- دیباچه 1
- پیش گفتار 4
- اخلاق 8
- آشنایی با چند اصطلاح 8
- اشاره 8
- ادب 8
- تربیت 9
- سنت و سیره معصومین علیهم السلام 10
- روش پژوهش 10
- آبرو 13
- اشاره 13
- واژه آبرو 15
- گلبانگ حدیث 15
- نمونه های رفتاری 16
- 1. آبرو؛ عزیزترین چیزها 16
- 2. آبرو بران؛ بدترین مردم 17
- 3. پاسداری از آبرو 18
- 4. حضرت مریم علیهاالسلام، نگران آبرو 18
- 5. حضرت یوسف علیه السلام از آبرو نمی گذرد. 19
- 6. داستان «إفک» 20
- آموزه ها 22
- منابع دیگر 27
- آخرت 28
- اشاره 28
- گلبانگ حدیث 30
- 1. نگرانی امام حسن مجتبی علیه السلام 33
- اشاره 33
- نمونه های رفتاری 33
- 2. موعظه ابوذر 34
- 3. پرسودترین سخن 35
- اشاره 36
- آموزه ها 36
- 2. منافات نداشتن نعمت های دنیا با آخرت 37
- 1. رابطه دنیا و آخرت 37
- 3. آخرت، قطار اُشتر دان عمو! 39
- 5. ایمان و یاد آخرت 40
- 4. خردمند 40
- 6. جاودانه زیستن 43
- 7. خبر بزرگ 44
- منابع دیگر 46
- 8. عوامل غفلت از آخرت و دروغ پنداشتن آن 46
- آراستگی 48
- اشاره 48
- جنبه های آراستگی 49
- اشاره 49
- آراستگی ظاهر 51
- آراستگی باطن 51
- گلبانگ حدیث 52
- نمونه های رفتاری 53
- آموزه ها 54
- منابع دیگر 57
- اشاره 58
- آرامش 58
- گلبانگ حدیث 61
- نمونه های رفتاری 62
- 1. امانت الهی 62
- 1. عوامل آرامش 63
- آموزه ها 63
- 2. آرامش امام خمینی رحمه الله 63
- 2. آثار آرامش 66
- منابع دیگر 68
- آرزو 69
- اشاره 69
- گلبانگ حدیث 72
- 1. مرگ؛ دشمن آرزو 74
- نمونه های رفتاری 74
- 2. آرزو پایان ندارد 75
- 3. بیهودگی آرزوی دراز 76
- آموزه ها 76
- 1. ارزش امل و آرزو 76
- 2. طول الامل یا آرزوهای نامعقول 78
- 3. سرچشمه آرزوهای دراز 79
- 4. نشانه آرزوهای دراز (ره آورد شوم آرزوهای دروغین) 79
- 5. راه درمان چیست؟ 80
- 6. آرزوهای خوب و زیبا 81
- منابع دیگر 83
- آزادگی 84
- اشاره 84
- گلبانگ حدیث 87
- نمونه های رفتاری 89
- 1. خواری یزید در برابر آزاده 89
- 2. ابن سینا و آزادگی 90
- 3. ابوذر و آزادگی 91
- 4. زنی آزاده در کربلا 92
- 1. آزاده در لغت 93
- آموزه ها 93
- 2. آزاده در روایات 95
- 3. آزادگی و ساده زیستی 97
- 4. آزادگی و عبادت 97
- 5. آزادگی و تقوا 98
- 6. آزادگی و زهد 99
- 7. آفت آزادگی 100
- منابع دیگر 101
- اشاره 103
- آزردن 103
- 1. آزارنده 104
- الف _ طبیعت 105
- اشاره 105
- 2. آزرده 105
- ب _ انسان ها 106
- 3. انواع آزار رسانی 107
- گلبانگ حدیث 109
- 1. بازاری و رهگذر 110
- نمونه های رفتاری 110
- 2. شکایت همسایه 112
- 3. همسایه نو 114
- 4. سلام یهود 115
- وظیفه مسلمانان 117
- اشاره 117
- آموزه ها 117
- وظیفه حکومت اسلامی 119
- منابع دیگر 120
- اشاره 121
- سنت الهی 121
- آزمایش 121
- آزمایش؛ سنت تغییرناپذیر الهی 121
- نتیجه 126
- فلسفه آزمایش الهی 127
- اشاره 127
- 1. آگاه شدن 128
- 2. اتمام حجت کردن 129
- 3. شکوفایی و تکامل 129
- گستره آزمایش الهی 131
- مصادیق مهم آزمایش الهی 132
- 2. حوادث اجتماعی 132
- 1. حکومت بر مردم 132
- 3. زن 133
- گلبانگ حدیث 134
- نمونه های رفتاری 136
- 1. فقر و یاد خدا؛ رفاه و غفلت از خدا 136
- 2. آزمون الهی در راه حج (شأن نزول آیه 94 سوره مائده) 138
- 3. شکیبایی در صحنه امتحان 139
- 5. داستان حضرت آدم علیه السلام و حوّا علیهاالسلام 140
- اشاره 140
- 4. بیماری حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام 140
- امانت الهی 143
- تاریخچه نخستین قربانی 144
- آموزه ها 145
- 1. جهان؛ آزمایشگاه الهی 145
- 2. آزمایش برای همه 146
- 3. مؤمن در دنیا سخت آزمایش می شود 146
- اشاره 147
- 4. برکت بلا و سختی ها 147
- ج _ وسیله تکامل انسان 148
- الف _ بیدار شدن انسان از خواب غفلت 148
- ب _ وسیله پاک شدن گناهان 148
- 5. دیدگاه صحیح درباره آزمایش الهی 148
- منابع دیگر 149
- اشاره 151
- آزمندی 151
- معنای آز 153
- 1. حرص و آز پسندیده 154
- اشاره 154
- انواع حرص و آز 154
- 2. حرص و آز ناپسند 156
- الف _ دوری از حرص و آز 158
- گلبانگ حدیث 158
- اشاره 158
- ج _ ره آورد حرص و آز 159
- ب _ تصویر آزمند و حریص 159
- نمونه های رفتاری 161
- 1. نصیحت شیطان 161
- 2. ابوریحان بیرونی و حرص 162
- آموزه ها 162
- منابع دیگر 164
- آسایش 165
- 1. سعادت و آسایش از دیدگاه فلسفی 165
- اشاره 165
- 2. آسایش و راحتی از دیدگاه قرآن و سنت 166
- 3. رابطه سختی و آسایش از دیدگاه قرآن کریم 169
- 4. آسایش فرد و جامعه 170
- گلبانگ حدیث 171
- 1. چیزی که آفریده نشده است، طلب مکن. 172
- نمونه های رفتاری 172
- 2. کشکول درویش 173
- آموزه ها 174
- منابع دیگر 177
- آفت ها 178
- اشاره 178
- اشاره 179
- 1. ضرورت آفت شناسی 179
- الف _ پیش گیری 179
- ب _ درمان 180
- 2. آفت چیست و چگونه عمل می کند؟ 181
- 3. چیزی که مورد هجوم آفت قرار می گیرد 183
- گلبانگ حدیث 183
- آموزه ها 184
- منابع دیگر 192
- آمرزش خواهی 193
- اشاره 193
- الف _ آمرزش خواهی در لغت 194
- 1. معنای آمرزش خواهی 194
- ب _ حقیقت استغفار 195
- 2. فرق استغفار و توبه 196
- 3. اصل اساسی در استغفار 197
- الف _ استغفار بهترین عبادت 198
- گلبانگ حدیث 198
- ب _ افزایش روزی با استغفار 199
- 1. سی سال آمرزش خواهی به خاطر یک «الحمدلله» 200
- نمونه های رفتاری 200
- 2. جابر و آمرزش خواهی پیامبر صلی الله علیه و آله 201
- 3. فرار از بستر 202
- اشاره 203
- الف _ جایگاه آمرزش خواهی در روایات 203
- آموزه ها 203
- ب _ آثار آمرزش خواهی 204
- منابع دیگر 206
- اشاره 207
- آینده نگری 207
- معنای آینده نگری 208
- گلبانگ حدیث 211
- 1. یک اندرز 213
- نمونه های رفتاری 213
- 2. آینده نگری در وصیت امام صادق علیه السلام 214
- آموزه ها 215
- منابع دیگر 220
- کتاب نامه 221
2. اتمام حجت کردن
یک آزمایشگر ممکن است خود به نتیجه امتحان آگاه باشد، ولی برای آگاهی دیگران، فهماندن مطلب و اتمام حجت کردن، دست به آزمایش بزند تا بهانه و جای سخنی برای طرف مقابل باقی نماند. به نظر می رسد امتحان به این معنا می تواند در مورد حضرت حق معنا داشته باشد؛ یعنی می توان فرض کرد که خداوند، در مواردی برای اتمام حجّت با بندگان خویش، آنان را در بوته آزمایش قرار می دهد.
برای نمونه، می توان گفت فلسفه بعثت پیامبران و رسولان الهی چنین است؛ یعنی خداوند تبارک و تعالی با فرستادن انسان های برگزیده به نام پیامبران، انسان ها را مورد آزمایش قرار می دهد تا مشخص شود چه کسی پیرو حق می شود و چه کسی در صف مخالفان حق قرار می گیرد. خداوند پیامبران الهی را می فرستد تا اتمام حجت کند. (1)
3. شکوفایی و تکامل
هدف دیگر از امتحان که مهم تر و دقیق تر از دو مورد پیشین به نظر می رسد، شکوفایی و تکامل آزمایش شونده است. همانند آن مربی شنا که در ابتدا زمینه ها را فراهم می کند، ولی در یک فرصت مناسب، انسان را درون آب می اندازد تا او را به تلاش وادارد و تنها در این صورت است که او موفق می شود شنا را یاد بگیرد.
این نوع آزمون، عملی است که در مسیر تکامل و رشد آدمی قرار می گیرد. حضرت حق تبارک و تعالی که بر همه امور آگاه است، انسان را در این دنیای خاکی در بوته آزمایش های گوناگون قرار می دهد تا در این راستا، استعدادهای
1- نهج البلاغه، خطبه 144، ص 265.