- دیباچه 1
- پیش گفتار 4
- اخلاق 8
- اشاره 8
- ادب 8
- آشنایی با چند اصطلاح 8
- تربیت 9
- سنت و سیره معصومین علیهم السلام 10
- روش پژوهش 10
- آبرو 13
- اشاره 13
- گلبانگ حدیث 15
- واژه آبرو 15
- 1. آبرو؛ عزیزترین چیزها 16
- نمونه های رفتاری 16
- 2. آبرو بران؛ بدترین مردم 17
- 4. حضرت مریم علیهاالسلام، نگران آبرو 18
- 3. پاسداری از آبرو 18
- 5. حضرت یوسف علیه السلام از آبرو نمی گذرد. 19
- 6. داستان «إفک» 20
- آموزه ها 22
- منابع دیگر 27
- اشاره 28
- آخرت 28
- گلبانگ حدیث 30
- 1. نگرانی امام حسن مجتبی علیه السلام 33
- نمونه های رفتاری 33
- اشاره 33
- 2. موعظه ابوذر 34
- 3. پرسودترین سخن 35
- آموزه ها 36
- اشاره 36
- 1. رابطه دنیا و آخرت 37
- 2. منافات نداشتن نعمت های دنیا با آخرت 37
- 3. آخرت، قطار اُشتر دان عمو! 39
- 5. ایمان و یاد آخرت 40
- 4. خردمند 40
- 6. جاودانه زیستن 43
- 7. خبر بزرگ 44
- 8. عوامل غفلت از آخرت و دروغ پنداشتن آن 46
- منابع دیگر 46
- اشاره 48
- آراستگی 48
- اشاره 49
- جنبه های آراستگی 49
- آراستگی ظاهر 51
- آراستگی باطن 51
- گلبانگ حدیث 52
- نمونه های رفتاری 53
- آموزه ها 54
- منابع دیگر 57
- آرامش 58
- اشاره 58
- گلبانگ حدیث 61
- نمونه های رفتاری 62
- 1. امانت الهی 62
- آموزه ها 63
- 2. آرامش امام خمینی رحمه الله 63
- 1. عوامل آرامش 63
- 2. آثار آرامش 66
- منابع دیگر 68
- آرزو 69
- اشاره 69
- گلبانگ حدیث 72
- نمونه های رفتاری 74
- 1. مرگ؛ دشمن آرزو 74
- 2. آرزو پایان ندارد 75
- آموزه ها 76
- 1. ارزش امل و آرزو 76
- 3. بیهودگی آرزوی دراز 76
- 2. طول الامل یا آرزوهای نامعقول 78
- 3. سرچشمه آرزوهای دراز 79
- 4. نشانه آرزوهای دراز (ره آورد شوم آرزوهای دروغین) 79
- 5. راه درمان چیست؟ 80
- 6. آرزوهای خوب و زیبا 81
- منابع دیگر 83
- آزادگی 84
- اشاره 84
- گلبانگ حدیث 87
- نمونه های رفتاری 89
- 1. خواری یزید در برابر آزاده 89
- 2. ابن سینا و آزادگی 90
- 3. ابوذر و آزادگی 91
- 4. زنی آزاده در کربلا 92
- 1. آزاده در لغت 93
- آموزه ها 93
- 2. آزاده در روایات 95
- 4. آزادگی و عبادت 97
- 3. آزادگی و ساده زیستی 97
- 5. آزادگی و تقوا 98
- 6. آزادگی و زهد 99
- 7. آفت آزادگی 100
- منابع دیگر 101
- اشاره 103
- آزردن 103
- 1. آزارنده 104
- الف _ طبیعت 105
- اشاره 105
- 2. آزرده 105
- ب _ انسان ها 106
- 3. انواع آزار رسانی 107
- گلبانگ حدیث 109
- نمونه های رفتاری 110
- 1. بازاری و رهگذر 110
- 2. شکایت همسایه 112
- 3. همسایه نو 114
- 4. سلام یهود 115
- اشاره 117
- وظیفه مسلمانان 117
- آموزه ها 117
- وظیفه حکومت اسلامی 119
- منابع دیگر 120
- اشاره 121
- آزمایش 121
- سنت الهی 121
- آزمایش؛ سنت تغییرناپذیر الهی 121
- نتیجه 126
- اشاره 127
- فلسفه آزمایش الهی 127
- 1. آگاه شدن 128
- 2. اتمام حجت کردن 129
- 3. شکوفایی و تکامل 129
- گستره آزمایش الهی 131
- مصادیق مهم آزمایش الهی 132
- 2. حوادث اجتماعی 132
- 1. حکومت بر مردم 132
- 3. زن 133
- گلبانگ حدیث 134
- 1. فقر و یاد خدا؛ رفاه و غفلت از خدا 136
- نمونه های رفتاری 136
- 2. آزمون الهی در راه حج (شأن نزول آیه 94 سوره مائده) 138
- 3. شکیبایی در صحنه امتحان 139
- 5. داستان حضرت آدم علیه السلام و حوّا علیهاالسلام 140
- 4. بیماری حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام 140
- اشاره 140
- امانت الهی 143
- تاریخچه نخستین قربانی 144
- 1. جهان؛ آزمایشگاه الهی 145
- آموزه ها 145
- 2. آزمایش برای همه 146
- 3. مؤمن در دنیا سخت آزمایش می شود 146
- اشاره 147
- 4. برکت بلا و سختی ها 147
- 5. دیدگاه صحیح درباره آزمایش الهی 148
- ب _ وسیله پاک شدن گناهان 148
- ج _ وسیله تکامل انسان 148
- الف _ بیدار شدن انسان از خواب غفلت 148
- منابع دیگر 149
- آزمندی 151
- اشاره 151
- معنای آز 153
- اشاره 154
- 1. حرص و آز پسندیده 154
- انواع حرص و آز 154
- 2. حرص و آز ناپسند 156
- الف _ دوری از حرص و آز 158
- اشاره 158
- گلبانگ حدیث 158
- ج _ ره آورد حرص و آز 159
- ب _ تصویر آزمند و حریص 159
- 1. نصیحت شیطان 161
- نمونه های رفتاری 161
- 2. ابوریحان بیرونی و حرص 162
- آموزه ها 162
- منابع دیگر 164
- 1. سعادت و آسایش از دیدگاه فلسفی 165
- اشاره 165
- آسایش 165
- 2. آسایش و راحتی از دیدگاه قرآن و سنت 166
- 3. رابطه سختی و آسایش از دیدگاه قرآن کریم 169
- 4. آسایش فرد و جامعه 170
- گلبانگ حدیث 171
- 1. چیزی که آفریده نشده است، طلب مکن. 172
- نمونه های رفتاری 172
- 2. کشکول درویش 173
- آموزه ها 174
- منابع دیگر 177
- اشاره 178
- آفت ها 178
- 1. ضرورت آفت شناسی 179
- اشاره 179
- الف _ پیش گیری 179
- ب _ درمان 180
- 2. آفت چیست و چگونه عمل می کند؟ 181
- 3. چیزی که مورد هجوم آفت قرار می گیرد 183
- گلبانگ حدیث 183
- آموزه ها 184
- منابع دیگر 192
- اشاره 193
- آمرزش خواهی 193
- الف _ آمرزش خواهی در لغت 194
- 1. معنای آمرزش خواهی 194
- ب _ حقیقت استغفار 195
- 2. فرق استغفار و توبه 196
- 3. اصل اساسی در استغفار 197
- گلبانگ حدیث 198
- الف _ استغفار بهترین عبادت 198
- ب _ افزایش روزی با استغفار 199
- نمونه های رفتاری 200
- 1. سی سال آمرزش خواهی به خاطر یک «الحمدلله» 200
- 2. جابر و آمرزش خواهی پیامبر صلی الله علیه و آله 201
- 3. فرار از بستر 202
- آموزه ها 203
- الف _ جایگاه آمرزش خواهی در روایات 203
- اشاره 203
- ب _ آثار آمرزش خواهی 204
- منابع دیگر 206
- اشاره 207
- آینده نگری 207
- معنای آینده نگری 208
- گلبانگ حدیث 211
- نمونه های رفتاری 213
- 1. یک اندرز 213
- 2. آینده نگری در وصیت امام صادق علیه السلام 214
- آموزه ها 215
- منابع دیگر 220
- کتاب نامه 221
آزمایش
اشاره
امام صادق علیه السلام فرمود:
ما مِنْ قَبْضٍ وَ لابَسْطٍ الاّ وَ لِلّه فیهِ المَنُّ وَ الْاِبْتلاءِ. (1)
هیچ گرفتگی و گشایشی صورت نمی گیرد مگر آن که خداوند در آن، بخشش و آزمایشی در نظر دارد.
آزمایش؛ سنت تغییرناپذیر الهی
در آغاز باید به معنا و مفهوم «سنت الهی» اشاره کنیم و آن گاه به این مسأله بپردازیم که آزمایش یکی از مصادیق روشن سنت الهی در زندگی بشر است.
سنت الهی
آن چه را در اصطلاح فلسفه، «نظام جهان» و «قانون اسباب» می خوانند، در زبان دین، «سنت الهی» نامیده می شود.
قرآن کریم در چند جا گفته است که «هرگز در سنت خدا تغییری نخواهی یافت»؛ (2) یعنی کار خدا، شیوه مخصوص و فرمول ثابتی دارد و تغییرپذیر نیست. برای نمونه، در سوره فاطر آمده است:
فَلَن تَجِدَ لِسُنَّهِ اللهِ تَبْدیلاً وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّهِ اللّهِ تَحْویلاً. (فاطر: 43)
هرگز در سنت خدا تبدیلی نمی یابی(؛ یعنی سنت الهی به سنت دیگر تبدیل نمی شود، (مثل این که قانونی نسخ شود و قانونی دیگر جای آن را بگیرد) و هرگز در سنت خدا تغییری نمی یابی (نظیر این که در یک قانون قراردادی،
1- میزان الحکمه، ج 2، ح 1885.
2- احزاب، 62 ؛ فتح، 23.