- پیش گفتار 3
- اشاره 5
- بخش اوّل: کلیّات 5
- _ تعریف معلم 6
- اشاره 6
- فصل اوّل: سیمای معلّم در قرآن 6
- _ هُنر معلمی 7
- معلم اوّل و نخستین درس 9
- معلمی؛ هدف بعثت انبیا 10
- ارزش معلمی 12
- اشاره 13
- 1 _ دعوت به توحید؛ نخستین آموزه 13
- ویژگی های معلم در قرآن 13
- 2 _ مِهر و محبت؛ نخستین گام 14
- 3 _ گذشت 15
- 4 _ سعه صدر 16
- 5 _ فروتنی 17
- داستانی زیبا از رابطه شاگرد و معلم 19
- اشاره 20
- 3. بزرگداشت مقام علمی استاد 20
- 1. اجازه گرفتن از استاد برای شاگردی: 20
- 2. پذیرش شاگردی استاد بدون قید و شرط 20
- احترام و فروتنی شاگرد 20
- 4. بالا بردن منزلت استاد با سپردن وعده 21
- 1. حفظ کرامت شاگرد 22
- احترام و فروتنی استاد 22
- اشاره 22
- 2. مجبور نکردن شاگرد به پیروی 23
- اشاره 25
- آثار معنوی معلمی 25
- فصل دوّم: معلم از دیدگاه معصومان علیهم السلام 25
- اشاره 25
- 1. همراهی اهل بیت علیهم السلام 25
- 2. رهایی از عذاب الهی 26
- 3. ستایش موجودات جهان 26
- 5 . علم آموزی؛ نوعی صدقه 27
- 4. فزونی دانش 27
- نقش معلم 28
- _ عوامل تأثیرگذار در موفقیت معلّم 29
- اشاره 29
- 1. تلفیق علم و عمل 29
- 2. بیان شیوا و رسا 30
- 3. آگاه به زمان بودن 31
- 4. شناخت تفاوت های فردی 32
- 5. پرهیز از اجبار و تنبیه بدنی 33
- سیره عملی معصومان علیهم السلام 34
- بهره گیری از روش های عملی در آموزش 35
- شناخت استعداد شاگرد1 36
- گشاده رویی معلم 36
- پرهیز از جدال 37
- حقوق معلم1 37
- بزرگداشت شاگرد 38
- حق شناسی از معلم 38
- هماهنگی گفتار و رفتار 38
- ایجاد شور و علاقه به درس خواندن 39
- مدارا با معلم 39
- اشاره 41
- فصل سوّم: وظایف متقابل معلم با شاگردان و همکاران 41
- 2. خودداری از جدال 42
- اشاره 42
- وظیفه مشترک معلم و شاگرد 42
- 1. آموزش و یادگیری برای خدا 42
- 3. آمادگی قبلی برای درس 43
- 4. فروتنی 44
- اشاره 45
- 1. نگرش مثبت و شناخت جایگاه معلم 45
- وظایف شاگرد نسبت به معلم 45
- 3. احترام به معلم 46
- 2. پرهیز از پرسش های نابه جا و پیش دستی در پاسخ 46
- وظایف معلم نسبت به شاگرد 47
- وظایف معلم در رابطه با مدرسه و همکاران 49
- اشاره 50
- فصل چهارم: جایگاه معلم و نقش سازنده او در آموزش و پرورش 50
- اشاره 50
- جایگاه معلم 50
- 2. نقش پرورشی 51
- 1. نقش آموزشی 51
- 4. نقش دانش پژوهی 52
- 3. نقش الگویی 52
- 5. نقش مشاوره 53
- 6. اصلاح گری 54
- 7. نقش فرهنگی 54
- مرتضی مطهری؛ شهید علم و عمل 56
- اشاره 56
- فصل پنجم: معلمان اُسوه 56
- اشاره 56
- 3. تواضع و فروتنی 57
- 1. مطالعه پیش از تدریس1 57
- 2. مزاح با شاگرد1 57
- 4. مدارا با شاگرد 58
- جبار عسگرزاده (باغچه بان) بنیان گذار آموزش ناشنوایان در ایران 58
- 5. احترام به شاگرد 58
- محمدعلی رجایی؛ نخستین رییس جمهور معلم ایران 61
- اشاره 61
- 1. عیادت از دانش آموز خبرچین ساواکی 61
- 4. تدریس بدون دانش آموز 62
- 2. درس بزرگواری 62
- 3. مدال معلم 62
- 5. نمره ارفاقی ممنوع 63
- قاسم علی فرهمند؛ معلم عاشق 63
- سیدحسین نیّرزاده؛ مبتکر آموزش شاد الفبا1 64
- دکتر محمد خزائلی؛ معلم روشن دل، حافظ قرآن، مؤسس مدارس شبانه1 67
- اشاره 67
- خواستن، توانستن است 67
- حسن امیدزاده؛ معلم فداکار1 69
- یک. ژاپن 71
- وضعیت آموزش معلمان حین خدمت1 71
- فصل ششم: وضعیت معلمان در ایران و دیگر کشورهای جهان 71
- اشاره 71
- اشاره 71
- دو. استرالیا 72
- اشاره 72
- آموزش 72
- وضعیت کاری معلمان1 73
- سه. آمریکا 73
- اشاره 73
- تربیت معلم1 73
- چهار. کره شمالی 74
- اشاره 74
- وضعیت عمومی معلمان1 74
- پنج. آلمان 75
- وضعیت عمومی1 75
- اشاره 75
- شش. مالزی 76
- تربیت معلم1 76
- اشاره 76
- اشاره 77
- مقایسه وضعیت معلمان در کشورهای پیشرفته1 77
- 1 _ وضعیت معلمان ابتدایی 77
- 2 _ معلمان راهنمایی 79
- 3 _ دبیران دبیرستان ها 81
- وضعیت عمومی معلمان در ایران 84
- نتیجه 84
- تأمین و تربیت معلمان 84
- ساعت های کاری1 85
- درجه های تحصیلی معلمان1 85
- حقوق و مزایای معلمان1 86
- 1 _ بی انگیزگی 88
- اشاره 88
- فصل هفتم: آسیب شناسی حرفه معلمی 88
- 2 _ نداشتن تخصص 89
- 3 _ عدم شناخت جایگاه و منزلت خود 90
- 4 _ توقع احترام بی جا 91
- 5 _ گسست میان معلم و شاگرد1 92
- 6 _ پذیرش نیروهای آزاد 93
- 7 _ مشکلات معیشتی 93
- 8 _ بازتاب نامناسب مشکلات معلمان از طریق رسانه ها 94
- 10 _ فرار مغزها 96
- 9 _ بزرگداشت های ظاهری 96
- فصل هشتم: راه کارهای ارتقای منزلت اجتماعی معلمان 98
- اشاره 98
- 1 _ جذب بهترین ها 98
- 3 _ بهره گیری از الگوهای موفق جهانی 99
- 2 _ بازنگری در اهداف و تقویت مراکز تربیت معلم 99
- 5 _ بهره گیری از دیدگاه های برنامه ریزان و کارشناسان دلسوز و با تجربه1 100
- 4 _ همگامی با پیشرفت های روز 100
- 6 _ ارتقای سطح علمی 101
- 7 _ فراهم کردن زمینه انتشار دیدگاه ها و آثار فکری و علمی 101
- 8 _ تخصصی کردن حرفه معلمی 102
- بخش دوّم: برگزیده ادب فارسی 103
- اشاره 103
- اشعار 104
- سرمشق آب1 104
- اشاره 104
- صدای پای خورشید1 104
- مقام معلم1 105
- دست توانای معلّم1 105
- سرور معلّم1 106
- اشک شوق1 107
- کُن اشارات1 108
- مقام معلم1 108
- متون ادبی 110
- آرام تر از دریا1 110
- اشاره 110
- یک شاخه گُل دعا1 110
- مقام معلم 111
- آهنگ قدم هایت1 112
- قطره دریاست اگر با دریاست1 112
- اشاره 113
- حکایات خواندنی 113
- برتری حق معلم بر پدر1 113
- طبایع مختلف1 113
- حقوق معلم1 114
- نقش معلّم در شکوفایی شاگرد1 115
- فروتنی معلم1 115
- معلمی در کلام امام خمینی رحمه الله 116
- اشاره 116
- سخنان بزرگان 116
- عیادت شاگرد1 116
- اشک حسرت معلم1 116
- معلم در سخنان مقام معظم رهبری 118
- معلم در کلام شهید رجایی1 119
- معلّم در کلام استاد مطهری1 119
- اشاره 120
- بخش سوّم: همراه با برنامه سازان 120
- پیشنهادهای کلی 121
- اشاره 121
- 1 _ ایجاد انگیزه 121
- 2 _ رابط میان معلمان، مردم و مسوولان 122
- 4 _ ترغیب خانواده ها برای همکاری و هم فکری بیشتر با معلمان 122
- 3 _ اطلاع رسانی در مورد شیوه های جدید آموزشی 122
- پیشنهادهای برنامه ای 123
- پرسش های مسابقه ای 125
- پرسش های مردمی 126
- پیام های مجری 127
- پرسش های کارشناسی 127
- معرفی کتاب 131
- کتاب نامه 132
_ عوامل تأثیرگذار در موفقیت معلّم
اشاره
_ عوامل تأثیرگذار در موفقیت معلّم
هنر معلمی، بسیار پیچیده است؛ زیرا ظرفیت وجودی انسان بسیار گسترده می باشد. گاه همانند امواج دریا توفانی و پر تلاطم و گاه هم چون آسمان آبی صاف و روشن است. از این رو، برای فتح قلّه وجودی شاگرد، باید بر رمزهای آموزشی دست یافت تا زمینه موفقیت آماده گردد. موارد زیر، از این عوامل موفقیت هستند که برگرفته از سخنان معصومان علیهم السلام است:
1. تلفیق علم و عمل
1. تلفیق علم و عمل
علم آموزی، به خودی خود مفید است، ولی تا وقتی در رفتار و گفتار افراد نمود نیابد، فایده ای نخواهدداشت. در سنّت پیشوایان معصوم علیه السلام پیوستگی علم و عمل، همواره به چشم می خورد. رمز موفقیت آنان که معلمان بشر بودند، در این بود که خودشان به دستورهایی که می دادند، عمل می کردند و از هر آن چه نهی می کردند، دوری می گزیدند. آنان به آن چه می گفتند ایمان داشتند و چون سخنانشان از دل بر می خواست، بر دل ها نیز می نشست.
لذا برای این که یک معلم موفق گردد، باید علمش را در عمل به کار گیرد و این در صورتی امکان پذیر است که پیش از هر چیز، در مقام عمل خود را از هر عیبی پیراسته گرداند. چنان که امام علی علیه السلام می فرماید:
کسی که خود را در مقام هدایت و تعلیم قرار می دهد، باید پیش از تعلیم دیگران، خود را تهذیب کند و ادبِ رفتاری اش باید، بیش از ادب زبانی اش باشد؛ زیرا کسی که ادب آموز و معلم خویش است، از کسی است که [تنها] معلم و مربی دیگران است، به احترام سزاوارتر است.(1)
معلّمی که رفتارش با ادب همراه نباشد، موفقیّتی نخواهد داشت.
1- نهج البلاغه فیض الاسلام ص 1107، کلمات قصار 73.