فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام حرف (آ) صفحه 131

گستره آزمایش الهی

گفته شد که یکی از ارکان چهارگانه آزمایش، ابزار آزمایش است. به این معنا که حضرت حق تبارک و تعالی به چه وسیله ای انسان را در جهان می آزماید؟ گستره این آزمایش تا کجاست؟ آیا او به وسیله یک چیز خاص انسان را می آزماید؟ موضوع آزمایش چیست؟

دانستن این مسأله می تواند به انسان کمک کند. همان گونه که یک دانش آموز و دانش پژوه اگر بداند آزمون او در چه زمینه ای است، می تواند خود را آماده کند و در نتیجه، ضریب موفقیت خویش را در امتحان بالا ببرد. پرسش اساسی این است که خدا به وسیله چه چیزی آزمایش می کند یا مهم ترین عوامل آزمایش الهی در زندگی فردی، اجتماعی و حکومتی انسان چیست؟

در پاسخ باید گفت دنیا با تمام مظاهرش، وسیله آزمایش انسان است. همان گونه که هر ثانیه از زندگی انسان، زمان آزمایش الهی است؛ این کره خاکی آزمایشگاه الهی است و هر آن چه به انسان روی می آورد، وسیله آزمایش الهی براساس همین اندیشه است که امام صادق علیه السلام هر قبض و بسط، خوشی و ناخوشی و گرفتگی و گشایش را منّت و آزمایش الهی می داند. (1)

بنابراین، قاعده کلی این است که دنیا، آزمایشگاه الهی است و تمام نمودهای زندگی فردی و اجتماعی، موضوع آزمایش انسان به شمار می رود.

خوشی ها و ناخوشی ها، کاستی ها و فزونی ها، همه و همه از مصادیق الهی هستند. گستره آزمایش الهی نسبت به آدمی نیز به گستردگی وجود آدمی است.