّمه مؤ لف 2
- دیباچه مترجم 3
- بخش اوّل : تاریخ پزشکی 4
- یادآوری 4
- آغاز پیدایش دانش پزشکی 5
- فصل اوّل : پزشکی پیش از اسلام 5
- دانش پزشکی در ملل گذشته 6
- رابطه علم پزشکی با سحر و کهانت 6
- پزشکی جاهلی 12
- پزشکان عرب در عهد جاهلیت 13
- زنان و پزشکی 15
- پزشکی در صدر اسلام 16
- فصل دوّم : پزشکی در دوره اسلامی (قرنهای اوّل و دوّم هجری ) 16
- عرب صدر اسلام و پزشکی 16
- نقش ملل غیر مسلمان در نهضت علمی 17
- پزشکی در قرن اوّل هجری 18
- مسلمانان و طب 21
- پزشکی در سخنان معصومین (ع ) 21
- حرکت ترجمه 23
- پزشکان عصر ترجمه 24
- شهرت یا واقعیت ؟! 24
- تأ لیفات پزشکی و تأ ثیر آنها در نهضت اخیر 26
- سیر تأ لیف و شکوفایی طب در میان مسلمانان 26
- پاره ای از نوآوریهای پزشکی مسلمانان 29
- نوآوریهای پزشکی ابن سینا 31
- داروسازی 33
- فصل سوّم : پزشکی یکی از مظاهر تمدن 35
- تحقیقات پزشکی مسلمانان 35
- آزمایش داروسازان 35
- امتحان پزشکان 36
- تخصص در پزشکی 37
- فراوانی پزشکان مسلمان 37
- زنان و پزشکی 37
- خدمات پزشکی و مسلمانان 38
- رازی و تأ سیس بیمارستان 39
- فصل چهارم : بیمارستانها 39
- بیمارستانهای صحرایی 40
- اولین بیمارستان در اسلام 41
- بیمارستانهای اورژانسی 41
- جریمه اموی ! 42
- بیمارستانها در قرن اوّل و دوّم هجری 42
- بیمارستانها در قرن سوم و پس از آن 43
- بخش دوّم : اخلاق پزشکی در اسلام 44
- فصل اوّل : مسؤ ولیت پزشکی 44
- احکام اسلام 45
- حق تشریع از آن کیست ؟ 46
- گستردگی قوانین اسلام 46
- طبیعت قوانین اسلام 48
- فقیه و غیر فقیه 48
- پزشکی و فقیه 49
- پزشکی در اعتبار شرعی 50
- اهمیت پزشکی در اسلام 50
- پزشک و تجارت 51
- وظیفه پزشک 51
- اجرت پزشک 52
- زندانی ساختن پزشکان نادان 53
- ضمانت پزشک نادان 53
- پزشکی در دایره تجارت 53
- ضمانت پزشک دانا 54
- دو روایتی که ربطی به ضمانت ندارند 55
- فصل دوّم : دانشجوی رشته پزشکی 57
- خصوصیات دانشجوی پزشکی 57
- دانشجو و تجارب پزشکی 58
- سوگند اسلامی برای پزشک 59
- استفاده از معلومات غیر مسلمانان 59
- فصل سوّم : پزشک و درمان 60
- وظایف پزشک 60
- مداوای حکّام ستمگر 61
- سرعت در درمان 61
- فرق نگذاشتن پزشک بین ثروتمند و فقیر 61
- تخصّص پزشک 63
- ابعاد و حدود خیرخواهی 65
- روحیه دادن به بیمار 66
- تقوای چشمی پزشک 67
- دارو و درمان 68
- روزه بیمار 68
- از سفارشهای اهوازی 68
- مدت درمان 70
- اسراف دارو 70
- اشتهای بیمار به غذا 71
- فلسفه تجویز دارو برای مریض 71
- بیمار را مجبور به راه رفتن نکنید 72
- حمل کردن دوا در مسافرت 72
- عوارض جانبی دارو 73
- حفظ اسرار پزشکی 73
- دقت کردن در معاینه بیمار 76
- ویژگیهای پزشک ماهر 76
- پزشک غیرمسلمان 78
- بیمارستان و خصوصیات آن 79
- بیمارستانهای نمونه 79
- فصل چهارم : پرستاری و بیمارستان 79
- سرآغاز 79
- ویژگیهای بیمارستان اسلامی 80
- روابط پزشک با پرستار 90
- پرستار در بیمارستان 90
- کالبد شکافی 101
- فصل پنجم : عیادت بیمار 103
- فضای عیادت 103
- عیادت مریض مستحب است 104
- اجازه بیمار برای عیادت 104
- عیادت ، هر سه روز یک مرتبه 105
- طیّ طریق و عیادت بیمار 105
- زنان و عیادت بیمار 105
- عیادت سه مرتبه باشد 106
- عیادت باید بعد از سه روز باشد 106
- اوقات عیادت 107
- از چه کسی باید عیادت کرد؟ 107
- عیادت کردن مردها از زنان 109
- عیادت کردن از بنی هاشم 109
- هدیه به بیمار 109
- عیادت کردن از نزدیکان و فامیل 109
- نزد بیمار نباید از بلا و بیماری پناه جست 113
- نباید نزد بیمار زیاد نشست 113
- مهربانی کردن نسبت به مریض 114
- دعای بیمار برای عیادت کننده و بالعکس 116
- دعای مساکین و فقرا برای مریض 116
- آرزوی سلامتی و صحت 116
- بعد از شفا یافتن ، به مریض چه باید گفت 117
- حضور مریض 117
- رعایت بهداشت در سطح وسیع 118
- بخش سوّم : بهداشت و سلامتی 118
- توجه 118
- فصل اوّل : مقدّمات 118
- بحث پیرامون ویژگیهای اشیا 119
- دورنمای بحث 120
- نظافت در تمام ابعاد 120
- مثالهایی برآنچه گذشت 121
- یک اشاره 123
- فصل دوّم : مسواک و خلال کردن 123
- سؤ ال و جواب 124
- مسواک کردن 125
- دیدگاه ائمه معصومین در مورد مسواک 125
- منافع مسواک و اوقات و کیفیت آن 129
- اگر مردم منافع مسواک را می دانستند 129
- خلاصه مطالب قبل 132
- مسواک کردن ، لثه را تقویت می کند 136
- مسواک کردن ، دندانها را سفید می کند 136
- مسواک ، مو را می رویاند 137
- رابطه مسواک با حالت روحی و عقلی و غیر از اینها 137
- آثار کثیف بودن دهان 138
- مسواک کردن ، نجات دهنده می باشد 139
- مسواک کردن با ریشه نی و ریحان و غیر از این دو 140
- خوشبو شدن دهان و فصاحت 140
- مسواک کردن با چوب اراک و مثل آن 141
- بعد از مسواک کردن ، مضمضه لازم است 143
- مسواک باید به طور عرضی زده شود نه طولی 143
- مسواک کردن با گلاب 144
- مسواک کردن در حمام 144
- مسواک در مستراح 145
- اوقات مسواک کردن و مسواک کردن روزه دار 145
- زخم شدن لثه 146
- مسواکهای مختلف و متعدد 147
- مستحب بودن وضو هنگام طعام 147
- مسواک کردن و آلودگیهای خارجی 147
- خلال کردن بعد از طعام 148
- خلال کردن از نظر شرعی 148
- به حرج و سختی افتادن در ترک خلال 150
- فایده های خلال 150
- خلال کردن برای مُحرِم 150
- وسایلی که استعمال آنها در خلال صحیح نیست 153
- سخن آخر در اینجا 155
- محافظت کردن از لثه 155
- خلال برای مهمان 155
- سخن پایانی 156
- پی نوشتها 1 167
- پی نوشتها 167
- پی نوشتها 2 183
اگر بخواهیم آن روایات را جمع کنیم و منابع آنها را ذکر کنیم به دهها بلکه صدها صفحه احتیاج داریم پس چگونه می توانیم بطور کامل از آنها سخن بگوئیم بخصوص که در بسیاری از این روایات خواص پیش گیرنده از امراض بیان شده که بعضی از آنها را ، شهید سعید دکتر پاک نژاد درکتاب ارزشمندش ((اولین دانشگاه و آخرین پیامبر)) ، به رشته تحریر درآورده است و از خداوند می خواهیم که او را با ائمه طاهرین محشور گرداندبه حق محمَّد وآل محمَّدکه صلوات و سلام خدابرهمه آنان باد .
دورنمای بحث
بر اساس آنچه گذشت بحث ما در زمینه فوق محدود می شود بر نگاهی سریع و واضح ، در حد توان به مسایل پیشگیری که معصومین : آنها را بیان کرده اند که رمز نجات انسان از بیشتر خطرها بستگی به مراعات آنها دارد ، البته خواص اشیا دخالت زیادی در این مساءله ندارد بلکه اصل انجام یا توقف ، در انجام سهم بزرگی در مساءله پیشگیری ایفا می نماید .
از این رو شیوه بحث به این نحو انجام می گیرد :
1 - بخش مهمّی از مسایل مربوط به پاکیزگی بدن را مانند : مسواک زدن ، خلال کردن ، وضو و غسل و . . . را مورد توجه قرار می دهیم .
2 - مسایل مربوط به نظافت لباس ، ظروف و خانه را مورد بررسی قرار می دهیم و وضعیت مطلوبی را که در پیشگیری از خطرها و حفظ سلامتی تاءثیر دارند به تصویر می کشیم .
3 - برخی از چیزهایی را که در ارتباط با
محیط ، خانه و اجتماع است در هر شکل آن به بحث می کشیم .
4 - و به زودی به پاره ای از مسایل مربوط به خوردن ، آشامیدن ، خوابیدن و مسافرت نیز اشاره خواهیم کرد . و خلاصه هر چیزی که در رابطه با پیشگیری باشد و غیر آن که نیاز بحث اقتضا کند با رعایت اختصار و وضوح در حد امکان مورد بحث قرار می دهیم - با تشکر و تقدیر از خوانندگان .