- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- ثناگویی 6
- الف) ثنا و ستایش مخصوص خداست 6
- 1. مفهوم شناسی 6
- ب) بازگشت همه ستایش ها به خداست 7
- ج) کیفیت حمد و ستایش خداوند 8
- یک _ حمد 10
- ب) مفاهیم مرتبط 10
- اشاره 10
- الف) مفهوم ثنا 10
- 2. واژه شناسی 10
- سه _ تفاوت حمد و مدح 11
- دو_ مدح 11
- چهار_ شکر 12
- پنج _ تفاوت شکر و مدح 13
- ج) مفاهیم مخالف 14
- یک _ لَوْمْ 14
- دو_ استهزا 14
- اشاره 14
- سه _ هجو 14
- پنج _ سُخْریّه 15
- چهار_ مذمت 15
- الف) ستایش غیر مقدسات 15
- 3. انواع ستایش 15
- یک _ خودستایی 17
- ب) ستایش مقدسات 17
- اشاره 17
- دو _ ستایش دیگران 18
- سه _ اعتدال در ثناگویی 19
- دو _ ستایش از دیگران 20
- یک _ خودستایی 20
- ج) ستایش از انسان 20
- اشاره 20
- 1. ثناگویی نیکو (خداوند و ائمه اطهار علیهم السلام ) 22
- گلبانگ حدیث 22
- 2. ثناگویی به ناحق 23
- 3. نکوهش ثناگویی 23
- 4. نهی از خودستایی 24
- 5. پست ترین ثناگویی 24
- 6. پی آمدهای ثناگویی 25
- 7. راه نجات از پی آمدهای ثناگویی 25
- 1. بالاترین سپاس 26
- نمونه های رفتاری 26
- 2. رقابت دشمنان علی علیه السلام در ستایش ایشان 26
- 3. سخنان گوهر بار امام علی علیه السلام در نکوهش ثناگویی 27
- 1. برکات ستایش خداوند 29
- آموزه ها 29
- الف) کامل کننده دعا 29
- ب) دوری انسان از هواهای نفسانی 30
- ج) توجه به صفات الهی و پرستش او 30
- الف) فراموشی خدا 31
- ب) غرور و تحقیر دیگران 31
- 2. پی آمدهای ستایشگری و خودستایی 31
- ج) سقوط شخصیتی انسان 32
- د) تباهی اخلاص در عمل 33
- 3. شیوه برخورد با ثناگویان 34
- نتیجه گیری 35
- منابع دیگر 36
- 1. مفهوم شناسی 37
- ثروت اندوزی 37
- 2. واژه شناسی ثروت اندوزی 43
- الف) واژه کنز 43
- ب) واژه مال 44
- ج) واژه غنی 44
- د) واژه قِنْیِهْ 45
- و) واژه مُتْرَفْ 46
- ه_) واژه تکاثر 46
- 3. تفاوت ثروت اندوزی و ثروتمندی 47
- اشاره 47
- ج) ثروتمند بدون اخلاق ثروت اندوزی 50
- ب) ثروت اندوز ثروتمند 50
- الف) ثروت اندوز بی ثروت 50
- 4. دنیاطلبی و ثروت اندوزی 51
- 5. رزق و روزی و ثروت اندوزی 52
- 6. سعادت و ثروت اندوزی 53
- گلبانگ حدیث 54
- 2. ثروت مشروع 54
- 1. ریشه ثروت اندوزی 54
- 3. ثروت، وسیله آزمایش 55
- 5. آثار ثروت اندوزی 56
- 4. بی ارزشی دنیا و ثروت 56
- نمونه های رفتاری 58
- اشاره 58
- 1. ثروت اندوزی قارون 59
- 2. ثروت اندوزی، رباینده ایمان 61
- 3. از دست رفتن ثروت اندوخته به بهانه ای 63
- 4. دنیاپرستی 64
- 1. نصایح قرآن به ثروتمندان 65
- آموزه ها 65
- الف) کبر و غرور 66
- اشاره 66
- 2. پی آمدهای ثروت اندوزی 66
- ب) فخر و خودنمایی 67
- ج) طغیان 68
- د) کیفر و عقاب 69
- 4. ثروت اندوزی و بحران اجتماعی 70
- 3. نهی از منکر و ثروت اندوزی 70
- الف) مخاطبان 72
- 5. ثروت اندوزی و رسالت صدا و سیما 72
- اشاره 72
- ب) کیفیت و هنر ارائه 73
- ج) نقش هنرمندان 74
- د) متون و ادبیات 74
- منابع دیگر 76
- جاذبه و دافعه 77
- مدخل 77
- 1. واژه شناسی 79
- 2. مفهوم جاذبه و دافعه 80
- 3. چرایی جاذبه و دافعه 81
- الف) دعوت به توحید و دفع شرک 83
- اشاره 83
- 4. جاذبه و دافعه تاریخی (جاودانه) 83
- ب) توجه به فضیلت ها و دوری از رذیلت ها 88
- ج) عدالت محوری و ظلم ستیزی 91
- الف) وحدت مسلمانان 94
- 5. مصداق یابی جاذبه و دافعه اجتماعی 94
- ب) تعاون و همکاری مسلمانان 96
- ج) مدارا با مردم و پرهیز از خشونت 97
- د) دفع بدی ها با نیکی 99
- ه_) مبارزه با سنت های غلط و پای بندی به سنت های درست 100
- و) کشش نسبت به قناعت، نفرت از ثروت اندوزی و فخرفروشی 101
- 2. گزیده ای از عوامل و نمونه¬های جاذبه 104
- گلبانگ حدیث 104
- 1. جاذبه و دافعه معیار (شاخص) 104
- ب) تسلیم در جهت اهداف الهی 104
- الف) تولی و تبری 104
- الف) عدالت 104
- ب) محبت 105
- ج) هم نشینی 105
- د) گشاده رویی 106
- ه_) گذشت و ایثار 106
- ب) عوامل اجتماعی 107
- 3. گزیده ای از عوامل و نمونه های دافعه 107
- دو _ حسد 107
- الف) عوامل فردی 107
- یک _ حرص 107
- یک _ ستم کاری 107
- دو _ بدعت گذاری 108
- سه _ دوستی با کافر و منافق 108
- 1. دافعه یک زن 109
- نمونه های رفتاری 109
- 2. جان فشانی در مدار جاذبه 110
- 3. جاذبه مجرم 111
- 5. جاذبه و رؤیا 112
- 4. رستگاری در جاذبه و دافعه الهی 112
- آموزه ها 114
- 1. بصیرت نسبت به حق و باطل 114
- 2. پرهیز از شتاب زدگی 115
- 3. دفع عناصر آلوده 116
- 4. دوری از جاذبه و دافعه کاذب (گناهان) 117
- اشاره 118
- 5. دافعه نسبت به کافران، منافقان و مشرکان 118
- الف) کفار 119
- ب) مشرکان 119
- 6. جاذبه و دافعه در رسانه 120
- اشاره 120
- ج) منافقان 120
- ج) پیشگیری از جاذبه و دافعه کاذب 121
- الف) ایجاد بصیرت و آگاهی 121
- ب) معرفی عناصر آلوده و الگوهای مثبت 121
- د) جهت دهی انتخاب موضوعات 122
- منابع دیگر 123
- اشاره 124
- جاودانگی 124
- 1. مفهوم شناسی 124
- الف) میل فطری انسان به جاودانگی 126
- ب) ترس فطری انسان از مرگ و نیستی 127
- اشاره 130
- ج) مفاهیم مرتبط 130
- ب) خُلُدْ 130
- 2. واژه شناسی 130
- الف) جاودانگی 130
- یک _ عالم ذر 131
- دو_ دنیا 132
- سه _ آخرت یا معاد 133
- چهار_ موت (مرگ) 134
- پنج _ برزخ 136
- شش _ قیامت 139
- هفت _ جهنم 142
- هشت _ بهشت 142
- اشاره 144
- الف) هدفمندی خلقت نظام هستی (هدایت تکوینی) 144
- 3. دلایل جاودانگی و درک حقیقت معاد 144
- د) رستاخیز و دادگاه عدل الهی 145
- ج) سعادت ابدی و زندگی جاودانه 145
- ب) هدفمندی خلقت انسان (هدایت تشریعی) 145
- اشاره 146
- 4. حساب رسی و اسکان در سرای جاویدان 146
- ب) ابزار سنجش اعمال 147
- د) حقیقی بودن رابطه جزا و عمل 147
- ج) گواهان راستین 147
- الف) گستره امور مورد حسابرسی 147
- 5. جهنم، سرای جاودانه گنه کاران 148
- 6. بهشت، سرای جاودانه نیکان 149
- الف) اوصاف بهشت 149
- اشاره 149
- ب) حالت های بهشتیان 151
- اشاره 151
- یک _ سلام و درود خدا و فرشتگان بر بندگان صالح 152
- دو _ تنازع ممدوح 152
- سه _ از دروغ، یاوه و گناه خبری نیست 153
- چهار_ حزن و خوف و رنج جایی ندارد 153
- پنج _ حمد و ثنای بهشتیان 153
- شش _ دوستان بهشتی 154
- گلبانگ حدیث 155
- 1. دنیا، محل عبور (فانی) و آخرت، سرای جاودانه 155
- 2. دنیا، مزرعه آخرت 156
- 3. مرگ 156
- 4. برزخ (عالم قبر) 157
- 5. قیامت و روز حساب 158
- 6. جهنم (دوزخ) 159
- 7. بهشت 159
- نمونه های رفتاری 161
- 1. داستان اصحاب کهف 161
- 2. عزیز یا ارمیای پیامبر 163
- 3. مرگ و قیامت 165
- 4. عذاب قبر 165
- 5. نامه عمل 166
- 6. زاد و توشه آخرت 167
- اشاره 168
- 1. جاودانگی و شکسته شدن بت دنیا 168
- آموزه ها 168
- الف) بندگی خدا 170
- 2. جاودانگی و الهی شدن معیار ارزش ها و ضد ارزش ها 170
- اشاره 170
- ب) شوق به لقای الهی 171
- ج) اخلاص 171
- 3. جاودانگی و کشمکش درونی مبارک 172
- د) تسلیم حق بودن 172
- اشاره 173
- 4. جاودانگی و استفاده از فرصت ها 173
- الف) زمان و وقت 174
- ب) زاد و توشه 174
- ج) آزمایش 175
- 5. جاودانگی و رسالت صدا و سیما 177
- منابع دیگر 180
- مدخل 181
- جاه طلبی 181
- الف) جاه طلبی در لغت 182
- 1. واژه شناسی 182
- ج) معنای جاه طلبی در قرآن 183
- ب) جاه طلبی در اصطلاح 183
- 2. انگیزه های جاه طلبی 184
- اشاره 184
- الف) سلطه بر دل ها 185
- ب) حقارت و خودکم بینی 186
- ج) جاه طلبی و توهم کمال 187
- 3. نشانه های جاه طلبی 189
- اشاره 189
- الف) قرب نزد مردم 190
- د) انتظار مدح و ستایش 190
- ب) شهرت طلبی 190
- ج) علاقه به کارهای پرآوازه 190
- و) توهم زایی 191
- ز) نفاق و دورویی 191
- ه_) میل و نفرت بر مدار خودخواهی 191
- 1. جاه و ریاست ممدوح (ریاست حقیقی) 192
- گلبانگ حدیث 192
- الف) جاه طلبی و ضرررسانی 193
- 2. جاه و ریاست نکوهیده 193
- ب) جاه طلبی و هلاکت 193
- ج) جاه طلبی، آفت ریاست 193
- نمونه های رفتاری 194
- 1. جاه طلبی و حفظ آن با نقشه ای شوم 194
- 2. هوس حکومت ری 196
- 4. پیمان شکنی به خاطر ریاست طلبی 197
- 3. عبادت برای خدا یا بنده 197
- 5. نصیحتی در باب جاه و مقام 198
- 6. گریز از شهرت 199
- الف) دشمنی با پیامبران و اوصیا 200
- آموزه ها 200
- 1. نمونه هایی از آسیب ها و پی آمدهای جاه طلبی 200
- ب) ایجاد اختلاف و تفرقه در جامعه 202
- ج) تباهی جاه طلبان و پیروان آنان 203
- د) ریا و خودنمایی 204
- ه_) تکبر 205
- اشاره 206
- 2. راهکارهای پیشگیری و درمان جاه طلبی 206
- الف) برخی شیوه های شناخت درمانی 207
- یک _ ریاست، مختص ذات خداست 207
- دو _ ریاست، بقا ندارد 207
- اشاره 207
- سه _ سلب آرامش فکری و روحی در دوران ریاست 208
- اشاره 209
- ب) برخی از شیوه های رفتاردرمانی 209
- یک _ انس گرفتن با گم نامی 209
- دو _ قناعت پیشگی 210
- سه _ یاد مرگ 211
- 3. جاه طلبی در رسانه 212
- منابع دیگر 214
- 1. مفهوم شناسی 215
- جهاد اصغر 215
- ب) دفاع 216
- الف) جهاد اصغر 216
- 2. واژه شناسی 216
- یک _ غزوه و سریّه 217
- دو_ غنایم 217
- سه _ اُسرا 217
- ج) مفاهیم مرتبط 217
- چهار_ بسیج 218
- پنج _ شهادت و شهید 218
- 3. ماهیت جهاد در اسلام 219
- اشاره 220
- اشاره 220
- یک _ جنگ دفاعی و انواع آن 220
- 4. انواع جنگ های الهی (فی سبیل الله) 220
- اول _ دفاع شخصی و اقسام آن 221
- 1. دفاع از جان 221
- اشاره 221
- 2. دفاع از مال 222
- 3. دفاع از حریم 222
- اشاره 223
- 1. دفاع نظامی 223
- دوم _ دفاع از کیان اسلام و حوزه های اسلامی 223
- 3. دفاع سیاسی 224
- 2. دفاع غیر نظامی 224
- 5. دفاع اقتصادی 225
- 4. دفاع فرهنگی، علمی و اجتماعی 225
- سوم _ شکست متجاوزان و پیروزی شایستگان 226
- اشاره 228
- دو_ جنگ ابتدایی و علل آن 228
- ب) جهاد برای دفع موانع دعوت 228
- الف) نجات ستم دیدگان 228
- ج) جلوگیری از منکر 229
- د) مبارزه با مفسدان 229
- سه _ تفاوت های جنگ ابتدایی و جنگ دفاعی 230
- گلبانگ حدیث 232
- 1. ضرورت و اهمیت جهاد 232
- 2. دستور اسلام درباره جهاد 232
- 3. ارزش عمل مجاهدان 233
- 4. مقام شهید 234
- 5. عواقب فرار از جنگ 234
- 6. پاداش ساخت اسلحه 235
- 1. مرگ در میدان نبرد، شیرین تر از عسل 236
- 2. شیفته شهادت 236
- نمونه های رفتاری 236
- 3. منتظران جهاد و شهادت 237
- 4. دعایی برای وصال و آرزوی شهادت 238
- اشاره 240
- آموزه ها 240
- 1. لزوم آمادگی روحی برای جنگ 240
- الف) معنای آمادگی روحی 240
- اشاره 240
- دوم _ ایمان و آرامش 241
- ب) عوامل آمادگی روحی 241
- سوم _ باور داشتن شکست ناپذیری 241
- اول _ آگاهی 241
- 2. لزوم تهیه تجهیزات نظامی و آمادگی دفاعی 242
- ج) آثار آمادگی روحی 242
- 3. لزوم استقامت ورزی و سستی نداشتن در حین جنگ 243
- 4. شش دستور قرآن برای زمان جنگ 244
- 6. امید به امدادهای غیبی 246
- 5. ممنوعیت فرار از جنگ و جهاد 246
- 7. رعایت حال اسیران جنگی 248
- 8. توزیع عادلانه غنایم جنگی 250
- 9. مقام بی نظیر مجاهدان و شهیدان 251
- اشاره 251
- یک _ بیان مقام و اوصاف مجاهدان و شهیدان در احادیث 251
- دو_ اوصاف شهیدان در قرآن 253
- 10. جهاد، وسیله ای برای آزمون 254
- اشاره 255
- 11. صدا و سیما و جهاد اصغر 255
- یک _ صدا و سیما و تدارک تبلیغاتی پیش از جهاد 255
- سه _ صدا و سیما و احیای ارزش های جهادی پس از وقوع آن 255
- دو_ صدا و سیما و پشتیبانی رسانه ای از جهاد 255
- منابع دیگر 257
- جهاد اکبر 258
- 1. مفهوم شناسی 258
- 2. واژه شناسی 260
- الف) جهاد اکبر 260
- ب) مفاهیم مرتبط 261
- اشاره 261
- یک _ نفس 261
- دو_ خودشناسی 263
- سه _ تزکیه 263
- چهار_ تقوا 264
- شش _ توبه 265
- پنج _ هوا 265
- 3. قوای چهارگانه نفس 266
- 4. اهمیت و ضرورت جهاد با نفس 268
- الف) شناخت نفس 268
- اشاره 268
- ب) ضرورت مجاهده با نفس 270
- 5. جهاد با نفس و انسان سازی 271
- 1. شناخت نفس 273
- ب) نفس اماره و خطرات آن 273
- الف) اهمیت خودشناسی 273
- گلبانگ حدیث 273
- ج) نفس لوامه یا وجدان بیدار 274
- 2. عوامل مبارزه با نفس 275
- د) نفس مطمئنه (جان آرام یافته) 275
- الف) جهاد با نفس 275
- ب) محاسبه نفس 276
- ج) تهذیب نفس 277
- ه_) ریاضت نفس 278
- و) توبه 278
- د) تقوا 278
- ز) یاری از خدا 279
- 3. آثار جهاد با نفس 280
- ب) نیرومندی انسان 280
- ح) کنترل نفس 280
- الف) رشد و صلاح نفس 280
- د) رضایت و خشنودی خدا 281
- ج) کرامت نفس 281
- نمونه های رفتاری 282
- 1. مبارزه ایمان و ثروت 282
- 2. مبارزه علی علیه السلام با راحت طلبی 283
- 4. مبارزه با خشم و درمان آن با صبر 284
- 3. خودبینی، عامل هلاکت 284
- 5. مبارزه با حسد 285
- اشاره 286
- آموزه ها 286
- 1. پی آمدهای رها کردن نفس 286
- الف) حسد 287
- ب) تکبر 289
- ج) ریا 291
- د) غیبت 292
- ه_) قطع صله رحم 293
- اشاره 293
- قسمت اول: رحم به چه معناست؟ 294
- 2. روش مبارزه با نفس 294
- اشاره 294
- قسمت دوم: صله به چه معناست؟ 294
- الف) یقظه 295
- ب) تفکر 295
- ج) عزم 296
- د) مشارطه 297
- و) محاسبه 298
- ز) تذکر 298
- ه_) مراقبه 298
- 3. آثار مجاهده با نفس 299
- اشاره 299
- الف) فرد و شکوفایی استعدادهای درونی 300
- ب) استحکام ساختار خانواده 302
- یک _ ازدواج و ارزش های اخلاقی 302
- ج) هم بستگی اجتماعی بر محوریت دین 303
- سه _ تأثیر خودسازی بر روابط خانواده 303
- دو_ تربیت فرزند 303
- 4. جهاد اکبر و رسالت صدا و سیما 305
- منابع دیگر 306
انسان برای دفاع از جان خود و بستگانش، حق دارد هر تدبیری بیندیشد و با هر وسیله ای که می تواند دفاع کند. بر او واجب است که در مقام دفاع، نهایت تلاش خویش را برای دور کردن مهاجم انجام دهد، چنان که امام خمینی رحمه الله در این باره فرمود:
اگر مهاجم به قصد قتل به انسان هجوم آورد، واجب است از خویش دفاع کند؛ اگرچه بداند دفاع او بی فایده است، حق تسلیم شدن ندارد. (1)
2. دفاع از مال
آدمی همان گونه که از جان خویش دفاع می کند، برای حفاظت از اموالش نیز باید بکوشد و در محدوده قدرت خود از آن دفاع کند. یکی از احکام دفاع از مال چنین است: «اگر کسی به مال انسان یا خانواده اش هجوم کند، می تواند شخص مهاجم را به هر وسیله ممکن دفع کند؛ اگرچه منجر به کشته شدن او (مهاجم) شود». (2)
3. دفاع از حریم
دفاع از حریم، که شامل زنان، خانواده، اعم از مادر، همسر، خواهر و فرزندان می شود، واجب است. از نظر اسلام، حریم انسان قداست و ارزش بسیار زیادی دارد و ورود به آن برای دیگران ممنوع است و هیچ کس حق تعرّض به آن را ندارد. خود انسان نیز وظیفه دارد در برابر هرگونه تجاوز، از حریم خود حمایت و دفاع کند.
تجاوز به حریم انسان ممکن است به سه شکل صورت گیرد: انجام دادن اعمال خلاف عفت مثل زنا و لواط؛ سرک کشیدن و اطلاع یابی حرام مثل چشم چرانی و سرک کشیدن؛ یا هتک حرمت، مثل آبروریزی و نسبت دادن اعمال خلاف عفت به خود یا زنان خانواده و لکه دار کردن عفت و عصمت آنان. (3)
1- روح الله موسوی خمینی، تحریر الوسیله، ج 1، ص 448، مسئله 12.
2- روح الله موسوی خمینی، تحریر الوسیله، ج 1، ص 447، مسئله 5.
3- نک: احکام دفاع و امر به معروف و نهی از منکر، صص 57 _ 63.