- دیباچه 1
- پیش گفتار 4
- آشنایی با چند اصطلاح 8
- ادب 8
- اخلاق 8
- اشاره 8
- تربیت 9
- روش پژوهش 10
- سنت و سیره معصومین علیهم السلام 10
- آبرو 13
- اشاره 13
- واژه آبرو 15
- گلبانگ حدیث 15
- 1. آبرو؛ عزیزترین چیزها 16
- نمونه های رفتاری 16
- 2. آبرو بران؛ بدترین مردم 17
- 4. حضرت مریم علیهاالسلام، نگران آبرو 18
- 3. پاسداری از آبرو 18
- 5. حضرت یوسف علیه السلام از آبرو نمی گذرد. 19
- 6. داستان «إفک» 20
- آموزه ها 22
- منابع دیگر 27
- آخرت 28
- اشاره 28
- گلبانگ حدیث 30
- نمونه های رفتاری 33
- اشاره 33
- 1. نگرانی امام حسن مجتبی علیه السلام 33
- 2. موعظه ابوذر 34
- 3. پرسودترین سخن 35
- اشاره 36
- آموزه ها 36
- 2. منافات نداشتن نعمت های دنیا با آخرت 37
- 1. رابطه دنیا و آخرت 37
- 3. آخرت، قطار اُشتر دان عمو! 39
- 4. خردمند 40
- 5. ایمان و یاد آخرت 40
- 6. جاودانه زیستن 43
- 7. خبر بزرگ 44
- 8. عوامل غفلت از آخرت و دروغ پنداشتن آن 46
- منابع دیگر 46
- آراستگی 48
- اشاره 48
- جنبه های آراستگی 49
- اشاره 49
- آراستگی باطن 51
- آراستگی ظاهر 51
- گلبانگ حدیث 52
- نمونه های رفتاری 53
- آموزه ها 54
- منابع دیگر 57
- اشاره 58
- آرامش 58
- گلبانگ حدیث 61
- 1. امانت الهی 62
- نمونه های رفتاری 62
- 2. آرامش امام خمینی رحمه الله 63
- 1. عوامل آرامش 63
- آموزه ها 63
- 2. آثار آرامش 66
- منابع دیگر 68
- آرزو 69
- اشاره 69
- گلبانگ حدیث 72
- 1. مرگ؛ دشمن آرزو 74
- نمونه های رفتاری 74
- 2. آرزو پایان ندارد 75
- 1. ارزش امل و آرزو 76
- 3. بیهودگی آرزوی دراز 76
- آموزه ها 76
- 2. طول الامل یا آرزوهای نامعقول 78
- 4. نشانه آرزوهای دراز (ره آورد شوم آرزوهای دروغین) 79
- 3. سرچشمه آرزوهای دراز 79
- 5. راه درمان چیست؟ 80
- 6. آرزوهای خوب و زیبا 81
- منابع دیگر 83
- آزادگی 84
- اشاره 84
- گلبانگ حدیث 87
- نمونه های رفتاری 89
- 1. خواری یزید در برابر آزاده 89
- 2. ابن سینا و آزادگی 90
- 3. ابوذر و آزادگی 91
- 4. زنی آزاده در کربلا 92
- آموزه ها 93
- 1. آزاده در لغت 93
- 2. آزاده در روایات 95
- 4. آزادگی و عبادت 97
- 3. آزادگی و ساده زیستی 97
- 5. آزادگی و تقوا 98
- 6. آزادگی و زهد 99
- 7. آفت آزادگی 100
- منابع دیگر 101
- آزردن 103
- اشاره 103
- 1. آزارنده 104
- اشاره 105
- 2. آزرده 105
- الف _ طبیعت 105
- ب _ انسان ها 106
- 3. انواع آزار رسانی 107
- گلبانگ حدیث 109
- 1. بازاری و رهگذر 110
- نمونه های رفتاری 110
- 2. شکایت همسایه 112
- 3. همسایه نو 114
- 4. سلام یهود 115
- آموزه ها 117
- وظیفه مسلمانان 117
- اشاره 117
- وظیفه حکومت اسلامی 119
- منابع دیگر 120
- سنت الهی 121
- آزمایش 121
- اشاره 121
- آزمایش؛ سنت تغییرناپذیر الهی 121
- نتیجه 126
- فلسفه آزمایش الهی 127
- اشاره 127
- 1. آگاه شدن 128
- 2. اتمام حجت کردن 129
- 3. شکوفایی و تکامل 129
- گستره آزمایش الهی 131
- 2. حوادث اجتماعی 132
- مصادیق مهم آزمایش الهی 132
- 1. حکومت بر مردم 132
- 3. زن 133
- گلبانگ حدیث 134
- 1. فقر و یاد خدا؛ رفاه و غفلت از خدا 136
- نمونه های رفتاری 136
- 2. آزمون الهی در راه حج (شأن نزول آیه 94 سوره مائده) 138
- 3. شکیبایی در صحنه امتحان 139
- 5. داستان حضرت آدم علیه السلام و حوّا علیهاالسلام 140
- 4. بیماری حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام 140
- اشاره 140
- امانت الهی 143
- تاریخچه نخستین قربانی 144
- آموزه ها 145
- 1. جهان؛ آزمایشگاه الهی 145
- 3. مؤمن در دنیا سخت آزمایش می شود 146
- 2. آزمایش برای همه 146
- اشاره 147
- 4. برکت بلا و سختی ها 147
- الف _ بیدار شدن انسان از خواب غفلت 148
- ج _ وسیله تکامل انسان 148
- 5. دیدگاه صحیح درباره آزمایش الهی 148
- ب _ وسیله پاک شدن گناهان 148
- منابع دیگر 149
- اشاره 151
- آزمندی 151
- معنای آز 153
- انواع حرص و آز 154
- 1. حرص و آز پسندیده 154
- اشاره 154
- 2. حرص و آز ناپسند 156
- الف _ دوری از حرص و آز 158
- گلبانگ حدیث 158
- اشاره 158
- ج _ ره آورد حرص و آز 159
- ب _ تصویر آزمند و حریص 159
- نمونه های رفتاری 161
- 1. نصیحت شیطان 161
- 2. ابوریحان بیرونی و حرص 162
- آموزه ها 162
- منابع دیگر 164
- آسایش 165
- اشاره 165
- 1. سعادت و آسایش از دیدگاه فلسفی 165
- 2. آسایش و راحتی از دیدگاه قرآن و سنت 166
- 3. رابطه سختی و آسایش از دیدگاه قرآن کریم 169
- 4. آسایش فرد و جامعه 170
- گلبانگ حدیث 171
- 1. چیزی که آفریده نشده است، طلب مکن. 172
- نمونه های رفتاری 172
- 2. کشکول درویش 173
- آموزه ها 174
- منابع دیگر 177
- آفت ها 178
- اشاره 178
- 1. ضرورت آفت شناسی 179
- اشاره 179
- الف _ پیش گیری 179
- ب _ درمان 180
- 2. آفت چیست و چگونه عمل می کند؟ 181
- گلبانگ حدیث 183
- 3. چیزی که مورد هجوم آفت قرار می گیرد 183
- آموزه ها 184
- منابع دیگر 192
- آمرزش خواهی 193
- اشاره 193
- 1. معنای آمرزش خواهی 194
- الف _ آمرزش خواهی در لغت 194
- ب _ حقیقت استغفار 195
- 2. فرق استغفار و توبه 196
- 3. اصل اساسی در استغفار 197
- گلبانگ حدیث 198
- الف _ استغفار بهترین عبادت 198
- ب _ افزایش روزی با استغفار 199
- 1. سی سال آمرزش خواهی به خاطر یک «الحمدلله» 200
- نمونه های رفتاری 200
- 2. جابر و آمرزش خواهی پیامبر صلی الله علیه و آله 201
- 3. فرار از بستر 202
- الف _ جایگاه آمرزش خواهی در روایات 203
- آموزه ها 203
- اشاره 203
- ب _ آثار آمرزش خواهی 204
- منابع دیگر 206
- آینده نگری 207
- اشاره 207
- معنای آینده نگری 208
- گلبانگ حدیث 211
- نمونه های رفتاری 213
- 1. یک اندرز 213
- 2. آینده نگری در وصیت امام صادق علیه السلام 214
- آموزه ها 215
- منابع دیگر 220
- کتاب نامه 221
با توجه به همین قاعده کلی باید گفت در معارف دینی اسلام، مصادیقی از آزمایش الهی بیان شده که محل خطر است؛ یعنی انسان باید در آن مراحل از خود بیش تر مواظبت کند.
مصادیق مهم آزمایش الهی
1. حکومت بر مردم
خداوند متعال گاهی انسان را با قراردادن در مَسند مدیریت و حکومت می آزماید. حضرت امیرمؤمنان علی علیه السلام در جایی، خداوند سبحان را چنین می ستاید:
أَحْمَدُ اللّهَ عَلی ما قَضی مِنْ أَمْرٍ وَ قَدَّرَ مِن فِعْلٍ وَ عَلیَ ابْتِلائی بِکُمْ. (1)
خدا را بر آن چه خواست و هر کار که مقدر فرمود، ستایش می کنم و او را بر این گرفتار شدنم به شما (کوفیان) می ستایم.
هم چنین وقتی مالک اشتر را به فرمانداری حکومت مصر برگزید، در فرازی از نامه ای که به وی نوشت، فرمود:
مهربانی با مردم را پوشش دل خویش قرار ده و با همه دوست و مهربان باش؛ زیرا خداوند، آنان (یعنی مردم) را وسیله آزمودن تو قرار داده است. (2)
2. حوادث اجتماعی
حوداث اجتماعی یکی دیگر از صحنه های مهم آزمایش انسان ها است تا موضع گیری و خط مشی انسان ها مشخص شود. حضرت امیرالمؤمنین، علی علیه السلام در نخستین سخنرانی خود در سال 35 ه . ق پس از بیعت با مردم مدینه چنین فرمود:
آن چه می گویم، بر عهده می گیرم و خود به آن پای بندم. کسی که عبرت ها
1- نهج البلاغه، خطبه 180، ص 342.
2- نهج البلاغه، نامه 53، ص 567.