- حدیث 1
- مقدمه دفتر 1
- مقدّمه مؤ لف 2
- دیباچه مترجم 3
- بخش اوّل : تاریخ پزشکی 4
- یادآوری 4
- فصل اوّل : پزشکی پیش از اسلام 5
- آغاز پیدایش دانش پزشکی 5
- دانش پزشکی در ملل گذشته 6
- رابطه علم پزشکی با سحر و کهانت 6
- پزشکی جاهلی 12
- پزشکان عرب در عهد جاهلیت 13
- زنان و پزشکی 15
- پزشکی در صدر اسلام 16
- فصل دوّم : پزشکی در دوره اسلامی (قرنهای اوّل و دوّم هجری ) 16
- عرب صدر اسلام و پزشکی 16
- نقش ملل غیر مسلمان در نهضت علمی 17
- پزشکی در قرن اوّل هجری 18
- پزشکی در سخنان معصومین (ع ) 21
- مسلمانان و طب 21
- حرکت ترجمه 23
- شهرت یا واقعیت ؟! 24
- پزشکان عصر ترجمه 24
- تأ لیفات پزشکی و تأ ثیر آنها در نهضت اخیر 26
- سیر تأ لیف و شکوفایی طب در میان مسلمانان 26
- پاره ای از نوآوریهای پزشکی مسلمانان 29
- نوآوریهای پزشکی ابن سینا 31
- داروسازی 33
- تحقیقات پزشکی مسلمانان 35
- آزمایش داروسازان 35
- فصل سوّم : پزشکی یکی از مظاهر تمدن 35
- امتحان پزشکان 36
- تخصص در پزشکی 37
- فراوانی پزشکان مسلمان 37
- زنان و پزشکی 37
- خدمات پزشکی و مسلمانان 38
- فصل چهارم : بیمارستانها 39
- رازی و تأ سیس بیمارستان 39
- بیمارستانهای صحرایی 40
- اولین بیمارستان در اسلام 41
- بیمارستانهای اورژانسی 41
- بیمارستانها در قرن اوّل و دوّم هجری 42
- جریمه اموی ! 42
- بیمارستانها در قرن سوم و پس از آن 43
- بخش دوّم : اخلاق پزشکی در اسلام 44
- فصل اوّل : مسؤ ولیت پزشکی 44
- احکام اسلام 45
- گستردگی قوانین اسلام 46
- حق تشریع از آن کیست ؟ 46
- فقیه و غیر فقیه 48
- طبیعت قوانین اسلام 48
- پزشکی و فقیه 49
- اهمیت پزشکی در اسلام 50
- پزشکی در اعتبار شرعی 50
- وظیفه پزشک 51
- پزشک و تجارت 51
- اجرت پزشک 52
- پزشکی در دایره تجارت 53
- ضمانت پزشک نادان 53
- زندانی ساختن پزشکان نادان 53
- ضمانت پزشک دانا 54
- دو روایتی که ربطی به ضمانت ندارند 55
- خصوصیات دانشجوی پزشکی 57
- فصل دوّم : دانشجوی رشته پزشکی 57
- دانشجو و تجارب پزشکی 58
- استفاده از معلومات غیر مسلمانان 59
- سوگند اسلامی برای پزشک 59
- فصل سوّم : پزشک و درمان 60
- وظایف پزشک 60
- مداوای حکّام ستمگر 61
- فرق نگذاشتن پزشک بین ثروتمند و فقیر 61
- سرعت در درمان 61
- تخصّص پزشک 63
- ابعاد و حدود خیرخواهی 65
- روحیه دادن به بیمار 66
- تقوای چشمی پزشک 67
- دارو و درمان 68
- روزه بیمار 68
- از سفارشهای اهوازی 68
- اسراف دارو 70
- مدت درمان 70
- فلسفه تجویز دارو برای مریض 71
- اشتهای بیمار به غذا 71
- بیمار را مجبور به راه رفتن نکنید 72
- حمل کردن دوا در مسافرت 72
- حفظ اسرار پزشکی 73
- عوارض جانبی دارو 73
- دقت کردن در معاینه بیمار 76
- ویژگیهای پزشک ماهر 76
- پزشک غیرمسلمان 78
- بیمارستانهای نمونه 79
- فصل چهارم : پرستاری و بیمارستان 79
- سرآغاز 79
- بیمارستان و خصوصیات آن 79
- ویژگیهای بیمارستان اسلامی 80
- روابط پزشک با پرستار 90
- پرستار در بیمارستان 90
- کالبد شکافی 101
- فصل پنجم : عیادت بیمار 103
- فضای عیادت 103
- اجازه بیمار برای عیادت 104
- عیادت مریض مستحب است 104
- زنان و عیادت بیمار 105
- عیادت ، هر سه روز یک مرتبه 105
- طیّ طریق و عیادت بیمار 105
- عیادت باید بعد از سه روز باشد 106
- عیادت سه مرتبه باشد 106
- از چه کسی باید عیادت کرد؟ 107
- اوقات عیادت 107
- عیادت کردن از بنی هاشم 109
- عیادت کردن از نزدیکان و فامیل 109
- عیادت کردن مردها از زنان 109
- هدیه به بیمار 109
- نباید نزد بیمار زیاد نشست 113
- نزد بیمار نباید از بلا و بیماری پناه جست 113
- مهربانی کردن نسبت به مریض 114
- دعای بیمار برای عیادت کننده و بالعکس 116
- دعای مساکین و فقرا برای مریض 116
- آرزوی سلامتی و صحت 116
- بعد از شفا یافتن ، به مریض چه باید گفت 117
- حضور مریض 117
- رعایت بهداشت در سطح وسیع 118
- توجه 118
- فصل اوّل : مقدّمات 118
- بخش سوّم : بهداشت و سلامتی 118
- بحث پیرامون ویژگیهای اشیا 119
- دورنمای بحث 120
- نظافت در تمام ابعاد 120
- مثالهایی برآنچه گذشت 121
- یک اشاره 123
- فصل دوّم : مسواک و خلال کردن 123
- سؤ ال و جواب 124
- دیدگاه ائمه معصومین در مورد مسواک 125
- مسواک کردن 125
- اگر مردم منافع مسواک را می دانستند 129
- منافع مسواک و اوقات و کیفیت آن 129
- خلاصه مطالب قبل 132
- مسواک کردن ، دندانها را سفید می کند 136
- مسواک کردن ، لثه را تقویت می کند 136
- مسواک ، مو را می رویاند 137
- رابطه مسواک با حالت روحی و عقلی و غیر از اینها 137
- آثار کثیف بودن دهان 138
- مسواک کردن ، نجات دهنده می باشد 139
- مسواک کردن با ریشه نی و ریحان و غیر از این دو 140
- خوشبو شدن دهان و فصاحت 140
- مسواک کردن با چوب اراک و مثل آن 141
- بعد از مسواک کردن ، مضمضه لازم است 143
- مسواک باید به طور عرضی زده شود نه طولی 143
- مسواک کردن با گلاب 144
- مسواک کردن در حمام 144
- مسواک در مستراح 145
- اوقات مسواک کردن و مسواک کردن روزه دار 145
- زخم شدن لثه 146
- مسواکهای مختلف و متعدد 147
- مستحب بودن وضو هنگام طعام 147
- مسواک کردن و آلودگیهای خارجی 147
- خلال کردن از نظر شرعی 148
- خلال کردن بعد از طعام 148
- خلال کردن برای مُحرِم 150
- فایده های خلال 150
- به حرج و سختی افتادن در ترک خلال 150
- وسایلی که استعمال آنها در خلال صحیح نیست 153
- خلال برای مهمان 155
- سخن آخر در اینجا 155
- محافظت کردن از لثه 155
- سخن پایانی 156
- پی نوشتها 167
- پی نوشتها 1 167
- پی نوشتها 2 183
خداوند متعال ، اسلام را نعمتی دانست که او بر بندگانش نازل کرده است و این نعمت را با قرار دادن علی (علیه السلام ) امام و رهبری بر مسلمانان در روز غدیر کامل کرده است ؛ چنانچه در آیه سوم از سوره مائده فرموده است : ((امروز ، دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و
اسلام را به عنوان آیین (جاودان ) شما پذیرفتم )) .
حق تشریع از آن کیست ؟
اگر خداوند متعال تنها آفریننده و صاحب این جهان و انسان است و آگاه و دانا بر تمام روابطی که در آن هست و دانا بر آنچه به صلاح یا به زیان آنان باشد ، پس تنها اوست که اختیار تام در وضع قانون و تشریع دارد و تنها اوست که سعادت و کمال انسان را تضمین می کند و بر تمام حالتها و رفتارهای انسان واقف است .
هر کس دیگری ، جز خداوند سبحان و متعال متصدی این امور گردد (که چیز قابل ذکری از این جهان و انسان نمی داند) ، بیرون از جاده انصاف و مناسبات یا مقتضیات عقلی و فطری خواهد بود . بلکه ظالم و متجاوز است و نمی تواند نظام کامل و شاملی را وضع کند که با رفتار و کردار انسان مطابقت داشته باشد ؛ البته اگر نگوییم که او در بیشتر موارد آنچه به ظلم و شقاوت انسان یا نابودی و هلاکت او می انجامد ، وضع خواهدکرد .
در این مورد مثالی ذکر می کنیم : اگر شخصی وسیله ای را در کمال دقت و پیچیدگی بسازد که نسبت به اطرافش تأ ثیرات مختلفی از خود نشان بدهد ، آیا کسی که از حقیقت ترکیب این وسیله اطلاعی ندارد ، حق منع سازنده اش را در استفاده از آن دارد؟ و یا حق دارد نظم و قانونی ایجاد کند که سلامت و دوام آن را با تمام جزئیات و ویژگیهایش حفظ نماید؟! و در نتیجه این انسان ناآگاه به آن وسیله یا
به برخی از اجزایش خود را قانون گذار بشمار آورد؟ آیا کسی او را به خاطر انجام این کار ستایش می کند؟ یا او را ملامت یا سرزنش خواهد کرد؟ آیا ممکن نیست که از هر عاقل یا منصفی درخواست شود تا او را از این کار باز دارند و به علت خسارتها و کمبودهایی که از سرکشی اش بروز می کند جریمه شود ، اینها علاوه بر عقاب و جزای برابری است که در انتظارش خواهد بود(189) تا موعظه ای برای خود و پندی برای دیگران ، باشد .
نتیجه ای که می گیریم این است که خداوند متعال و سبحان حق تشریع و قانونگذاری را بر تمام جهان و بر هر چیز دارد و تنها اوست که بر تمام بندگانش شاهد است و احاطه دارد .
گستردگی قوانین اسلام
قوانین الهی و تعالیم قرآنی ، علاوه بر تکامل انسان در انسانیتش و در قربش به ذات حق تعالی و پیروزی در رضای پروردگار ، برای تحقق کمال و سلامت و سعادت (کمال سعادت و خوشبختی ) برای انسان ، وضع شده اند .