- پیش گفتار 3
- بخش اوّل: کلیّات 5
- اشاره 5
- اشاره 6
- فصل اوّل: سیمای معلّم در قرآن 6
- _ تعریف معلم 6
- _ هُنر معلمی 7
- معلم اوّل و نخستین درس 9
- معلمی؛ هدف بعثت انبیا 10
- ارزش معلمی 12
- اشاره 13
- ویژگی های معلم در قرآن 13
- 1 _ دعوت به توحید؛ نخستین آموزه 13
- 2 _ مِهر و محبت؛ نخستین گام 14
- 3 _ گذشت 15
- 4 _ سعه صدر 16
- 5 _ فروتنی 17
- داستانی زیبا از رابطه شاگرد و معلم 19
- احترام و فروتنی شاگرد 20
- اشاره 20
- 3. بزرگداشت مقام علمی استاد 20
- 1. اجازه گرفتن از استاد برای شاگردی: 20
- 2. پذیرش شاگردی استاد بدون قید و شرط 20
- 4. بالا بردن منزلت استاد با سپردن وعده 21
- احترام و فروتنی استاد 22
- اشاره 22
- 1. حفظ کرامت شاگرد 22
- 2. مجبور نکردن شاگرد به پیروی 23
- اشاره 25
- 1. همراهی اهل بیت علیهم السلام 25
- فصل دوّم: معلم از دیدگاه معصومان علیهم السلام 25
- اشاره 25
- آثار معنوی معلمی 25
- 3. ستایش موجودات جهان 26
- 2. رهایی از عذاب الهی 26
- 4. فزونی دانش 27
- 5 . علم آموزی؛ نوعی صدقه 27
- نقش معلم 28
- _ عوامل تأثیرگذار در موفقیت معلّم 29
- 1. تلفیق علم و عمل 29
- اشاره 29
- 2. بیان شیوا و رسا 30
- 3. آگاه به زمان بودن 31
- 4. شناخت تفاوت های فردی 32
- 5. پرهیز از اجبار و تنبیه بدنی 33
- سیره عملی معصومان علیهم السلام 34
- بهره گیری از روش های عملی در آموزش 35
- شناخت استعداد شاگرد1 36
- گشاده رویی معلم 36
- پرهیز از جدال 37
- حقوق معلم1 37
- بزرگداشت شاگرد 38
- حق شناسی از معلم 38
- هماهنگی گفتار و رفتار 38
- ایجاد شور و علاقه به درس خواندن 39
- مدارا با معلم 39
- فصل سوّم: وظایف متقابل معلم با شاگردان و همکاران 41
- اشاره 41
- 2. خودداری از جدال 42
- وظیفه مشترک معلم و شاگرد 42
- اشاره 42
- 1. آموزش و یادگیری برای خدا 42
- 3. آمادگی قبلی برای درس 43
- 4. فروتنی 44
- اشاره 45
- وظایف شاگرد نسبت به معلم 45
- 1. نگرش مثبت و شناخت جایگاه معلم 45
- 3. احترام به معلم 46
- 2. پرهیز از پرسش های نابه جا و پیش دستی در پاسخ 46
- وظایف معلم نسبت به شاگرد 47
- وظایف معلم در رابطه با مدرسه و همکاران 49
- اشاره 50
- فصل چهارم: جایگاه معلم و نقش سازنده او در آموزش و پرورش 50
- اشاره 50
- جایگاه معلم 50
- 2. نقش پرورشی 51
- 1. نقش آموزشی 51
- 3. نقش الگویی 52
- 4. نقش دانش پژوهی 52
- 5. نقش مشاوره 53
- 6. اصلاح گری 54
- 7. نقش فرهنگی 54
- اشاره 56
- فصل پنجم: معلمان اُسوه 56
- اشاره 56
- مرتضی مطهری؛ شهید علم و عمل 56
- 2. مزاح با شاگرد1 57
- 1. مطالعه پیش از تدریس1 57
- 3. تواضع و فروتنی 57
- 5. احترام به شاگرد 58
- جبار عسگرزاده (باغچه بان) بنیان گذار آموزش ناشنوایان در ایران 58
- 4. مدارا با شاگرد 58
- محمدعلی رجایی؛ نخستین رییس جمهور معلم ایران 61
- 1. عیادت از دانش آموز خبرچین ساواکی 61
- اشاره 61
- 3. مدال معلم 62
- 4. تدریس بدون دانش آموز 62
- 2. درس بزرگواری 62
- 5. نمره ارفاقی ممنوع 63
- قاسم علی فرهمند؛ معلم عاشق 63
- سیدحسین نیّرزاده؛ مبتکر آموزش شاد الفبا1 64
- اشاره 67
- دکتر محمد خزائلی؛ معلم روشن دل، حافظ قرآن، مؤسس مدارس شبانه1 67
- خواستن، توانستن است 67
- حسن امیدزاده؛ معلم فداکار1 69
- اشاره 71
- یک. ژاپن 71
- اشاره 71
- وضعیت آموزش معلمان حین خدمت1 71
- فصل ششم: وضعیت معلمان در ایران و دیگر کشورهای جهان 71
- دو. استرالیا 72
- اشاره 72
- آموزش 72
- اشاره 73
- سه. آمریکا 73
- تربیت معلم1 73
- وضعیت کاری معلمان1 73
- چهار. کره شمالی 74
- وضعیت عمومی معلمان1 74
- اشاره 74
- اشاره 75
- وضعیت عمومی1 75
- پنج. آلمان 75
- شش. مالزی 76
- اشاره 76
- تربیت معلم1 76
- 1 _ وضعیت معلمان ابتدایی 77
- مقایسه وضعیت معلمان در کشورهای پیشرفته1 77
- اشاره 77
- 2 _ معلمان راهنمایی 79
- 3 _ دبیران دبیرستان ها 81
- تأمین و تربیت معلمان 84
- وضعیت عمومی معلمان در ایران 84
- نتیجه 84
- درجه های تحصیلی معلمان1 85
- ساعت های کاری1 85
- حقوق و مزایای معلمان1 86
- اشاره 88
- 1 _ بی انگیزگی 88
- فصل هفتم: آسیب شناسی حرفه معلمی 88
- 2 _ نداشتن تخصص 89
- 3 _ عدم شناخت جایگاه و منزلت خود 90
- 4 _ توقع احترام بی جا 91
- 5 _ گسست میان معلم و شاگرد1 92
- 7 _ مشکلات معیشتی 93
- 6 _ پذیرش نیروهای آزاد 93
- 8 _ بازتاب نامناسب مشکلات معلمان از طریق رسانه ها 94
- 10 _ فرار مغزها 96
- 9 _ بزرگداشت های ظاهری 96
- 1 _ جذب بهترین ها 98
- فصل هشتم: راه کارهای ارتقای منزلت اجتماعی معلمان 98
- اشاره 98
- 2 _ بازنگری در اهداف و تقویت مراکز تربیت معلم 99
- 3 _ بهره گیری از الگوهای موفق جهانی 99
- 5 _ بهره گیری از دیدگاه های برنامه ریزان و کارشناسان دلسوز و با تجربه1 100
- 4 _ همگامی با پیشرفت های روز 100
- 6 _ ارتقای سطح علمی 101
- 7 _ فراهم کردن زمینه انتشار دیدگاه ها و آثار فکری و علمی 101
- 8 _ تخصصی کردن حرفه معلمی 102
- اشاره 103
- بخش دوّم: برگزیده ادب فارسی 103
- صدای پای خورشید1 104
- سرمشق آب1 104
- اشاره 104
- اشعار 104
- مقام معلم1 105
- دست توانای معلّم1 105
- سرور معلّم1 106
- اشک شوق1 107
- کُن اشارات1 108
- مقام معلم1 108
- متون ادبی 110
- آرام تر از دریا1 110
- یک شاخه گُل دعا1 110
- اشاره 110
- مقام معلم 111
- قطره دریاست اگر با دریاست1 112
- آهنگ قدم هایت1 112
- حکایات خواندنی 113
- اشاره 113
- طبایع مختلف1 113
- برتری حق معلم بر پدر1 113
- حقوق معلم1 114
- فروتنی معلم1 115
- نقش معلّم در شکوفایی شاگرد1 115
- عیادت شاگرد1 116
- اشک حسرت معلم1 116
- معلمی در کلام امام خمینی رحمه الله 116
- سخنان بزرگان 116
- اشاره 116
- معلم در سخنان مقام معظم رهبری 118
- معلّم در کلام استاد مطهری1 119
- معلم در کلام شهید رجایی1 119
- اشاره 120
- بخش سوّم: همراه با برنامه سازان 120
- اشاره 121
- 1 _ ایجاد انگیزه 121
- پیشنهادهای کلی 121
- 3 _ اطلاع رسانی در مورد شیوه های جدید آموزشی 122
- 2 _ رابط میان معلمان، مردم و مسوولان 122
- 4 _ ترغیب خانواده ها برای همکاری و هم فکری بیشتر با معلمان 122
- پیشنهادهای برنامه ای 123
- پرسش های مسابقه ای 125
- پرسش های مردمی 126
- پیام های مجری 127
- پرسش های کارشناسی 127
- معرفی کتاب 131
- کتاب نامه 132
بهترین کلام آن است که گوش ها را در شنیدن بی رغبت نکند و فهم ها را به سختی و دشواری نیندازد(1).
3. آگاه به زمان بودن
3. آگاه به زمان بودن
امروزه، زندگی اجتماعی با گذشته تفاوت زیادی دارد. آموخته های پیشین معلم، برای امر معلمی امروز، کافی نیست. معلم افزون بر تلاش در افزودن سطح علمی اش باید در جریان دگرگونی ها و تحولات جامعه بوده، با پدیده های جدید آشنایی کامل داشته باشد تا در جامعه خود از آگاه ترین آنان باشد؛ زیرا آگاهی سبب کاهش ضریب خطاهای او خواهد شد و او به راحتی می تواند دشواری ها و پیچیدگی های روزمرّه را حل کند. امام صادق علیه السلام می فرماید:
کسی که آگاه به زمانش باشد، گرفتاری ها و مشکلات به او هجوم نمی آورند(2).
هم چنین، آگاهی به زمان سبب می شود که شخص در تحولات جامعه شگفت زده نشود و آمادگی لازم را برای پذیرش هر گونه دگرگونی _ که لازمه پیشرفت هر جامعه ای است _ داشته باشد. از حضرت علی علیه السلام است که:
کسی که آگاه به زمان باشد، از آماده شدن غافل نمی ماند.(3)
یک معلم خوب باید کنج کاو، جست و جو گر و آگاه به واقعیت ها باشد تا بتواند با واقع بینی اوضاع زمان را درک کند و به نیازهای جامعه پی ببرد. در پرتو این شناخت است که وقت و نیروی خود را صرف مطالعات پراکنده
1- شرح فارسی غرر الحکم و درر الکلم، ج هفتم، فهرست موضوعی، ص 332.
2- بحارالانوار، ج 78، ص 269.
3- تحف العقول، ص 99.