آیین برنامه سازی سیر و سلوک در قرآن صفحه 263

الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَیهِمْ أَنْفُسُهُمْ وَظَنُّوا أَن لاَمَلْجَأَ مِنَ اللَّهِ إِلَّا إِلَیهِ ثُمَّ تَابَ عَلَیهِمْ لِیتُوبُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ».(1)

8. توبه­های نقل شده از صدر اسلام مثل توبه بهلول نبّاش، «وَالَّذینَ إِذا فَعَلُوا فَاحِشَهً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذکرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذنُوبِهِمْ وَمَن یغْفِرُ الذنُوبَ إِلَّا اللَّهُ وَلَمْ یصِرُّوا عَلَی مَا فَعَلُوا وَهُمْ یعْلَمُونَ أُولئِک جَزَاؤُهُم مَغْفِرَهٌ مِن رَبِّهِمْ وَجَنَّاتٌ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدینَ فِیهَا وَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِینَ»(2) و... .

توبه­های حقیقی که از امثال فُضَیل­بن عیاض(3)، بِشْر حافی(4)، ابراهیم أدَهُم، حرّبن یزید ریاحی، شعوانه(5) و... نقل شده و در کتاب­های تفسیر، تاریخ، اخلاق و عرفان آمده است، خود سرچشمه بصیرت و بیداری برای همه کسانی است که خواهان توبه حقیقی و پشت سر گذاشتن نخستین گام و منزل سلوکی هستند.

7. توبه در احادیث

7. توبه در احادیث

1. توبه، گناه­زدایی و موجب آراستگی انسان است: امام علی علیه السلام : «اخلاص التّوبه یسْقِط الحَوبَه».(6)

2. توبه، عامل محبوب شدن نزد خداست: امام باقر علیه السلام : «اِن من اَحَبّ عبادالله الی­الله المتقین التّواب».(7)

3. نشانه­های توبه­کننده: قال رسو­ل­الله صلی الله علیه و آله : «امّا علامّه التّائب فاربعهٌ: النَّصیحه الله فی عَمله، و ترک الباطل، ولزوم الحقّ والحرص علی الخیر».(8)

1- توبه: 118.
2- نک: آل­عمران: 135 و 136.
3- روضات الجنات، ج 6، ص 19.
4- روضات الجنات، ج 2، ص 130؛ مجموعه آثار، ج 23، صص 570 و 571.
5- معراج­السّعاده، ص 508.
6- میزان­الحکمه، ج 2، ص 636، ح 2114.
7- میزان­الحکمه، ج 2، ص 636، ح 2119.
8- میزان­الحکمه، ج 2، ص 636، ح 2126.