- ب) فرهنگ 4
- الف) زیارت 4
- فصل اول: کلیات 4
- 1. مفهوم شناسی 4
- اشاره 4
- 2. اهمیت زیارت 5
- 3. تاریخچه زیارت 7
- 4. فلسفه زیارت اهل بیت 9
- 5. نقش اماکن زیارتی در ایجاد ارتباط با خدا 10
- 7. زیارت با معرفت 14
- 6. زیارت و تعظیم شعائر دینی 14
- 8. زیارت، اظهار وفاداری نسبت به ائمه اطهار (ع) 18
- فصل دوم: آثار تشرّف 20
- 1.آثار دنیایی 20
- اشاره 20
- الف) رفع مشکلات 20
- اشاره 20
- ب) افزایش روزی و طول عمر 21
- ج) شفای درد و بیماری 22
- د) آرامش روح 24
- ه_) تقرب به خداوند 25
- و) افزایش محبت و دوستی اهل بیت (ع) 25
- الف) نعمت های بهشتی 26
- اشاره 26
- 2. آثار اخروی 26
- ب) شفاعت اهل بیت 27
- ج) آمرزش گناهان 27
- د) ایمنی از عذاب 28
- و) گذشتن از صراط 29
- ه_) ایمنی از هراس و وحشت روز قیامت 29
- ز) همسایگی با رسول خدا صلی الله علیه و آله 30
- الف) آمادگی روحی پیش از تشرّف 31
- 1. آداب پیش از تشرّف 31
- اشاره 31
- ب) اخلاص و رضای خدا 31
- اشاره 31
- فصل سوم: آداب تشرّف 31
- د) نماز و دعا پیش از عزیمت 32
- ج) شوق زیارت 32
- ه_) زاد و توشه حلال 33
- 2. آداب هنگام تشرّف 34
- الف) غسل زیارت 34
- و) یاد و ذکر خدا 34
- اشاره 34
- ب) توقف و تأمل 35
- ج) اذن دخول 36
- د) متانت و وقار 37
- ه_) ذکر تکبیر (گفتن الله اکبر) 38
- و) آهسته سخن گفتن 38
- ز) خواندن زیارت نامه 39
- ح) نماز زیارت 40
- ط) حضور در نماز جماعت 41
- 3. آداب پس از تشرّف 42
- اشاره 42
- ک) وداع 42
- الف) دگرگونی روحی 42
- ی) تکریم و احترام خادمان حرم 42
- ب) تصمیم بر بازگشت دوباره 43
- ج) سوغات و هدیه 44
- فصل چهارم: آسیب شناسی زیارت 46
- اشاره 46
- 1. زیارت و خرافات 46
- 2. غلوّ در زیارت 50
- 3. بدعت گذاری در زیارت 52
- 4. رعایت نکردن آداب تشرّف 54
- 5. توجه و اهتمام به خرید سوغات 57
- 6. سوءاستفاده مخالفان از رفتار و حرکت های نادرست مسلمانان 59
- 7. بی توجهی به حقوق همراهان در سفر 62
- 8. رعایت نکردن شئونات اسلامی در اماکن زیارتی 64
- 9. تغییر فرهنگ زیارت به سیاحت 66
- 10. عادی شدن زیارت و از دست رفتن فرصت ها 68
- 11. بی توجهی به قداست اماکن زیارتی 70
- 12. ناآشنایی به تعامل با دیگر ملیت ها 71
- 13. اسراف 72
- اشاره 74
- فصل پنجم: با برنامه سازان 74
- 1. نقد عملکرد رسانه و توصیه ها 75
- اشاره 76
- 2. پیشنهاد های برنامه ای 76
- اشاره 76
- الف) پخش احادیث زیارت 76
- زیارت امیرمؤمنان، علی(ع) 77
- ایام مرتبط با امام حسین (ع)، عاشورا، نیمه شعبان، روز عرفه، عید فطر و عید قربان 78
- زیارت امام رضا (ع) 79
- زیارت امام حسن (ع) و دیگر امامان 79
- ج) تهیه ویژه برنامه هایی از سیره علما درباره زیارت 80
- ب) پخش زیارت علما هنگام حضور در مکان های زیارتی 80
- د) پخش میزگرد های تخصصی 81
- ه_) پخش جلوه های زیارت 81
- 3. پرسش های مردمی 82
- و) گفت وگو با علما 82
- ز) گزارش ویژه 82
- 4. پرسش های کارشناسی 84
- کتاب نامه 87
- کتاب ها 87
- نشریه ها 89
دانشمندان اسلامی نیز ذیل بحث حج به موضوع زیارت پرداخته اند و علمای بزرگ شیعه در کتاب های خود درباره زیارت امامان معصوم (ع) و مسافرت کردن به قصد زیارت ایشان روایات فراوانی نقل کرده اند، چنان که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
مَنْ زارَ واحداً مِنْ اَوْلادِی فِی الحَیاه وَ بَعدَ الْمَماتِ فَکَانَّما زارَنی وَ غَفَرلَهُ التَّبَه.(1)
هرکس یکی از فرزندان مرا چه در هنگام زنده بودنم و چه بعد از مرگم زیارت کند، چنان است که مرا زیارت کرده و البته آمرزیده شده است.
بنابراین، زیارت به عنوان یک فرهنگ و باور، در دل و جان همه مسلمانان، به ویژه شیعیان قرار دارد و آن را جزو یکی از مهم ترین برنامه های زندگی خود می داند، به گونه ای که هر کجا مزار یکی از فرزندان خاندان پیامبر خدا صلی الله علیه و آله باشد، زیارتگاه مردم می شود. شیعیان با حضور در این مکان های مقدس به دعا و نیایش می پردازند و در پیشگاه الهی ابراز نیاز می کنند. در سال های گذشته، بر اثر کج روی های فکری، آسیب های جدی بسیاری بر این عمل عبادی _ معنوی وارد شده است که در برخی موارد اساس زیارت را مخدوش کرده و فرصت مناسبی برای سوء استفاده مخالفان و کج اندیشان فراهم آورده است.
ما در این نوشتار، به اصل و ریشه زیارت، به آثار آن، به آداب زیارت و به آسیب شناسی زیارت خواهیم پرداخت. نیز مطالبی درباره فرهنگ سازی را بررسی
1- سید عبدالرزاق کمّونه حسینی، آرامگاه های خاندان پاک پیامبر صلی الله علیه و آله و بزرگان صحابه و تابعین، مشهد، بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس، 1371، چ 1، به نقل از: جامع الاخبار.