- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- مفهوم سیره 5
- فصل اول: کلیات 5
- بدعت در مقابل سیره و سنت 7
- اهمیت و ضرورت پیروی از سیره پیامبر اعظم(ص) 9
- فصل دوم: فقرستیزی 10
- اشاره 10
- 2. ملاک ارزیابی فقر 11
- 1. واژه شناسی فقر 11
- 3. فقر در سرزمین حجاز 13
- اشاره 16
- 4. ریشه شناسی فقر 16
- الف) کمبود تولید 17
- اشاره 17
- یک _ تنبلی و کم کاری 19
- دو _ ضعف مدیریت 23
- سه _ گناه و نافرمانی 25
- چهار _ فقرنمایی 27
- ب) توزیع نامناسب 29
- ج) مصرف نادرست 32
- اشاره 34
- الف) افزایش تولید 34
- 5. راهکارهای مبارزه با فقر 34
- اشاره 34
- یک _ احیای فرهنگ کار و تلاش در جامعه 36
- دو _ ارزش بخشیدن به قشر کارگر 37
- سه _ دمیدن روح معنویت در فعالیت های تولیدی 39
- ب) توزیع عادلانه 41
- اشاره 41
- یک _ ایجاد روابط و ساختارهای اجتماعی مناسب 42
- دو _ گرفتن خمس و زکات از ثروتمندان 45
- سه _ حمایت سیاسی و اجتماعی از محرومان 48
- اشاره 51
- ج) مصرف بهینه 51
- آگاهی از حدّ تعادل و میانه روی 52
- اشاره 55
- فصل سوم: مبارزه با فساد 55
- 1. واژه شناسی فساد 56
- اشاره 56
- الف) مفهوم فساد در قرآن 57
- ب) مفهوم فساد در حدیث 60
- اشاره 61
- 2. فساد در سرزمین حجاز 61
- الف) بت پرستی 63
- ب) جنگ و خون ریزی 64
- ج) تعصب های قومی و قبیله ای 66
- د) سحر، جادو و خرافه 67
- ه_ ) فحشا 68
- 3. ریشه شناسی فساد 69
- اشاره 72
- 4. راهکارهای مبارزه با فساد 72
- الف) آگاه سازی 74
- ب) تزکیه نفس 76
- ج) زمینه سازی برای نیکوکاری 78
- د) مانع سازی 82
- اشاره 84
- ه_) برخورد عملی 84
- یک _ تذکر 85
- دو _ تنبیه و مجازات 87
- اشاره 91
- الف) استفاده از منابع محکم و متقن 91
- فصل چهارم: همراه با برنامه سازان 91
- 1. پیشنهادهای کلی 91
- ب) افشای جریان های انحرافی 92
- ج) معرفی آموزه های مرتبط با فقر و فساد 93
- 2. پرسش های کارشناسی 95
- 3. پرسش های مردمی 96
- کتاب نامه 98
بر این اساس، باید میان انسان «مُذنب» (گناه کار) با «مُفسد» تفاوت قائل شد. ممکن است انسان با یک گناه کوچک، مُذنب شناخته شود، ولی مفسد به کسی گفته می شود که با رفتارش به دیگران زیان می رساند. ازاین رو، توبه انسان های مذنب بسیار آسان تر از توبه مفسدان است.
ب) مفهوم فساد در حدیث
با دقت در آن دسته از آیات قرآنی که در آنها درباره فساد بحث شده است، درمی یابیم فساد، همان گناهان و تباهی هایی است که ممکن است فرد یا جامعه بدان دچار شوند.
در برخی روایت ها، مفهوم مشروح تر و روشن تری برای فساد بیان شده است. در این روایت ها، فساد، هرگونه نافرمانی در برابر خدا و رسولش و خروج از ولایت ایشان معنا شده است. به بیان دیگر، هر فرد یا جامعه، با ولیّ الهی پیمانی دارد که ارتکاب به فساد، به معنای شکستن این پیمان است.
امام باقر(ع) در شرح و تفسیر آیه «و ربُّکَ اَعلَمَ بِالمفُسدینَ؛ پروردگارت از وضعیت مفسدان آگاه است» (یونس: 40)، فرمود: «فساد، به معنای نافرمانی از خداوند و پیامبر اکرم(ص) است». (1)
بر اساس این مفهوم از فساد، معنای صلاح نیز روشن می شود. صلاح که نقطه مقابل فساد و تباهی است، به معنای پیروی از پیامبر اکرم(ص) و رعایت عهد و پیمان آن حضرت و همراهی با ایشان است. در این باره، نقل است فردی به نام میسّر از امام باقر(ع) درباره آیه: «و لا تفسدوا فی الارض بعد اصلاحها؛ در زمین پس از آنکه اصلاح شد، فساد و تباهی نکنید» (اعراف:
1- . میزان الحکمه، ج 7، ص 446.