- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- الف) ثنا و ستایش مخصوص خداست 6
- 1. مفهوم شناسی 6
- ثناگویی 6
- ب) بازگشت همه ستایش ها به خداست 7
- ج) کیفیت حمد و ستایش خداوند 8
- یک _ حمد 10
- ب) مفاهیم مرتبط 10
- الف) مفهوم ثنا 10
- اشاره 10
- 2. واژه شناسی 10
- سه _ تفاوت حمد و مدح 11
- دو_ مدح 11
- چهار_ شکر 12
- پنج _ تفاوت شکر و مدح 13
- ج) مفاهیم مخالف 14
- سه _ هجو 14
- اشاره 14
- دو_ استهزا 14
- یک _ لَوْمْ 14
- 3. انواع ستایش 15
- الف) ستایش غیر مقدسات 15
- چهار_ مذمت 15
- پنج _ سُخْریّه 15
- اشاره 17
- ب) ستایش مقدسات 17
- یک _ خودستایی 17
- دو _ ستایش دیگران 18
- سه _ اعتدال در ثناگویی 19
- ج) ستایش از انسان 20
- یک _ خودستایی 20
- اشاره 20
- دو _ ستایش از دیگران 20
- گلبانگ حدیث 22
- 1. ثناگویی نیکو (خداوند و ائمه اطهار علیهم السلام ) 22
- 2. ثناگویی به ناحق 23
- 3. نکوهش ثناگویی 23
- 5. پست ترین ثناگویی 24
- 4. نهی از خودستایی 24
- 7. راه نجات از پی آمدهای ثناگویی 25
- 6. پی آمدهای ثناگویی 25
- 2. رقابت دشمنان علی علیه السلام در ستایش ایشان 26
- 1. بالاترین سپاس 26
- نمونه های رفتاری 26
- 3. سخنان گوهر بار امام علی علیه السلام در نکوهش ثناگویی 27
- آموزه ها 29
- الف) کامل کننده دعا 29
- 1. برکات ستایش خداوند 29
- ج) توجه به صفات الهی و پرستش او 30
- ب) دوری انسان از هواهای نفسانی 30
- الف) فراموشی خدا 31
- ب) غرور و تحقیر دیگران 31
- 2. پی آمدهای ستایشگری و خودستایی 31
- ج) سقوط شخصیتی انسان 32
- د) تباهی اخلاص در عمل 33
- 3. شیوه برخورد با ثناگویان 34
- نتیجه گیری 35
- منابع دیگر 36
- 1. مفهوم شناسی 37
- ثروت اندوزی 37
- 2. واژه شناسی ثروت اندوزی 43
- الف) واژه کنز 43
- ب) واژه مال 44
- ج) واژه غنی 44
- د) واژه قِنْیِهْ 45
- و) واژه مُتْرَفْ 46
- ه_) واژه تکاثر 46
- 3. تفاوت ثروت اندوزی و ثروتمندی 47
- اشاره 47
- ب) ثروت اندوز ثروتمند 50
- ج) ثروتمند بدون اخلاق ثروت اندوزی 50
- الف) ثروت اندوز بی ثروت 50
- 4. دنیاطلبی و ثروت اندوزی 51
- 5. رزق و روزی و ثروت اندوزی 52
- 6. سعادت و ثروت اندوزی 53
- 2. ثروت مشروع 54
- گلبانگ حدیث 54
- 1. ریشه ثروت اندوزی 54
- 3. ثروت، وسیله آزمایش 55
- 4. بی ارزشی دنیا و ثروت 56
- 5. آثار ثروت اندوزی 56
- اشاره 58
- نمونه های رفتاری 58
- 1. ثروت اندوزی قارون 59
- 2. ثروت اندوزی، رباینده ایمان 61
- 3. از دست رفتن ثروت اندوخته به بهانه ای 63
- 4. دنیاپرستی 64
- 1. نصایح قرآن به ثروتمندان 65
- آموزه ها 65
- الف) کبر و غرور 66
- اشاره 66
- 2. پی آمدهای ثروت اندوزی 66
- ب) فخر و خودنمایی 67
- ج) طغیان 68
- د) کیفر و عقاب 69
- 4. ثروت اندوزی و بحران اجتماعی 70
- 3. نهی از منکر و ثروت اندوزی 70
- 5. ثروت اندوزی و رسالت صدا و سیما 72
- الف) مخاطبان 72
- اشاره 72
- ب) کیفیت و هنر ارائه 73
- د) متون و ادبیات 74
- ج) نقش هنرمندان 74
- منابع دیگر 76
- جاذبه و دافعه 77
- مدخل 77
- 1. واژه شناسی 79
- 2. مفهوم جاذبه و دافعه 80
- 3. چرایی جاذبه و دافعه 81
- اشاره 83
- الف) دعوت به توحید و دفع شرک 83
- 4. جاذبه و دافعه تاریخی (جاودانه) 83
- ب) توجه به فضیلت ها و دوری از رذیلت ها 88
- ج) عدالت محوری و ظلم ستیزی 91
- الف) وحدت مسلمانان 94
- 5. مصداق یابی جاذبه و دافعه اجتماعی 94
- ب) تعاون و همکاری مسلمانان 96
- ج) مدارا با مردم و پرهیز از خشونت 97
- د) دفع بدی ها با نیکی 99
- ه_) مبارزه با سنت های غلط و پای بندی به سنت های درست 100
- و) کشش نسبت به قناعت، نفرت از ثروت اندوزی و فخرفروشی 101
- 2. گزیده ای از عوامل و نمونه¬های جاذبه 104
- گلبانگ حدیث 104
- الف) تولی و تبری 104
- الف) عدالت 104
- ب) تسلیم در جهت اهداف الهی 104
- 1. جاذبه و دافعه معیار (شاخص) 104
- ج) هم نشینی 105
- ب) محبت 105
- د) گشاده رویی 106
- ه_) گذشت و ایثار 106
- دو _ حسد 107
- یک _ ستم کاری 107
- یک _ حرص 107
- ب) عوامل اجتماعی 107
- الف) عوامل فردی 107
- 3. گزیده ای از عوامل و نمونه های دافعه 107
- دو _ بدعت گذاری 108
- سه _ دوستی با کافر و منافق 108
- 1. دافعه یک زن 109
- نمونه های رفتاری 109
- 2. جان فشانی در مدار جاذبه 110
- 3. جاذبه مجرم 111
- 4. رستگاری در جاذبه و دافعه الهی 112
- 5. جاذبه و رؤیا 112
- 1. بصیرت نسبت به حق و باطل 114
- آموزه ها 114
- 2. پرهیز از شتاب زدگی 115
- 3. دفع عناصر آلوده 116
- 4. دوری از جاذبه و دافعه کاذب (گناهان) 117
- 5. دافعه نسبت به کافران، منافقان و مشرکان 118
- اشاره 118
- الف) کفار 119
- ب) مشرکان 119
- اشاره 120
- ج) منافقان 120
- 6. جاذبه و دافعه در رسانه 120
- ب) معرفی عناصر آلوده و الگوهای مثبت 121
- الف) ایجاد بصیرت و آگاهی 121
- ج) پیشگیری از جاذبه و دافعه کاذب 121
- د) جهت دهی انتخاب موضوعات 122
- منابع دیگر 123
- اشاره 124
- 1. مفهوم شناسی 124
- جاودانگی 124
- الف) میل فطری انسان به جاودانگی 126
- ب) ترس فطری انسان از مرگ و نیستی 127
- ج) مفاهیم مرتبط 130
- ب) خُلُدْ 130
- اشاره 130
- 2. واژه شناسی 130
- الف) جاودانگی 130
- یک _ عالم ذر 131
- دو_ دنیا 132
- سه _ آخرت یا معاد 133
- چهار_ موت (مرگ) 134
- پنج _ برزخ 136
- شش _ قیامت 139
- هفت _ جهنم 142
- هشت _ بهشت 142
- اشاره 144
- الف) هدفمندی خلقت نظام هستی (هدایت تکوینی) 144
- 3. دلایل جاودانگی و درک حقیقت معاد 144
- ج) سعادت ابدی و زندگی جاودانه 145
- ب) هدفمندی خلقت انسان (هدایت تشریعی) 145
- د) رستاخیز و دادگاه عدل الهی 145
- 4. حساب رسی و اسکان در سرای جاویدان 146
- اشاره 146
- ب) ابزار سنجش اعمال 147
- ج) گواهان راستین 147
- الف) گستره امور مورد حسابرسی 147
- د) حقیقی بودن رابطه جزا و عمل 147
- 5. جهنم، سرای جاودانه گنه کاران 148
- 6. بهشت، سرای جاودانه نیکان 149
- الف) اوصاف بهشت 149
- اشاره 149
- ب) حالت های بهشتیان 151
- اشاره 151
- دو _ تنازع ممدوح 152
- یک _ سلام و درود خدا و فرشتگان بر بندگان صالح 152
- پنج _ حمد و ثنای بهشتیان 153
- سه _ از دروغ، یاوه و گناه خبری نیست 153
- چهار_ حزن و خوف و رنج جایی ندارد 153
- شش _ دوستان بهشتی 154
- 1. دنیا، محل عبور (فانی) و آخرت، سرای جاودانه 155
- گلبانگ حدیث 155
- 2. دنیا، مزرعه آخرت 156
- 3. مرگ 156
- 4. برزخ (عالم قبر) 157
- 5. قیامت و روز حساب 158
- 6. جهنم (دوزخ) 159
- 7. بهشت 159
- نمونه های رفتاری 161
- 1. داستان اصحاب کهف 161
- 2. عزیز یا ارمیای پیامبر 163
- 3. مرگ و قیامت 165
- 4. عذاب قبر 165
- 5. نامه عمل 166
- 6. زاد و توشه آخرت 167
- اشاره 168
- آموزه ها 168
- 1. جاودانگی و شکسته شدن بت دنیا 168
- الف) بندگی خدا 170
- اشاره 170
- 2. جاودانگی و الهی شدن معیار ارزش ها و ضد ارزش ها 170
- ج) اخلاص 171
- ب) شوق به لقای الهی 171
- 3. جاودانگی و کشمکش درونی مبارک 172
- د) تسلیم حق بودن 172
- اشاره 173
- 4. جاودانگی و استفاده از فرصت ها 173
- ب) زاد و توشه 174
- الف) زمان و وقت 174
- ج) آزمایش 175
- 5. جاودانگی و رسالت صدا و سیما 177
- منابع دیگر 180
- مدخل 181
- جاه طلبی 181
- 1. واژه شناسی 182
- الف) جاه طلبی در لغت 182
- ج) معنای جاه طلبی در قرآن 183
- ب) جاه طلبی در اصطلاح 183
- 2. انگیزه های جاه طلبی 184
- اشاره 184
- الف) سلطه بر دل ها 185
- ب) حقارت و خودکم بینی 186
- ج) جاه طلبی و توهم کمال 187
- 3. نشانه های جاه طلبی 189
- اشاره 189
- الف) قرب نزد مردم 190
- ج) علاقه به کارهای پرآوازه 190
- د) انتظار مدح و ستایش 190
- ب) شهرت طلبی 190
- و) توهم زایی 191
- ز) نفاق و دورویی 191
- ه_) میل و نفرت بر مدار خودخواهی 191
- 1. جاه و ریاست ممدوح (ریاست حقیقی) 192
- گلبانگ حدیث 192
- الف) جاه طلبی و ضرررسانی 193
- 2. جاه و ریاست نکوهیده 193
- ب) جاه طلبی و هلاکت 193
- ج) جاه طلبی، آفت ریاست 193
- نمونه های رفتاری 194
- 1. جاه طلبی و حفظ آن با نقشه ای شوم 194
- 2. هوس حکومت ری 196
- 4. پیمان شکنی به خاطر ریاست طلبی 197
- 3. عبادت برای خدا یا بنده 197
- 5. نصیحتی در باب جاه و مقام 198
- 6. گریز از شهرت 199
- الف) دشمنی با پیامبران و اوصیا 200
- آموزه ها 200
- 1. نمونه هایی از آسیب ها و پی آمدهای جاه طلبی 200
- ب) ایجاد اختلاف و تفرقه در جامعه 202
- ج) تباهی جاه طلبان و پیروان آنان 203
- د) ریا و خودنمایی 204
- ه_) تکبر 205
- اشاره 206
- 2. راهکارهای پیشگیری و درمان جاه طلبی 206
- الف) برخی شیوه های شناخت درمانی 207
- یک _ ریاست، مختص ذات خداست 207
- دو _ ریاست، بقا ندارد 207
- اشاره 207
- سه _ سلب آرامش فکری و روحی در دوران ریاست 208
- ب) برخی از شیوه های رفتاردرمانی 209
- اشاره 209
- یک _ انس گرفتن با گم نامی 209
- دو _ قناعت پیشگی 210
- سه _ یاد مرگ 211
- 3. جاه طلبی در رسانه 212
- منابع دیگر 214
- 1. مفهوم شناسی 215
- جهاد اصغر 215
- ب) دفاع 216
- الف) جهاد اصغر 216
- 2. واژه شناسی 216
- یک _ غزوه و سریّه 217
- دو_ غنایم 217
- سه _ اُسرا 217
- ج) مفاهیم مرتبط 217
- چهار_ بسیج 218
- پنج _ شهادت و شهید 218
- 3. ماهیت جهاد در اسلام 219
- اشاره 220
- اشاره 220
- 4. انواع جنگ های الهی (فی سبیل الله) 220
- یک _ جنگ دفاعی و انواع آن 220
- اول _ دفاع شخصی و اقسام آن 221
- 1. دفاع از جان 221
- اشاره 221
- 3. دفاع از حریم 222
- 2. دفاع از مال 222
- اشاره 223
- دوم _ دفاع از کیان اسلام و حوزه های اسلامی 223
- 1. دفاع نظامی 223
- 3. دفاع سیاسی 224
- 2. دفاع غیر نظامی 224
- 5. دفاع اقتصادی 225
- 4. دفاع فرهنگی، علمی و اجتماعی 225
- سوم _ شکست متجاوزان و پیروزی شایستگان 226
- دو_ جنگ ابتدایی و علل آن 228
- اشاره 228
- ب) جهاد برای دفع موانع دعوت 228
- الف) نجات ستم دیدگان 228
- ج) جلوگیری از منکر 229
- د) مبارزه با مفسدان 229
- سه _ تفاوت های جنگ ابتدایی و جنگ دفاعی 230
- گلبانگ حدیث 232
- 2. دستور اسلام درباره جهاد 232
- 1. ضرورت و اهمیت جهاد 232
- 3. ارزش عمل مجاهدان 233
- 4. مقام شهید 234
- 5. عواقب فرار از جنگ 234
- 6. پاداش ساخت اسلحه 235
- نمونه های رفتاری 236
- 2. شیفته شهادت 236
- 1. مرگ در میدان نبرد، شیرین تر از عسل 236
- 3. منتظران جهاد و شهادت 237
- 4. دعایی برای وصال و آرزوی شهادت 238
- الف) معنای آمادگی روحی 240
- 1. لزوم آمادگی روحی برای جنگ 240
- آموزه ها 240
- اشاره 240
- اشاره 240
- دوم _ ایمان و آرامش 241
- سوم _ باور داشتن شکست ناپذیری 241
- ب) عوامل آمادگی روحی 241
- اول _ آگاهی 241
- ج) آثار آمادگی روحی 242
- 2. لزوم تهیه تجهیزات نظامی و آمادگی دفاعی 242
- 3. لزوم استقامت ورزی و سستی نداشتن در حین جنگ 243
- 4. شش دستور قرآن برای زمان جنگ 244
- 5. ممنوعیت فرار از جنگ و جهاد 246
- 6. امید به امدادهای غیبی 246
- 7. رعایت حال اسیران جنگی 248
- 8. توزیع عادلانه غنایم جنگی 250
- 9. مقام بی نظیر مجاهدان و شهیدان 251
- یک _ بیان مقام و اوصاف مجاهدان و شهیدان در احادیث 251
- اشاره 251
- دو_ اوصاف شهیدان در قرآن 253
- 10. جهاد، وسیله ای برای آزمون 254
- دو_ صدا و سیما و پشتیبانی رسانه ای از جهاد 255
- اشاره 255
- سه _ صدا و سیما و احیای ارزش های جهادی پس از وقوع آن 255
- 11. صدا و سیما و جهاد اصغر 255
- یک _ صدا و سیما و تدارک تبلیغاتی پیش از جهاد 255
- منابع دیگر 257
- 1. مفهوم شناسی 258
- جهاد اکبر 258
- الف) جهاد اکبر 260
- 2. واژه شناسی 260
- اشاره 261
- ب) مفاهیم مرتبط 261
- یک _ نفس 261
- دو_ خودشناسی 263
- سه _ تزکیه 263
- چهار_ تقوا 264
- شش _ توبه 265
- پنج _ هوا 265
- 3. قوای چهارگانه نفس 266
- الف) شناخت نفس 268
- 4. اهمیت و ضرورت جهاد با نفس 268
- اشاره 268
- ب) ضرورت مجاهده با نفس 270
- 5. جهاد با نفس و انسان سازی 271
- ب) نفس اماره و خطرات آن 273
- 1. شناخت نفس 273
- الف) اهمیت خودشناسی 273
- گلبانگ حدیث 273
- ج) نفس لوامه یا وجدان بیدار 274
- د) نفس مطمئنه (جان آرام یافته) 275
- الف) جهاد با نفس 275
- 2. عوامل مبارزه با نفس 275
- ب) محاسبه نفس 276
- ج) تهذیب نفس 277
- ه_) ریاضت نفس 278
- د) تقوا 278
- و) توبه 278
- ز) یاری از خدا 279
- ح) کنترل نفس 280
- 3. آثار جهاد با نفس 280
- ب) نیرومندی انسان 280
- الف) رشد و صلاح نفس 280
- ج) کرامت نفس 281
- د) رضایت و خشنودی خدا 281
- نمونه های رفتاری 282
- 1. مبارزه ایمان و ثروت 282
- 2. مبارزه علی علیه السلام با راحت طلبی 283
- 4. مبارزه با خشم و درمان آن با صبر 284
- 3. خودبینی، عامل هلاکت 284
- 5. مبارزه با حسد 285
- اشاره 286
- آموزه ها 286
- 1. پی آمدهای رها کردن نفس 286
- الف) حسد 287
- ب) تکبر 289
- ج) ریا 291
- د) غیبت 292
- ه_) قطع صله رحم 293
- اشاره 293
- قسمت دوم: صله به چه معناست؟ 294
- 2. روش مبارزه با نفس 294
- قسمت اول: رحم به چه معناست؟ 294
- اشاره 294
- ب) تفکر 295
- الف) یقظه 295
- ج) عزم 296
- د) مشارطه 297
- و) محاسبه 298
- ز) تذکر 298
- ه_) مراقبه 298
- 3. آثار مجاهده با نفس 299
- اشاره 299
- الف) فرد و شکوفایی استعدادهای درونی 300
- ب) استحکام ساختار خانواده 302
- یک _ ازدواج و ارزش های اخلاقی 302
- ج) هم بستگی اجتماعی بر محوریت دین 303
- سه _ تأثیر خودسازی بر روابط خانواده 303
- دو_ تربیت فرزند 303
- 4. جهاد اکبر و رسالت صدا و سیما 305
- منابع دیگر 306
اشتر بود؛ رئیس لشکر علی علیه السلام .
مرد بازاری با شنیدن این سخن، پشت سر مالک دوید و دید مالک در مسجد مشغول نماز است. وی پس از اینکه مالک نمازش را تمام کرد، روی پای وی افتاد و عذرخواهی کرد. مالک فرمود: من به مسجد نیامدم مگر برای طلب مغفرت تو. (1)
5. مبارزه با حسد
انس بن مالک گوید: با جمعی در حضور رسول خدا صلی الله علیه و آله نشسته بودیم که حضرت فرمود: هم اکنون در این جاده مردی از اهل بهشت می آید. ما نگاه کردیم، دیدیم مردی از انصار آمد که صورت و محاسنش را با وضویی که گرفته بود، پاکیزه کرده بود و کفش هایش در دست چپش بود. وی نزدیک آمد و سلام کرد.
این اتفاق سه بار تکرار شد و پیامبر هر سه بار، آن مرد را بهشتی معرفی کرد. به همین دلیل، شخصی به نام عبدالله بن عمروعاص برای آنکه بداند چرا پیامبر او را بهشتی معرفی کرده است، به بهانه ای به مدت سه روز از وی درخواست کرد که همراهش باشد. عبدالله در این سه روز تمام حرکات و اعمال او را در نظر داشت و دریافت که او مردی معمولی است که برای شب زنده داری بلند نمی شود و فقط هرگاه به این سو و آن سو می غلتید، ذکر خدا می گفت. صبح نمازش را می خواند و جز سخن نیک چیزی نمی گفت. سرانجام، عبدالله از او پرسید چه عملی تو را به این مقام رسانده است؟ مرد، وی را نزدیک خواند و گفت: راز بهشتی بودن من آن نیست که از من دیدی؛ بلکه سببش این است که من به احدی از مسلمانان خیانت نمی کنم و به هیچ یک از افرادی که خداوند به آنها نعمت سرشار داده است، حسد نمی برم. عبدالله به او گفت: اکنون فهمیدم، همین صفات، تو را اهل بهشت کرده است، صفاتی که ما قدرت به دست آوردن آنها را نداریم. (2)
1- نک: عباس قمی، سفینه البحار، ماده «شرّ».
2- نک: ورام بن ابی فراس، مجموعه ورّام، ج 1، ص 126.