آداب طب و پزشکی در اسلام ترجمه آداب الطیبه فی الاسلام صفحه 24

به هر حال ، اینان می گویند : خلیفه عباسی ((هارون )) ، کسانی را برای یافتن کتابهای خطی طبی ، به سوی روم گسیل داشت ؛ چنانکه همو خود ، کتابهای خطی بسیاری را از شهرهای روم - یعنی آنکارا و عموریه - به چنگ آورد و از ((یوحنا بن ماسویه )) درخواست کرد تا آنها را از یونانی به عربی ترجمه نماید . (68)

در زمان ((هارون )) کار ترجمه رونق یافت ،

به طوری که حتی ذکر کرده اند که وی به وزن کتاب ترجمه شده ، طلا اجرت می داده است (69) بلکه ((وجدی )) می گوید : ((مأ مون ، یکی از شروط صلحش با یونانیان این بود که کتابی نادر و کمیاب را بدو تقدیم کنند)) . (70)

همین طور ، وی گروهی را به بلاد روم گسیل داشت تا برایش کتابهایی خطی گرد آورند . (71) او ، دارالحکمه مشهور را تأ سیس کرد که در آن بخشی مخصوص ترجمه بود . البته بعضی تأ سیس دارالحکمه را به ((رشید)) نسبت می دهند . (72) لکن این مسلّم است که این مؤ سسه در عهد مأ مون به اوج عظمت خود رسید . (73) همچنانکه اهتمام به جمع آوری نسخه های خطی را نمی توان تنها منحصر به خلفا دانست . (74)

در این دوره به ترجمه کتابهای جالینوس ، بقراط و دیگران به عربی اقدام شد . از جمله مترجمین معروف عبارتند از : حنین بن اسحاق ، جیش الاعسم ، (75) اصطفان بن بسیل ، ثابت بن قره ، اسحاق بن سلیمان ، ابن البطریق ، منکه الهندی ، قسطابن لوقابعلبکی ، ابن دهن و بسیاری دیگر که می توان برای اطلاع بیشتر به باب نهم ((عیون الانباء)) مراجعه کرد .

پزشکان عصر ترجمه

کسانی که در عصر ترجمه به طب اشتغال داشته اند ، بیشتر غیر مسلمان بوده ، در ترجمه کتب به زبان عربی مهارت داشتند . در این دوره از میان اینان ، ((آل بختیشوع )) به شهرتی دست یافت . این اشتهار ، از جرجیس که منصور ، وی

را از جندی شاپور فراخواند ، شروع شد و سپس فرزندش بختیشوع که رشید ، وی را بزرگ و رئیس اطبا کرد و پس از وی فرزندش ((جبرئیل )) و پس از او پسرش ((بختیشوع )) بود که واثق بر او غضب کرد وبه جندی شاپور گسیلش داشت وهمه اموالش رامصادره نمود ، ولی او پس از مدتی بازگشت و اموال خویش را مطالبه کرد و زمانی که واثق درگذشت به اموال خویش دست یافت و متوکل از وی دلجویی نمود . پس از وی نوبت به عبیداللّه بن بختیشوع می رسد .

از مشاهیر اطبای آنان می توان از ((یوحنا بن ماسویه )) نام برد که مأ مون وی را به سال 215 رئیس بیت الحکمه کرد . و نیز ((قسطا بن لوقا بعلبکی و ثابت بن قره ، و سعید بن یعقوب )) و افراد بسیار دیگری .

شهرت یا واقعیت ؟!