- پیش گفتار 3
- اشاره 5
- بخش اوّل: کلیّات 5
- _ تعریف معلم 6
- اشاره 6
- فصل اوّل: سیمای معلّم در قرآن 6
- _ هُنر معلمی 7
- معلم اوّل و نخستین درس 9
- معلمی؛ هدف بعثت انبیا 10
- ارزش معلمی 12
- 1 _ دعوت به توحید؛ نخستین آموزه 13
- اشاره 13
- ویژگی های معلم در قرآن 13
- 2 _ مِهر و محبت؛ نخستین گام 14
- 3 _ گذشت 15
- 4 _ سعه صدر 16
- 5 _ فروتنی 17
- داستانی زیبا از رابطه شاگرد و معلم 19
- احترام و فروتنی شاگرد 20
- اشاره 20
- 1. اجازه گرفتن از استاد برای شاگردی: 20
- 2. پذیرش شاگردی استاد بدون قید و شرط 20
- 3. بزرگداشت مقام علمی استاد 20
- 4. بالا بردن منزلت استاد با سپردن وعده 21
- احترام و فروتنی استاد 22
- 1. حفظ کرامت شاگرد 22
- اشاره 22
- 2. مجبور نکردن شاگرد به پیروی 23
- 1. همراهی اهل بیت علیهم السلام 25
- اشاره 25
- اشاره 25
- آثار معنوی معلمی 25
- فصل دوّم: معلم از دیدگاه معصومان علیهم السلام 25
- 3. ستایش موجودات جهان 26
- 2. رهایی از عذاب الهی 26
- 4. فزونی دانش 27
- 5 . علم آموزی؛ نوعی صدقه 27
- نقش معلم 28
- _ عوامل تأثیرگذار در موفقیت معلّم 29
- 1. تلفیق علم و عمل 29
- اشاره 29
- 2. بیان شیوا و رسا 30
- 3. آگاه به زمان بودن 31
- 4. شناخت تفاوت های فردی 32
- 5. پرهیز از اجبار و تنبیه بدنی 33
- سیره عملی معصومان علیهم السلام 34
- بهره گیری از روش های عملی در آموزش 35
- شناخت استعداد شاگرد1 36
- گشاده رویی معلم 36
- پرهیز از جدال 37
- حقوق معلم1 37
- بزرگداشت شاگرد 38
- حق شناسی از معلم 38
- هماهنگی گفتار و رفتار 38
- ایجاد شور و علاقه به درس خواندن 39
- مدارا با معلم 39
- فصل سوّم: وظایف متقابل معلم با شاگردان و همکاران 41
- اشاره 41
- 2. خودداری از جدال 42
- اشاره 42
- 1. آموزش و یادگیری برای خدا 42
- وظیفه مشترک معلم و شاگرد 42
- 3. آمادگی قبلی برای درس 43
- 4. فروتنی 44
- وظایف شاگرد نسبت به معلم 45
- اشاره 45
- 1. نگرش مثبت و شناخت جایگاه معلم 45
- 3. احترام به معلم 46
- 2. پرهیز از پرسش های نابه جا و پیش دستی در پاسخ 46
- وظایف معلم نسبت به شاگرد 47
- وظایف معلم در رابطه با مدرسه و همکاران 49
- فصل چهارم: جایگاه معلم و نقش سازنده او در آموزش و پرورش 50
- اشاره 50
- جایگاه معلم 50
- اشاره 50
- 2. نقش پرورشی 51
- 1. نقش آموزشی 51
- 4. نقش دانش پژوهی 52
- 3. نقش الگویی 52
- 5. نقش مشاوره 53
- 6. اصلاح گری 54
- 7. نقش فرهنگی 54
- مرتضی مطهری؛ شهید علم و عمل 56
- فصل پنجم: معلمان اُسوه 56
- اشاره 56
- اشاره 56
- 3. تواضع و فروتنی 57
- 2. مزاح با شاگرد1 57
- 1. مطالعه پیش از تدریس1 57
- جبار عسگرزاده (باغچه بان) بنیان گذار آموزش ناشنوایان در ایران 58
- 4. مدارا با شاگرد 58
- 5. احترام به شاگرد 58
- محمدعلی رجایی؛ نخستین رییس جمهور معلم ایران 61
- 1. عیادت از دانش آموز خبرچین ساواکی 61
- اشاره 61
- 4. تدریس بدون دانش آموز 62
- 3. مدال معلم 62
- 2. درس بزرگواری 62
- قاسم علی فرهمند؛ معلم عاشق 63
- 5. نمره ارفاقی ممنوع 63
- سیدحسین نیّرزاده؛ مبتکر آموزش شاد الفبا1 64
- اشاره 67
- خواستن، توانستن است 67
- دکتر محمد خزائلی؛ معلم روشن دل، حافظ قرآن، مؤسس مدارس شبانه1 67
- حسن امیدزاده؛ معلم فداکار1 69
- اشاره 71
- وضعیت آموزش معلمان حین خدمت1 71
- یک. ژاپن 71
- اشاره 71
- فصل ششم: وضعیت معلمان در ایران و دیگر کشورهای جهان 71
- دو. استرالیا 72
- آموزش 72
- اشاره 72
- وضعیت کاری معلمان1 73
- تربیت معلم1 73
- اشاره 73
- سه. آمریکا 73
- چهار. کره شمالی 74
- وضعیت عمومی معلمان1 74
- اشاره 74
- پنج. آلمان 75
- وضعیت عمومی1 75
- اشاره 75
- تربیت معلم1 76
- اشاره 76
- شش. مالزی 76
- اشاره 77
- مقایسه وضعیت معلمان در کشورهای پیشرفته1 77
- 1 _ وضعیت معلمان ابتدایی 77
- 2 _ معلمان راهنمایی 79
- 3 _ دبیران دبیرستان ها 81
- تأمین و تربیت معلمان 84
- وضعیت عمومی معلمان در ایران 84
- نتیجه 84
- درجه های تحصیلی معلمان1 85
- ساعت های کاری1 85
- حقوق و مزایای معلمان1 86
- اشاره 88
- 1 _ بی انگیزگی 88
- فصل هفتم: آسیب شناسی حرفه معلمی 88
- 2 _ نداشتن تخصص 89
- 3 _ عدم شناخت جایگاه و منزلت خود 90
- 4 _ توقع احترام بی جا 91
- 5 _ گسست میان معلم و شاگرد1 92
- 7 _ مشکلات معیشتی 93
- 6 _ پذیرش نیروهای آزاد 93
- 8 _ بازتاب نامناسب مشکلات معلمان از طریق رسانه ها 94
- 10 _ فرار مغزها 96
- 9 _ بزرگداشت های ظاهری 96
- فصل هشتم: راه کارهای ارتقای منزلت اجتماعی معلمان 98
- 1 _ جذب بهترین ها 98
- اشاره 98
- 2 _ بازنگری در اهداف و تقویت مراکز تربیت معلم 99
- 3 _ بهره گیری از الگوهای موفق جهانی 99
- 4 _ همگامی با پیشرفت های روز 100
- 5 _ بهره گیری از دیدگاه های برنامه ریزان و کارشناسان دلسوز و با تجربه1 100
- 6 _ ارتقای سطح علمی 101
- 7 _ فراهم کردن زمینه انتشار دیدگاه ها و آثار فکری و علمی 101
- 8 _ تخصصی کردن حرفه معلمی 102
- اشاره 103
- بخش دوّم: برگزیده ادب فارسی 103
- سرمشق آب1 104
- اشاره 104
- اشعار 104
- صدای پای خورشید1 104
- دست توانای معلّم1 105
- مقام معلم1 105
- سرور معلّم1 106
- اشک شوق1 107
- کُن اشارات1 108
- مقام معلم1 108
- متون ادبی 110
- آرام تر از دریا1 110
- یک شاخه گُل دعا1 110
- اشاره 110
- مقام معلم 111
- قطره دریاست اگر با دریاست1 112
- آهنگ قدم هایت1 112
- حکایات خواندنی 113
- طبایع مختلف1 113
- اشاره 113
- برتری حق معلم بر پدر1 113
- حقوق معلم1 114
- نقش معلّم در شکوفایی شاگرد1 115
- فروتنی معلم1 115
- اشاره 116
- سخنان بزرگان 116
- اشک حسرت معلم1 116
- معلمی در کلام امام خمینی رحمه الله 116
- عیادت شاگرد1 116
- معلم در سخنان مقام معظم رهبری 118
- معلّم در کلام استاد مطهری1 119
- معلم در کلام شهید رجایی1 119
- اشاره 120
- بخش سوّم: همراه با برنامه سازان 120
- پیشنهادهای کلی 121
- 1 _ ایجاد انگیزه 121
- اشاره 121
- 4 _ ترغیب خانواده ها برای همکاری و هم فکری بیشتر با معلمان 122
- 3 _ اطلاع رسانی در مورد شیوه های جدید آموزشی 122
- 2 _ رابط میان معلمان، مردم و مسوولان 122
- پیشنهادهای برنامه ای 123
- پرسش های مسابقه ای 125
- پرسش های مردمی 126
- پرسش های کارشناسی 127
- پیام های مجری 127
- معرفی کتاب 131
- کتاب نامه 132
در عصر اطلاعات، توقف در سطحی از دانش و آگاهی برای معلم، کاستی و افت به حساب می آمد. لازمه ایفای نقش بسیار مهم معلمی، بالا بردن توان علمی و تسلط کامل بر درس است تا هم مطالب آموخته شده به شاگردان درست و یقینی باشد؛ و هم هیچ گونه ابهامی در مسائل و مطالب آن علم بر آنان باقی نماند. اگر معلم به رشته تخصّصی خود مسلّط نباشد، شاگردان نیز درس را خوب نخواهند فهمید، بلکه درس را به طور سطحی فرا خواهند گرفت و زود از ذهن ها بیرون خواهد شد.(1) از این رو، بهتر است معلم هر از گاهی در مکتب معلمی فرهیخته تر از خود با فروتنی زانوی شاگردی به زمین زند تا همگام با پیشرفت علوم، ضمن دانش افزایی، اطلاعات خود را نیز به روز کند تا از تکرار و کهنگی پرهیز گردد. و با حرف نُو سخن جدید، عطش شنونده را فرو نشاند و بسان باران به آنان طراوت و شادابی بخشد.
5. نقش مشاوره
5. نقش مشاوره
مشاوره، ارشاد و راهنمایی ارزش مندترین کاری است که یک معلم می تواند انجام دهد.
هر معلمی در کنار تدریس نمی تواند شاگردانش را راهنمایی و ارشاد نکند. شاگردان آرام آرام تحت تأثیر اخلاق ارزشی معلم قرار گرفته و با حُسن اعتمادی که به معلم می یابند، مسائل درسی و مشکلات خصوصی و خانوادگی خود را با او در میان می گذارند معلم نیز به سبب ویژگی های سنّی، علمی و تجربه ای که دارد، به هدایت و ارشاد شاگردان می پردازد، ولی مسأله ای که باید در نظر داشت این است که دانش آموزان و دانشجویان همواره به مشاوره نیاز دارند و معلمان همیشه طرف مشورت آنان هستند؛
1- معلم موفق، حسین دهنوی، ص 70.