فرهنگ اخلاقی معصومین- حرف ث _ ج صفحه 67

پس با این کار سعادت خود را به خطر می اندازند. خداوند می فرماید:

«یَحْسَبُ أَنَّ مالَهُ أَخْلَدَهُ؛ گمان می کند که مال او، او را همیشه ماندگار و جاوید خواهد ساخت». (همزه: 3)

در واقع، با همین پندار جاودانگی به وسیله مال است که به جمع آوری مال و مسخره کردن دیگران دست می زنند و خود را تافته ای جدا بافته می پندارند. این خودبینی، بلای عظیمی است که خمیرمایه بسیاری از گناهان به شمار می رود. از جمله آنها، غفلت از خدا، کفران نعمت ها، غرق شدن در عیاشی و هوس بازی و تحقیر دیگران است که همه اینها از آثار شوم این صفت ناپسند دانسته شده است.

قرآن که کتاب جاودانه تربیتی است، برای شکستن این غرور از تعبیرهای گوناگون استفاده می کند. برای مثال، فنا و نیستی سرمایه های مادی را مجسم می کند یا گاهی سرنوشت متکبران ثروتمند مانند فرعون و قارون را تذکر می دهد. باشد که انسان به ضعف و ناتوانی خود پی برد و دریابد که غرور کار احمقانه ای است.

امام علی علیه السلام در این باره فرمود: «مَنْ تَکَبَّرَ عَلَی النَّاسِ ذَلَّ؛ هر که بر مردم بزرگی بفروشد، خوار می گردد». (1)

ب) فخر و خودنمایی

قرآن در این باره در سوره تکاثر می فرماید: «أَلْهاکُمُ التَّکاثُرُ حَتّی زُرْتُمُ الْمَقابِرَ؛ تفاخر و بیشتر داشتن، شما را به خود مشغول داشته (و از خدا غافل کرده) است.» (تکاثر: 1 و 2) تا آنجا که به دیدار قبرها رفتید (و قبور مردگان خود را برشمردید و به آن افتخار کردید)، معمولاً ثروتمندان مغرور و غافل، گرفتار انواعی از جنون می شوند که یک شاخه آن جنون نمایش ثروت است. آنها از اینکه ثروت خود را به رخ دیگران می کشند، لذت می برند. از اینکه سوار مرکب راه وار و گران قیمت خود شوند و از میان پا برهنه ها بگذرند و گرد و غبار بر صورت آنها بیفشانند، احساس آرامش خاطر می کنند. هر چند این نمایش ثروت، معمولاً بلای جانشان می شود و کینه ها را در سینه ها پرورش می دهد، چه بسا