- پیش گفتار 3
- اشاره 5
- بخش اوّل: کلیّات 5
- اشاره 6
- فصل اوّل: سیمای معلّم در قرآن 6
- _ تعریف معلم 6
- _ هُنر معلمی 7
- معلم اوّل و نخستین درس 9
- معلمی؛ هدف بعثت انبیا 10
- ارزش معلمی 12
- 1 _ دعوت به توحید؛ نخستین آموزه 13
- ویژگی های معلم در قرآن 13
- اشاره 13
- 2 _ مِهر و محبت؛ نخستین گام 14
- 3 _ گذشت 15
- 4 _ سعه صدر 16
- 5 _ فروتنی 17
- داستانی زیبا از رابطه شاگرد و معلم 19
- احترام و فروتنی شاگرد 20
- اشاره 20
- 1. اجازه گرفتن از استاد برای شاگردی: 20
- 2. پذیرش شاگردی استاد بدون قید و شرط 20
- 3. بزرگداشت مقام علمی استاد 20
- 4. بالا بردن منزلت استاد با سپردن وعده 21
- احترام و فروتنی استاد 22
- 1. حفظ کرامت شاگرد 22
- اشاره 22
- 2. مجبور نکردن شاگرد به پیروی 23
- اشاره 25
- 1. همراهی اهل بیت علیهم السلام 25
- آثار معنوی معلمی 25
- اشاره 25
- فصل دوّم: معلم از دیدگاه معصومان علیهم السلام 25
- 3. ستایش موجودات جهان 26
- 2. رهایی از عذاب الهی 26
- 4. فزونی دانش 27
- 5 . علم آموزی؛ نوعی صدقه 27
- نقش معلم 28
- _ عوامل تأثیرگذار در موفقیت معلّم 29
- اشاره 29
- 1. تلفیق علم و عمل 29
- 2. بیان شیوا و رسا 30
- 3. آگاه به زمان بودن 31
- 4. شناخت تفاوت های فردی 32
- 5. پرهیز از اجبار و تنبیه بدنی 33
- سیره عملی معصومان علیهم السلام 34
- بهره گیری از روش های عملی در آموزش 35
- شناخت استعداد شاگرد1 36
- گشاده رویی معلم 36
- حقوق معلم1 37
- پرهیز از جدال 37
- بزرگداشت شاگرد 38
- حق شناسی از معلم 38
- هماهنگی گفتار و رفتار 38
- مدارا با معلم 39
- ایجاد شور و علاقه به درس خواندن 39
- فصل سوّم: وظایف متقابل معلم با شاگردان و همکاران 41
- اشاره 41
- 2. خودداری از جدال 42
- اشاره 42
- وظیفه مشترک معلم و شاگرد 42
- 1. آموزش و یادگیری برای خدا 42
- 3. آمادگی قبلی برای درس 43
- 4. فروتنی 44
- اشاره 45
- 1. نگرش مثبت و شناخت جایگاه معلم 45
- وظایف شاگرد نسبت به معلم 45
- 3. احترام به معلم 46
- 2. پرهیز از پرسش های نابه جا و پیش دستی در پاسخ 46
- وظایف معلم نسبت به شاگرد 47
- وظایف معلم در رابطه با مدرسه و همکاران 49
- اشاره 50
- فصل چهارم: جایگاه معلم و نقش سازنده او در آموزش و پرورش 50
- جایگاه معلم 50
- اشاره 50
- 2. نقش پرورشی 51
- 1. نقش آموزشی 51
- 3. نقش الگویی 52
- 4. نقش دانش پژوهی 52
- 5. نقش مشاوره 53
- 6. اصلاح گری 54
- 7. نقش فرهنگی 54
- مرتضی مطهری؛ شهید علم و عمل 56
- فصل پنجم: معلمان اُسوه 56
- اشاره 56
- اشاره 56
- 2. مزاح با شاگرد1 57
- 3. تواضع و فروتنی 57
- 1. مطالعه پیش از تدریس1 57
- جبار عسگرزاده (باغچه بان) بنیان گذار آموزش ناشنوایان در ایران 58
- 4. مدارا با شاگرد 58
- 5. احترام به شاگرد 58
- محمدعلی رجایی؛ نخستین رییس جمهور معلم ایران 61
- 1. عیادت از دانش آموز خبرچین ساواکی 61
- اشاره 61
- 3. مدال معلم 62
- 4. تدریس بدون دانش آموز 62
- 2. درس بزرگواری 62
- قاسم علی فرهمند؛ معلم عاشق 63
- 5. نمره ارفاقی ممنوع 63
- سیدحسین نیّرزاده؛ مبتکر آموزش شاد الفبا1 64
- اشاره 67
- دکتر محمد خزائلی؛ معلم روشن دل، حافظ قرآن، مؤسس مدارس شبانه1 67
- خواستن، توانستن است 67
- حسن امیدزاده؛ معلم فداکار1 69
- اشاره 71
- وضعیت آموزش معلمان حین خدمت1 71
- اشاره 71
- یک. ژاپن 71
- فصل ششم: وضعیت معلمان در ایران و دیگر کشورهای جهان 71
- دو. استرالیا 72
- اشاره 72
- آموزش 72
- تربیت معلم1 73
- اشاره 73
- وضعیت کاری معلمان1 73
- سه. آمریکا 73
- اشاره 74
- چهار. کره شمالی 74
- وضعیت عمومی معلمان1 74
- پنج. آلمان 75
- وضعیت عمومی1 75
- اشاره 75
- تربیت معلم1 76
- اشاره 76
- شش. مالزی 76
- اشاره 77
- مقایسه وضعیت معلمان در کشورهای پیشرفته1 77
- 1 _ وضعیت معلمان ابتدایی 77
- 2 _ معلمان راهنمایی 79
- 3 _ دبیران دبیرستان ها 81
- تأمین و تربیت معلمان 84
- وضعیت عمومی معلمان در ایران 84
- نتیجه 84
- درجه های تحصیلی معلمان1 85
- ساعت های کاری1 85
- حقوق و مزایای معلمان1 86
- اشاره 88
- 1 _ بی انگیزگی 88
- فصل هفتم: آسیب شناسی حرفه معلمی 88
- 2 _ نداشتن تخصص 89
- 3 _ عدم شناخت جایگاه و منزلت خود 90
- 4 _ توقع احترام بی جا 91
- 5 _ گسست میان معلم و شاگرد1 92
- 7 _ مشکلات معیشتی 93
- 6 _ پذیرش نیروهای آزاد 93
- 8 _ بازتاب نامناسب مشکلات معلمان از طریق رسانه ها 94
- 9 _ بزرگداشت های ظاهری 96
- 10 _ فرار مغزها 96
- 1 _ جذب بهترین ها 98
- اشاره 98
- فصل هشتم: راه کارهای ارتقای منزلت اجتماعی معلمان 98
- 2 _ بازنگری در اهداف و تقویت مراکز تربیت معلم 99
- 3 _ بهره گیری از الگوهای موفق جهانی 99
- 5 _ بهره گیری از دیدگاه های برنامه ریزان و کارشناسان دلسوز و با تجربه1 100
- 4 _ همگامی با پیشرفت های روز 100
- 7 _ فراهم کردن زمینه انتشار دیدگاه ها و آثار فکری و علمی 101
- 6 _ ارتقای سطح علمی 101
- 8 _ تخصصی کردن حرفه معلمی 102
- اشاره 103
- بخش دوّم: برگزیده ادب فارسی 103
- اشاره 104
- سرمشق آب1 104
- اشعار 104
- صدای پای خورشید1 104
- دست توانای معلّم1 105
- مقام معلم1 105
- سرور معلّم1 106
- اشک شوق1 107
- کُن اشارات1 108
- مقام معلم1 108
- متون ادبی 110
- آرام تر از دریا1 110
- یک شاخه گُل دعا1 110
- اشاره 110
- مقام معلم 111
- آهنگ قدم هایت1 112
- قطره دریاست اگر با دریاست1 112
- طبایع مختلف1 113
- حکایات خواندنی 113
- اشاره 113
- برتری حق معلم بر پدر1 113
- حقوق معلم1 114
- نقش معلّم در شکوفایی شاگرد1 115
- فروتنی معلم1 115
- سخنان بزرگان 116
- عیادت شاگرد1 116
- اشاره 116
- معلمی در کلام امام خمینی رحمه الله 116
- اشک حسرت معلم1 116
- معلم در سخنان مقام معظم رهبری 118
- معلم در کلام شهید رجایی1 119
- معلّم در کلام استاد مطهری1 119
- بخش سوّم: همراه با برنامه سازان 120
- اشاره 120
- پیشنهادهای کلی 121
- 1 _ ایجاد انگیزه 121
- اشاره 121
- 3 _ اطلاع رسانی در مورد شیوه های جدید آموزشی 122
- 4 _ ترغیب خانواده ها برای همکاری و هم فکری بیشتر با معلمان 122
- 2 _ رابط میان معلمان، مردم و مسوولان 122
- پیشنهادهای برنامه ای 123
- پرسش های مسابقه ای 125
- پرسش های مردمی 126
- پرسش های کارشناسی 127
- پیام های مجری 127
- معرفی کتاب 131
- کتاب نامه 132
شاخسارها، تسبیح حیوانات در بیشه ها و ستایش ماهیان در دریا، هر معلم با ذوق و اندیشه را بر آن می دارد که از ایستایی در آمده، برای خدمت به فرزندان جامعه کمر همّت بندد.
4. فزونی دانش
4. فزونی دانش
امام سجاد علیه السلام فرمود:
اگر [معلم] وظیفه معلمی را بداند و به آن ها عمل کند، خداوند نعمت دانش را بر او بیشتر می کند.(1)
و امام صادق علیه السلام می فرماید:
«زکات دانش در نشر آن است»(2)
بنابراین، معلم باید اندوخته های علمی اش را در راه رضای خدا و در خدمت به فرزندان جامعه، به کار گیرد و با تدریس و مباحثه، دانش و آموخته هایش را در ذهن بپروراند و پایدار گرداند. لازمه رسیدن به این گونه درجات علمی این است که معلم وظیفه خود را خالصانه و بدون بخل ورزی انجام دهد تا خداوند لذّتِ دانش را به او بچشاند و بر درجات علمی او بیافزاید.
5 . علم آموزی؛ نوعی صدقه
5 . علم آموزی؛ نوعی صدقه
رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله وسلم فرمود:
در میان صدقه هایی که مردم می دهند، هیچ صدقه ای ارزنده تر از یاد دادن علم و دانش نیست.(3)
معلمی که با اخلاص، سرمایه و اندوخته علمی خود را در اختیار نیازمندان به علم و دانش، قرار می دهد، در زمره کسانی است که در راه
1- مَن لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 621؛ خصال صدوق، ص 567.
2- سفینه البحار، باب علم، ص 229.
3- بحارالانوار، ج 2، ص 25.