آیین اخلاق در قرآن صفحه 321

درجه‌ای بالا به بالاتر می‌برد، و صفت رذیله ناپسند، یک بازدارنده‌ای است که ما را سطحی و مبتذل می‌گرداند، بلکه از انسانیّتمان جدا می‌سازد.

آیا مایلیم که با برخی از تمثیل‌های قرآن کریم آشنا شویم که بدان وسیله ثابت کرده است که سروکار با خیر و شر در اشکال مختلف اثر خود را در وجود انسانی پدید می‌آورد؟ اینک در جلو چشمان خواننده:

خوبی‌های فضیلت:

1- نماز: نسبت به آن کسانی که آن را با روح و حقیقت به‌جا می‌آورند، دو وظیفه اخلاقی دارد: تنها به این اکتفا نمی‌کنند که از فحشا و منکر بازمی‌دارد: «تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ» «1»، بلکه «وَ لَذِکْرُ اللَّهِ أَکْبَرُ» «2»، بنابراین؛ ما را از نظر روحی و روانی به منبع جامع و شامل تمام کمالات پیوند می‌دهد.

2- صدقه: نیز اثری با دو فایده آمیخته دارد که عبارت از پاکداشت نفس، در وقتی که آن را از حرص افزون بر کسب بازمی‌دارد، و نیز شادابی و سرسبزی آن را بالا می‌برد: «خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَکِّیهِمْ بِها» «3»

3- روزه: روزه نیز هم‌چنین یک نقش دوجانبه دارد: هم ما را از شرّ و بدی بازمی‌دارد و هم از لغزش و سستی اعضا و جوارح‌مان جلوگیری می‌کند و ما را توانایی بیشتری می‌دهد تا قانون را محترم شماریم و نیز روزه وسیله تقواست: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ.» «4»

4- ممارست و حکمت: به راستی انجام مداوم اعمال ارزشمند و افعال با فضیلت، انسان را در برخورد با دشمن، حکیم و شجاع می‌سازد و در وقت خوشی و رفاه نیز بخشنده و کریم

__________________________________________________
(1)- عنکبوت (29) آیه 45: (به راستی که نماز- انسان را-) از زشتی‌ها و منکرات بازمی‌دارد.
(2)- عنکبوت (29) آیه 45: ذکر و یاد خدا از آن هم برتر و بالاتر است.
(3)- توبه (9) آیه 103: از اموال آنها صدقه (یعنی زکات) بگیر!
(4)- بقره (2) آیه 183: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، روزه بر شما نوشته شده است، آن‌گونه که بر امّت‌هایی که قبل از شما بودند، نوشته شده بود، شاید پرهیزگار شوید.