فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام حرف (آ) صفحه 10

استعدادهای زیبای خویش را به فعلیت برسانند. (1)

سنت و سیره معصومین علیهم السلام

گفتار، کردار و تأیید معصومین علیهم السلام را سنّت می نامند. (2) از نظر فقیهان امامیه، تنها چنین سنتّی، حجیّت دارد و در مسایل گوناگون دینی، به عنوان مدرک اصلی در کنار قرآن کریم، می توان به آن اعتماد کرد.

سیره از ماده سیر گرفته شده و به معنای نوع حرکت، سبک و روش است. رابطه سنّت و سیره، عموم و خصوص مطلق است؛ یعنی هر سیره ای، سنت است، ولی هر سنتی، سیره نیست.

سیره، جوهره و روح سنت است که فهم آن مشکل تر به نظر می رسد؛ زیرا برای فهم سیره، افزون بر فهم دقیق سنت و قرآن کریم، باید با دیدی دقیق و از روی اجتهاد، روش و سبک معصوم علیه السلام را از درون سنت اخراج کنیم. برای نمونه، با دقت در سنت رسول خدا صلی الله علیه و آله ، به روش و سبک ویژه ای پی می بریم که به منزله روح کردار و گفتار پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله جلوه می کند، مانند: زیبایی، وقار، متانت و... . (3) در این نوشتار، به این سیره و سنت می پردازیم.

روش پژوهش

بعضی کتاب های اخلاقی با تأثیر پذیری از افکار و مبانی ارسطویی، روش خاصی را در تدوین مباحث خود پی گرفته اند. برای نمونه، کتاب شریف معراج السعاده نوشته مرحوم ملااحمد نراقی درباره اخلاق بر این مبنا تدوین شده است که

1- مقاله «ثمره تربیت از دید نهج البلاغه»، مقالات برگزیده همایش تربیت در سیره و کلام امام علی علیه السلام ، مرکز مطالعات تربیت اسلامی، نشر تربیت اسلامی، چاپ اول، زمستان 1379، ص 199.
2- نک: کتاب های اصولی مانند: اصول فقه، مرحوم مظفر، ج 2، ذیل بحث «سنّت».
3- مرتضی مطهری، سیره نبوی، ص 48؛ مصطفی دلشاد تهرانی، سیره نبوی، دفتر اول، ص 35.