- پیش گفتار 3
- بخش اوّل: کلیّات 5
- اشاره 5
- اشاره 6
- _ تعریف معلم 6
- فصل اوّل: سیمای معلّم در قرآن 6
- _ هُنر معلمی 7
- معلم اوّل و نخستین درس 9
- معلمی؛ هدف بعثت انبیا 10
- ارزش معلمی 12
- اشاره 13
- 1 _ دعوت به توحید؛ نخستین آموزه 13
- ویژگی های معلم در قرآن 13
- 2 _ مِهر و محبت؛ نخستین گام 14
- 3 _ گذشت 15
- 4 _ سعه صدر 16
- 5 _ فروتنی 17
- داستانی زیبا از رابطه شاگرد و معلم 19
- اشاره 20
- 3. بزرگداشت مقام علمی استاد 20
- 1. اجازه گرفتن از استاد برای شاگردی: 20
- 2. پذیرش شاگردی استاد بدون قید و شرط 20
- احترام و فروتنی شاگرد 20
- 4. بالا بردن منزلت استاد با سپردن وعده 21
- 1. حفظ کرامت شاگرد 22
- احترام و فروتنی استاد 22
- اشاره 22
- 2. مجبور نکردن شاگرد به پیروی 23
- آثار معنوی معلمی 25
- اشاره 25
- فصل دوّم: معلم از دیدگاه معصومان علیهم السلام 25
- 1. همراهی اهل بیت علیهم السلام 25
- اشاره 25
- 2. رهایی از عذاب الهی 26
- 3. ستایش موجودات جهان 26
- 4. فزونی دانش 27
- 5 . علم آموزی؛ نوعی صدقه 27
- نقش معلم 28
- 1. تلفیق علم و عمل 29
- _ عوامل تأثیرگذار در موفقیت معلّم 29
- اشاره 29
- 2. بیان شیوا و رسا 30
- 3. آگاه به زمان بودن 31
- 4. شناخت تفاوت های فردی 32
- 5. پرهیز از اجبار و تنبیه بدنی 33
- سیره عملی معصومان علیهم السلام 34
- بهره گیری از روش های عملی در آموزش 35
- شناخت استعداد شاگرد1 36
- گشاده رویی معلم 36
- حقوق معلم1 37
- پرهیز از جدال 37
- حق شناسی از معلم 38
- بزرگداشت شاگرد 38
- هماهنگی گفتار و رفتار 38
- ایجاد شور و علاقه به درس خواندن 39
- مدارا با معلم 39
- اشاره 41
- فصل سوّم: وظایف متقابل معلم با شاگردان و همکاران 41
- 2. خودداری از جدال 42
- اشاره 42
- 1. آموزش و یادگیری برای خدا 42
- وظیفه مشترک معلم و شاگرد 42
- 3. آمادگی قبلی برای درس 43
- 4. فروتنی 44
- وظایف شاگرد نسبت به معلم 45
- اشاره 45
- 1. نگرش مثبت و شناخت جایگاه معلم 45
- 3. احترام به معلم 46
- 2. پرهیز از پرسش های نابه جا و پیش دستی در پاسخ 46
- وظایف معلم نسبت به شاگرد 47
- وظایف معلم در رابطه با مدرسه و همکاران 49
- اشاره 50
- فصل چهارم: جایگاه معلم و نقش سازنده او در آموزش و پرورش 50
- جایگاه معلم 50
- اشاره 50
- 1. نقش آموزشی 51
- 2. نقش پرورشی 51
- 4. نقش دانش پژوهی 52
- 3. نقش الگویی 52
- 5. نقش مشاوره 53
- 7. نقش فرهنگی 54
- 6. اصلاح گری 54
- مرتضی مطهری؛ شهید علم و عمل 56
- اشاره 56
- اشاره 56
- فصل پنجم: معلمان اُسوه 56
- 3. تواضع و فروتنی 57
- 1. مطالعه پیش از تدریس1 57
- 2. مزاح با شاگرد1 57
- جبار عسگرزاده (باغچه بان) بنیان گذار آموزش ناشنوایان در ایران 58
- 5. احترام به شاگرد 58
- 4. مدارا با شاگرد 58
- اشاره 61
- محمدعلی رجایی؛ نخستین رییس جمهور معلم ایران 61
- 1. عیادت از دانش آموز خبرچین ساواکی 61
- 2. درس بزرگواری 62
- 3. مدال معلم 62
- 4. تدریس بدون دانش آموز 62
- 5. نمره ارفاقی ممنوع 63
- قاسم علی فرهمند؛ معلم عاشق 63
- سیدحسین نیّرزاده؛ مبتکر آموزش شاد الفبا1 64
- خواستن، توانستن است 67
- اشاره 67
- دکتر محمد خزائلی؛ معلم روشن دل، حافظ قرآن، مؤسس مدارس شبانه1 67
- حسن امیدزاده؛ معلم فداکار1 69
- فصل ششم: وضعیت معلمان در ایران و دیگر کشورهای جهان 71
- وضعیت آموزش معلمان حین خدمت1 71
- اشاره 71
- اشاره 71
- یک. ژاپن 71
- دو. استرالیا 72
- اشاره 72
- آموزش 72
- سه. آمریکا 73
- تربیت معلم1 73
- وضعیت کاری معلمان1 73
- اشاره 73
- وضعیت عمومی معلمان1 74
- اشاره 74
- چهار. کره شمالی 74
- وضعیت عمومی1 75
- اشاره 75
- پنج. آلمان 75
- تربیت معلم1 76
- اشاره 76
- شش. مالزی 76
- مقایسه وضعیت معلمان در کشورهای پیشرفته1 77
- اشاره 77
- 1 _ وضعیت معلمان ابتدایی 77
- 2 _ معلمان راهنمایی 79
- 3 _ دبیران دبیرستان ها 81
- نتیجه 84
- تأمین و تربیت معلمان 84
- وضعیت عمومی معلمان در ایران 84
- درجه های تحصیلی معلمان1 85
- ساعت های کاری1 85
- حقوق و مزایای معلمان1 86
- فصل هفتم: آسیب شناسی حرفه معلمی 88
- اشاره 88
- 1 _ بی انگیزگی 88
- 2 _ نداشتن تخصص 89
- 3 _ عدم شناخت جایگاه و منزلت خود 90
- 4 _ توقع احترام بی جا 91
- 5 _ گسست میان معلم و شاگرد1 92
- 6 _ پذیرش نیروهای آزاد 93
- 7 _ مشکلات معیشتی 93
- 8 _ بازتاب نامناسب مشکلات معلمان از طریق رسانه ها 94
- 10 _ فرار مغزها 96
- 9 _ بزرگداشت های ظاهری 96
- 1 _ جذب بهترین ها 98
- فصل هشتم: راه کارهای ارتقای منزلت اجتماعی معلمان 98
- اشاره 98
- 2 _ بازنگری در اهداف و تقویت مراکز تربیت معلم 99
- 3 _ بهره گیری از الگوهای موفق جهانی 99
- 5 _ بهره گیری از دیدگاه های برنامه ریزان و کارشناسان دلسوز و با تجربه1 100
- 4 _ همگامی با پیشرفت های روز 100
- 6 _ ارتقای سطح علمی 101
- 7 _ فراهم کردن زمینه انتشار دیدگاه ها و آثار فکری و علمی 101
- 8 _ تخصصی کردن حرفه معلمی 102
- بخش دوّم: برگزیده ادب فارسی 103
- اشاره 103
- اشعار 104
- سرمشق آب1 104
- صدای پای خورشید1 104
- اشاره 104
- مقام معلم1 105
- دست توانای معلّم1 105
- سرور معلّم1 106
- اشک شوق1 107
- مقام معلم1 108
- کُن اشارات1 108
- متون ادبی 110
- آرام تر از دریا1 110
- اشاره 110
- یک شاخه گُل دعا1 110
- مقام معلم 111
- آهنگ قدم هایت1 112
- قطره دریاست اگر با دریاست1 112
- حکایات خواندنی 113
- طبایع مختلف1 113
- اشاره 113
- برتری حق معلم بر پدر1 113
- حقوق معلم1 114
- فروتنی معلم1 115
- نقش معلّم در شکوفایی شاگرد1 115
- معلمی در کلام امام خمینی رحمه الله 116
- اشاره 116
- اشک حسرت معلم1 116
- سخنان بزرگان 116
- عیادت شاگرد1 116
- معلم در سخنان مقام معظم رهبری 118
- معلم در کلام شهید رجایی1 119
- معلّم در کلام استاد مطهری1 119
- بخش سوّم: همراه با برنامه سازان 120
- اشاره 120
- اشاره 121
- پیشنهادهای کلی 121
- 1 _ ایجاد انگیزه 121
- 2 _ رابط میان معلمان، مردم و مسوولان 122
- 3 _ اطلاع رسانی در مورد شیوه های جدید آموزشی 122
- 4 _ ترغیب خانواده ها برای همکاری و هم فکری بیشتر با معلمان 122
- پیشنهادهای برنامه ای 123
- پرسش های مسابقه ای 125
- پرسش های مردمی 126
- پرسش های کارشناسی 127
- پیام های مجری 127
- معرفی کتاب 131
- کتاب نامه 132
در عصر اطلاعات، توقف در سطحی از دانش و آگاهی برای معلم، کاستی و افت به حساب می آمد. لازمه ایفای نقش بسیار مهم معلمی، بالا بردن توان علمی و تسلط کامل بر درس است تا هم مطالب آموخته شده به شاگردان درست و یقینی باشد؛ و هم هیچ گونه ابهامی در مسائل و مطالب آن علم بر آنان باقی نماند. اگر معلم به رشته تخصّصی خود مسلّط نباشد، شاگردان نیز درس را خوب نخواهند فهمید، بلکه درس را به طور سطحی فرا خواهند گرفت و زود از ذهن ها بیرون خواهد شد.(1) از این رو، بهتر است معلم هر از گاهی در مکتب معلمی فرهیخته تر از خود با فروتنی زانوی شاگردی به زمین زند تا همگام با پیشرفت علوم، ضمن دانش افزایی، اطلاعات خود را نیز به روز کند تا از تکرار و کهنگی پرهیز گردد. و با حرف نُو سخن جدید، عطش شنونده را فرو نشاند و بسان باران به آنان طراوت و شادابی بخشد.
5. نقش مشاوره
5. نقش مشاوره
مشاوره، ارشاد و راهنمایی ارزش مندترین کاری است که یک معلم می تواند انجام دهد.
هر معلمی در کنار تدریس نمی تواند شاگردانش را راهنمایی و ارشاد نکند. شاگردان آرام آرام تحت تأثیر اخلاق ارزشی معلم قرار گرفته و با حُسن اعتمادی که به معلم می یابند، مسائل درسی و مشکلات خصوصی و خانوادگی خود را با او در میان می گذارند معلم نیز به سبب ویژگی های سنّی، علمی و تجربه ای که دارد، به هدایت و ارشاد شاگردان می پردازد، ولی مسأله ای که باید در نظر داشت این است که دانش آموزان و دانشجویان همواره به مشاوره نیاز دارند و معلمان همیشه طرف مشورت آنان هستند؛
1- معلم موفق، حسین دهنوی، ص 70.