آیین اخلاق در قرآن صفحه 772

فصل دوم اخلاق خانواده‌

اوّلا- وظایف اصلی و فرعی:

احسان به پدر و مادر و تواضع در برابر آنها و اطاعت از آنها:

«وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ بِذِی الْقُرْبی «1»

«و به پدر و مادر نیکی کنید و هم‌چنین به خویشاوندان.»

«وَ قَضی رَبُّکَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِیَّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلًا کَرِیماً وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما کَما رَبَّیانِی صَغِیراً» «2»

«و پروردگارت فرمان داده، جز او را نپرستید و نسبت به پدر و مادر نیکی کنید، هرگاه یکی از آن دو، یا هردوی آنها نزد تو به سنّ پیری و شکستگی برسند (آن‌چنان‌که نیازمند به مراقبت دائمی تو باشند، از هرگونه محبّت دریغ مدار و کم‌ترین اهانتی به آنان نکن، حتّی)، سبک‌ترین تعبیر نامؤدّبانه، یعنی: اف نگو! و بر سر آنها فریاد مزن! با گفتار سنجیده و لطیف و بزرگوارانه با آنها سخن بگو! و بال‌های تواضع خود را در برابرشان از محبّت و لطف فرود آر! و بگو: پروردگارا! آنها را مشمول رحمت خویش قرار ده، همان گونه که مرا در کودکی تربیت کردند.»

«وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْناً عَلی وَهْنٍ وَ فِصالُهُ فِی عامَیْنِ أَنِ اشْکُرْ لِی وَ لِوالِدَیْکَ إِلَیَّ الْمَصِیرُ وَ إِنْ جاهَداکَ عَلی أَنْ تُشْرِکَ بِی ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما وَ صاحِبْهُما فِی الدُّنْیا

__________________________________________________
(1)- نساء (4) آیه 36.
(2)- اسراء (17) آیه‌های 24- 23.