فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام حرف (آ) صفحه 153

از فرشته نیمی و نیمی ز خر

تا کدامین غالب آید در نبرد

زین دوگانه تا کدامین برد نرد (1)

آری، انسان، این موجود الهی همان گونه که از نیروی خرد برخوردار است، کشش حرص و زیاده طلبی نیز در حدّ اعلا در او وجود دارد و این، کشش و نیروی الهی است.

آیا ممکن است خداوند کشش ناپسندی را در نهاد آدمی به ودیعت نهاده باشد؟ برای پاسخ به این پرسش باید در معنای حرص و آز بیشتر دقت کرد.

معنای آز

راغب اصفهانی، حرص را علاقه و خواست شدید معنا می کند: «الحِرْصُ: فَرْطُ الشَّرَهِ وَ فَرْطُ الْاِرادَهِ». (2)

وقتی به آیات قرآن کریم مراجعه شود، همین معنا را درمی یابیم:

إنْ تَحرِصْ عَلی هُدایهُم... (نحل: 37)

اگر چه بر هدایت آنان حرص ورزی... .

عَزیزٌ عَلیهِ ما عَنِتُّمْ حریصٌ عَلَیکُمْ... (توبه: 128)

بر او دشوار است شما در رنج بیفتید. او بر هدایت شما حریص است... .

وَ لَتَجِدَنَّهم اَحْرْصَ النّاسِ عَلی حَیاهٍ. (بقره: 96)

و به یقین، آنان را آزمندترین مردم به زندگی خواهی یافت.

بنابراین، حرص از نوع میل و علاقه شدید است که خداوند حکیم و