- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- ثناگویی 6
- الف) ثنا و ستایش مخصوص خداست 6
- 1. مفهوم شناسی 6
- ب) بازگشت همه ستایش ها به خداست 7
- ج) کیفیت حمد و ستایش خداوند 8
- ب) مفاهیم مرتبط 10
- یک _ حمد 10
- الف) مفهوم ثنا 10
- 2. واژه شناسی 10
- اشاره 10
- سه _ تفاوت حمد و مدح 11
- دو_ مدح 11
- چهار_ شکر 12
- پنج _ تفاوت شکر و مدح 13
- یک _ لَوْمْ 14
- ج) مفاهیم مخالف 14
- دو_ استهزا 14
- اشاره 14
- سه _ هجو 14
- چهار_ مذمت 15
- پنج _ سُخْریّه 15
- الف) ستایش غیر مقدسات 15
- 3. انواع ستایش 15
- ب) ستایش مقدسات 17
- یک _ خودستایی 17
- اشاره 17
- دو _ ستایش دیگران 18
- سه _ اعتدال در ثناگویی 19
- دو _ ستایش از دیگران 20
- یک _ خودستایی 20
- ج) ستایش از انسان 20
- اشاره 20
- 1. ثناگویی نیکو (خداوند و ائمه اطهار علیهم السلام ) 22
- گلبانگ حدیث 22
- 2. ثناگویی به ناحق 23
- 3. نکوهش ثناگویی 23
- 5. پست ترین ثناگویی 24
- 4. نهی از خودستایی 24
- 6. پی آمدهای ثناگویی 25
- 7. راه نجات از پی آمدهای ثناگویی 25
- 2. رقابت دشمنان علی علیه السلام در ستایش ایشان 26
- نمونه های رفتاری 26
- 1. بالاترین سپاس 26
- 3. سخنان گوهر بار امام علی علیه السلام در نکوهش ثناگویی 27
- الف) کامل کننده دعا 29
- آموزه ها 29
- 1. برکات ستایش خداوند 29
- ب) دوری انسان از هواهای نفسانی 30
- ج) توجه به صفات الهی و پرستش او 30
- الف) فراموشی خدا 31
- ب) غرور و تحقیر دیگران 31
- 2. پی آمدهای ستایشگری و خودستایی 31
- ج) سقوط شخصیتی انسان 32
- د) تباهی اخلاص در عمل 33
- 3. شیوه برخورد با ثناگویان 34
- نتیجه گیری 35
- منابع دیگر 36
- 1. مفهوم شناسی 37
- ثروت اندوزی 37
- الف) واژه کنز 43
- 2. واژه شناسی ثروت اندوزی 43
- ب) واژه مال 44
- ج) واژه غنی 44
- د) واژه قِنْیِهْ 45
- و) واژه مُتْرَفْ 46
- ه_) واژه تکاثر 46
- 3. تفاوت ثروت اندوزی و ثروتمندی 47
- اشاره 47
- ج) ثروتمند بدون اخلاق ثروت اندوزی 50
- ب) ثروت اندوز ثروتمند 50
- الف) ثروت اندوز بی ثروت 50
- 4. دنیاطلبی و ثروت اندوزی 51
- 5. رزق و روزی و ثروت اندوزی 52
- 6. سعادت و ثروت اندوزی 53
- 1. ریشه ثروت اندوزی 54
- گلبانگ حدیث 54
- 2. ثروت مشروع 54
- 3. ثروت، وسیله آزمایش 55
- 4. بی ارزشی دنیا و ثروت 56
- 5. آثار ثروت اندوزی 56
- نمونه های رفتاری 58
- اشاره 58
- 1. ثروت اندوزی قارون 59
- 2. ثروت اندوزی، رباینده ایمان 61
- 3. از دست رفتن ثروت اندوخته به بهانه ای 63
- 4. دنیاپرستی 64
- 1. نصایح قرآن به ثروتمندان 65
- آموزه ها 65
- الف) کبر و غرور 66
- 2. پی آمدهای ثروت اندوزی 66
- اشاره 66
- ب) فخر و خودنمایی 67
- ج) طغیان 68
- د) کیفر و عقاب 69
- 4. ثروت اندوزی و بحران اجتماعی 70
- 3. نهی از منکر و ثروت اندوزی 70
- 5. ثروت اندوزی و رسالت صدا و سیما 72
- اشاره 72
- الف) مخاطبان 72
- ب) کیفیت و هنر ارائه 73
- د) متون و ادبیات 74
- ج) نقش هنرمندان 74
- منابع دیگر 76
- جاذبه و دافعه 77
- مدخل 77
- 1. واژه شناسی 79
- 2. مفهوم جاذبه و دافعه 80
- 3. چرایی جاذبه و دافعه 81
- اشاره 83
- 4. جاذبه و دافعه تاریخی (جاودانه) 83
- الف) دعوت به توحید و دفع شرک 83
- ب) توجه به فضیلت ها و دوری از رذیلت ها 88
- ج) عدالت محوری و ظلم ستیزی 91
- 5. مصداق یابی جاذبه و دافعه اجتماعی 94
- الف) وحدت مسلمانان 94
- ب) تعاون و همکاری مسلمانان 96
- ج) مدارا با مردم و پرهیز از خشونت 97
- د) دفع بدی ها با نیکی 99
- ه_) مبارزه با سنت های غلط و پای بندی به سنت های درست 100
- و) کشش نسبت به قناعت، نفرت از ثروت اندوزی و فخرفروشی 101
- 2. گزیده ای از عوامل و نمونه¬های جاذبه 104
- ب) تسلیم در جهت اهداف الهی 104
- 1. جاذبه و دافعه معیار (شاخص) 104
- گلبانگ حدیث 104
- الف) تولی و تبری 104
- الف) عدالت 104
- ج) هم نشینی 105
- ب) محبت 105
- د) گشاده رویی 106
- ه_) گذشت و ایثار 106
- الف) عوامل فردی 107
- یک _ حرص 107
- ب) عوامل اجتماعی 107
- 3. گزیده ای از عوامل و نمونه های دافعه 107
- یک _ ستم کاری 107
- دو _ حسد 107
- سه _ دوستی با کافر و منافق 108
- دو _ بدعت گذاری 108
- نمونه های رفتاری 109
- 1. دافعه یک زن 109
- 2. جان فشانی در مدار جاذبه 110
- 3. جاذبه مجرم 111
- 4. رستگاری در جاذبه و دافعه الهی 112
- 5. جاذبه و رؤیا 112
- 1. بصیرت نسبت به حق و باطل 114
- آموزه ها 114
- 2. پرهیز از شتاب زدگی 115
- 3. دفع عناصر آلوده 116
- 4. دوری از جاذبه و دافعه کاذب (گناهان) 117
- اشاره 118
- 5. دافعه نسبت به کافران، منافقان و مشرکان 118
- ب) مشرکان 119
- الف) کفار 119
- ج) منافقان 120
- اشاره 120
- 6. جاذبه و دافعه در رسانه 120
- ب) معرفی عناصر آلوده و الگوهای مثبت 121
- الف) ایجاد بصیرت و آگاهی 121
- ج) پیشگیری از جاذبه و دافعه کاذب 121
- د) جهت دهی انتخاب موضوعات 122
- منابع دیگر 123
- جاودانگی 124
- 1. مفهوم شناسی 124
- اشاره 124
- الف) میل فطری انسان به جاودانگی 126
- ب) ترس فطری انسان از مرگ و نیستی 127
- ج) مفاهیم مرتبط 130
- ب) خُلُدْ 130
- اشاره 130
- 2. واژه شناسی 130
- الف) جاودانگی 130
- یک _ عالم ذر 131
- دو_ دنیا 132
- سه _ آخرت یا معاد 133
- چهار_ موت (مرگ) 134
- پنج _ برزخ 136
- شش _ قیامت 139
- هشت _ بهشت 142
- هفت _ جهنم 142
- 3. دلایل جاودانگی و درک حقیقت معاد 144
- الف) هدفمندی خلقت نظام هستی (هدایت تکوینی) 144
- اشاره 144
- د) رستاخیز و دادگاه عدل الهی 145
- ب) هدفمندی خلقت انسان (هدایت تشریعی) 145
- ج) سعادت ابدی و زندگی جاودانه 145
- 4. حساب رسی و اسکان در سرای جاویدان 146
- اشاره 146
- ب) ابزار سنجش اعمال 147
- د) حقیقی بودن رابطه جزا و عمل 147
- الف) گستره امور مورد حسابرسی 147
- ج) گواهان راستین 147
- 5. جهنم، سرای جاودانه گنه کاران 148
- الف) اوصاف بهشت 149
- اشاره 149
- 6. بهشت، سرای جاودانه نیکان 149
- ب) حالت های بهشتیان 151
- اشاره 151
- دو _ تنازع ممدوح 152
- یک _ سلام و درود خدا و فرشتگان بر بندگان صالح 152
- سه _ از دروغ، یاوه و گناه خبری نیست 153
- چهار_ حزن و خوف و رنج جایی ندارد 153
- پنج _ حمد و ثنای بهشتیان 153
- شش _ دوستان بهشتی 154
- 1. دنیا، محل عبور (فانی) و آخرت، سرای جاودانه 155
- گلبانگ حدیث 155
- 3. مرگ 156
- 2. دنیا، مزرعه آخرت 156
- 4. برزخ (عالم قبر) 157
- 5. قیامت و روز حساب 158
- 6. جهنم (دوزخ) 159
- 7. بهشت 159
- نمونه های رفتاری 161
- 1. داستان اصحاب کهف 161
- 2. عزیز یا ارمیای پیامبر 163
- 3. مرگ و قیامت 165
- 4. عذاب قبر 165
- 5. نامه عمل 166
- 6. زاد و توشه آخرت 167
- آموزه ها 168
- اشاره 168
- 1. جاودانگی و شکسته شدن بت دنیا 168
- 2. جاودانگی و الهی شدن معیار ارزش ها و ضد ارزش ها 170
- اشاره 170
- الف) بندگی خدا 170
- ب) شوق به لقای الهی 171
- ج) اخلاص 171
- 3. جاودانگی و کشمکش درونی مبارک 172
- د) تسلیم حق بودن 172
- اشاره 173
- 4. جاودانگی و استفاده از فرصت ها 173
- الف) زمان و وقت 174
- ب) زاد و توشه 174
- ج) آزمایش 175
- 5. جاودانگی و رسالت صدا و سیما 177
- منابع دیگر 180
- مدخل 181
- جاه طلبی 181
- الف) جاه طلبی در لغت 182
- 1. واژه شناسی 182
- ج) معنای جاه طلبی در قرآن 183
- ب) جاه طلبی در اصطلاح 183
- 2. انگیزه های جاه طلبی 184
- اشاره 184
- الف) سلطه بر دل ها 185
- ب) حقارت و خودکم بینی 186
- ج) جاه طلبی و توهم کمال 187
- 3. نشانه های جاه طلبی 189
- اشاره 189
- د) انتظار مدح و ستایش 190
- ج) علاقه به کارهای پرآوازه 190
- الف) قرب نزد مردم 190
- ب) شهرت طلبی 190
- و) توهم زایی 191
- ز) نفاق و دورویی 191
- ه_) میل و نفرت بر مدار خودخواهی 191
- 1. جاه و ریاست ممدوح (ریاست حقیقی) 192
- گلبانگ حدیث 192
- الف) جاه طلبی و ضرررسانی 193
- 2. جاه و ریاست نکوهیده 193
- ب) جاه طلبی و هلاکت 193
- ج) جاه طلبی، آفت ریاست 193
- 1. جاه طلبی و حفظ آن با نقشه ای شوم 194
- نمونه های رفتاری 194
- 2. هوس حکومت ری 196
- 4. پیمان شکنی به خاطر ریاست طلبی 197
- 3. عبادت برای خدا یا بنده 197
- 5. نصیحتی در باب جاه و مقام 198
- 6. گریز از شهرت 199
- الف) دشمنی با پیامبران و اوصیا 200
- آموزه ها 200
- 1. نمونه هایی از آسیب ها و پی آمدهای جاه طلبی 200
- ب) ایجاد اختلاف و تفرقه در جامعه 202
- ج) تباهی جاه طلبان و پیروان آنان 203
- د) ریا و خودنمایی 204
- ه_) تکبر 205
- اشاره 206
- 2. راهکارهای پیشگیری و درمان جاه طلبی 206
- اشاره 207
- الف) برخی شیوه های شناخت درمانی 207
- یک _ ریاست، مختص ذات خداست 207
- دو _ ریاست، بقا ندارد 207
- سه _ سلب آرامش فکری و روحی در دوران ریاست 208
- ب) برخی از شیوه های رفتاردرمانی 209
- اشاره 209
- یک _ انس گرفتن با گم نامی 209
- دو _ قناعت پیشگی 210
- سه _ یاد مرگ 211
- 3. جاه طلبی در رسانه 212
- منابع دیگر 214
- جهاد اصغر 215
- 1. مفهوم شناسی 215
- 2. واژه شناسی 216
- الف) جهاد اصغر 216
- ب) دفاع 216
- دو_ غنایم 217
- سه _ اُسرا 217
- ج) مفاهیم مرتبط 217
- یک _ غزوه و سریّه 217
- چهار_ بسیج 218
- پنج _ شهادت و شهید 218
- 3. ماهیت جهاد در اسلام 219
- اشاره 220
- 4. انواع جنگ های الهی (فی سبیل الله) 220
- اشاره 220
- یک _ جنگ دفاعی و انواع آن 220
- 1. دفاع از جان 221
- اول _ دفاع شخصی و اقسام آن 221
- اشاره 221
- 2. دفاع از مال 222
- 3. دفاع از حریم 222
- اشاره 223
- 1. دفاع نظامی 223
- دوم _ دفاع از کیان اسلام و حوزه های اسلامی 223
- 2. دفاع غیر نظامی 224
- 3. دفاع سیاسی 224
- 5. دفاع اقتصادی 225
- 4. دفاع فرهنگی، علمی و اجتماعی 225
- سوم _ شکست متجاوزان و پیروزی شایستگان 226
- ب) جهاد برای دفع موانع دعوت 228
- الف) نجات ستم دیدگان 228
- اشاره 228
- دو_ جنگ ابتدایی و علل آن 228
- ج) جلوگیری از منکر 229
- د) مبارزه با مفسدان 229
- سه _ تفاوت های جنگ ابتدایی و جنگ دفاعی 230
- 2. دستور اسلام درباره جهاد 232
- گلبانگ حدیث 232
- 1. ضرورت و اهمیت جهاد 232
- 3. ارزش عمل مجاهدان 233
- 4. مقام شهید 234
- 5. عواقب فرار از جنگ 234
- 6. پاداش ساخت اسلحه 235
- نمونه های رفتاری 236
- 1. مرگ در میدان نبرد، شیرین تر از عسل 236
- 2. شیفته شهادت 236
- 3. منتظران جهاد و شهادت 237
- 4. دعایی برای وصال و آرزوی شهادت 238
- 1. لزوم آمادگی روحی برای جنگ 240
- اشاره 240
- الف) معنای آمادگی روحی 240
- اشاره 240
- آموزه ها 240
- ب) عوامل آمادگی روحی 241
- سوم _ باور داشتن شکست ناپذیری 241
- اول _ آگاهی 241
- دوم _ ایمان و آرامش 241
- ج) آثار آمادگی روحی 242
- 2. لزوم تهیه تجهیزات نظامی و آمادگی دفاعی 242
- 3. لزوم استقامت ورزی و سستی نداشتن در حین جنگ 243
- 4. شش دستور قرآن برای زمان جنگ 244
- 5. ممنوعیت فرار از جنگ و جهاد 246
- 6. امید به امدادهای غیبی 246
- 7. رعایت حال اسیران جنگی 248
- 8. توزیع عادلانه غنایم جنگی 250
- 9. مقام بی نظیر مجاهدان و شهیدان 251
- اشاره 251
- یک _ بیان مقام و اوصاف مجاهدان و شهیدان در احادیث 251
- دو_ اوصاف شهیدان در قرآن 253
- 10. جهاد، وسیله ای برای آزمون 254
- سه _ صدا و سیما و احیای ارزش های جهادی پس از وقوع آن 255
- یک _ صدا و سیما و تدارک تبلیغاتی پیش از جهاد 255
- اشاره 255
- 11. صدا و سیما و جهاد اصغر 255
- دو_ صدا و سیما و پشتیبانی رسانه ای از جهاد 255
- منابع دیگر 257
- 1. مفهوم شناسی 258
- جهاد اکبر 258
- 2. واژه شناسی 260
- الف) جهاد اکبر 260
- اشاره 261
- ب) مفاهیم مرتبط 261
- یک _ نفس 261
- دو_ خودشناسی 263
- سه _ تزکیه 263
- چهار_ تقوا 264
- شش _ توبه 265
- پنج _ هوا 265
- 3. قوای چهارگانه نفس 266
- 4. اهمیت و ضرورت جهاد با نفس 268
- الف) شناخت نفس 268
- اشاره 268
- ب) ضرورت مجاهده با نفس 270
- 5. جهاد با نفس و انسان سازی 271
- ب) نفس اماره و خطرات آن 273
- 1. شناخت نفس 273
- گلبانگ حدیث 273
- الف) اهمیت خودشناسی 273
- ج) نفس لوامه یا وجدان بیدار 274
- الف) جهاد با نفس 275
- د) نفس مطمئنه (جان آرام یافته) 275
- 2. عوامل مبارزه با نفس 275
- ب) محاسبه نفس 276
- ج) تهذیب نفس 277
- ه_) ریاضت نفس 278
- و) توبه 278
- د) تقوا 278
- ز) یاری از خدا 279
- ح) کنترل نفس 280
- 3. آثار جهاد با نفس 280
- ب) نیرومندی انسان 280
- الف) رشد و صلاح نفس 280
- ج) کرامت نفس 281
- د) رضایت و خشنودی خدا 281
- نمونه های رفتاری 282
- 1. مبارزه ایمان و ثروت 282
- 2. مبارزه علی علیه السلام با راحت طلبی 283
- 4. مبارزه با خشم و درمان آن با صبر 284
- 3. خودبینی، عامل هلاکت 284
- 5. مبارزه با حسد 285
- اشاره 286
- آموزه ها 286
- 1. پی آمدهای رها کردن نفس 286
- الف) حسد 287
- ب) تکبر 289
- ج) ریا 291
- د) غیبت 292
- ه_) قطع صله رحم 293
- اشاره 293
- اشاره 294
- قسمت دوم: صله به چه معناست؟ 294
- قسمت اول: رحم به چه معناست؟ 294
- 2. روش مبارزه با نفس 294
- الف) یقظه 295
- ب) تفکر 295
- ج) عزم 296
- د) مشارطه 297
- ز) تذکر 298
- ه_) مراقبه 298
- و) محاسبه 298
- اشاره 299
- 3. آثار مجاهده با نفس 299
- الف) فرد و شکوفایی استعدادهای درونی 300
- ب) استحکام ساختار خانواده 302
- یک _ ازدواج و ارزش های اخلاقی 302
- دو_ تربیت فرزند 303
- سه _ تأثیر خودسازی بر روابط خانواده 303
- ج) هم بستگی اجتماعی بر محوریت دین 303
- 4. جهاد اکبر و رسالت صدا و سیما 305
- منابع دیگر 306
چیره شده، ولی نزول باران همه این مشکلات را برطرف کرد. (1)
شش _ ایجاد هراس در دل های دشمنان. (2)
هفت _ فرستادن بادهای ویرانگر. (3)
هشت _ کم جلوه دادن لشکر دشمن. (4) و (5)
7. رعایت حال اسیران جنگی
یکی از آموزه های مهم اسلامی، درباره اسیران جنگی است و رفتار با آنان از نظر جنبه های انسانی و همچنین هدف های جهاد، بسیار اهمیت دارد. آیات 67 _ 71 سوره انفال درباره این مسئله است که هیچ پیامبری حق ندارد اسیران جنگی داشته باشد، تا زمانی که به اندازه کافی جای پای خود را محکم کند و ضربه های کاری و اطمینان بخشی بر پیکر دشمن وارد سازد. به عبارت دیگر، مسلمانان پیش از شکست دادن دشمن، نباید به فکر گرفتن اسیر باشند؛ چنان که در میدان بدر بعضی از مسلمانان تازه کار، می کوشیدند افراد دشمن را اسیر کنند تا پس از پایان جنگ، برای آزادی آنان «فدیه» بگیرند، ولی این کار خطرناکی است؛ زیرا مشغول شدن رزمندگان به گرفتن اسیر، آنان را از اصل جنگ بازمی دارد و ممکن است دشمن از این مسئله به سود خود استفاده کند.
بنابراین، گرفتن اسیر، تنها در صورت اطمینان کامل یافتن از پیروزی بر دشمن مجاز است. به محض اطمینان یافتن از این موضوع، هدف انسانی ایجاب می کند که از کشتن دست بردارند و به اسیر گرفتن قناعت کنند.
در ادامه آیه 67 خطاب به کسانی که به امید دریافت فدیه اسیر می گیرند، آمده است: شما تنها به فکر جنبه های مادی هستید و متاع ناپایدار دنیا را می خواهید،
1- نک: انفال: 8 و 11.
2- نک: آل عمران: 3 و 151؛ احزاب: 26 و 33.
3- نک: احزاب: 9.
4- نک: انفال: 43 و 44.
5- دایره المعارف قرآن کریم، صص 299 _ 310.