- 1. اصل حرمت و کرامت 4
- فصل اول: کلیات 4
- اشاره 4
- 2. حرمت و کرامت شخص پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 4
- 3. عزت پیامبر در دعوت 7
- فصل دوم: گونه شناسی حرمت و کرامت در سیره نبوی 10
- اشاره 10
- اشاره 11
- 1. حرمت وکرامت انسانی 11
- الف) حرمت قشرهای ضعیف 11
- ب) حرمت همه مردم 13
- ج) حرمت زن 15
- یک _ سوء استفاده نکردن از ضعف دشمن 23
- د) حرمت دشمن 23
- اشاره 23
- دو _ حرمت اسیر 24
- سه _ پای بندی به عهد و پیمان با دشمن 25
- چهار _ رعایت حق دشمن 25
- پنج _ فایده رسانی به دشمن 26
- شش _ هدایت دشمن 26
- 2. حرمت و کرامت رتبه های سِنی 28
- دو _ مقدم داشتن کودک و نوجوان بر بزرگ سالان 28
- یک _ سلام کردن به کودکان 28
- الف) حرمت کودک ونوجوان 28
- اشاره 28
- اشاره 28
- پنج _ شرکت در بازی کودکان 29
- سه _ عیادت از کودکان بیمار 29
- چهار _ با احترام صدا کردن 29
- شش _ اهمیت دادن به کودکان 30
- یک _ بهار سازندگی 32
- ب) حرمت جوان 32
- اشاره 32
- اشاره 33
- اول _ نخستین نماینده و آخرین فرمانده پیامبر 33
- دو _ اعتماد به توان مندی جوان 33
- سوم _ فرمانده نبرد با رومیان 34
- دوم _ نخستین فرماندار مکه 34
- ج) حرمت بزرگ سالان و ریش سفیدان 35
- 3. حرمت و کرامت جماعت 36
- اشاره 38
- الف) حرمت پدر و مادر 38
- 4. حرمت و کرامت خویشان 38
- ب) حرمت فرزندان 40
- ج) حرمت دیگر خویشاوندان 45
- الف) حرمت مسلمان 47
- 5. حرمت و کرامت دینی 47
- اشاره 47
- ب) حرمت مؤمن 49
- اشاره 51
- 6 . حرمت و کرامت سببی 51
- الف) حرمت میهمان 52
- ب) حرمت هم نشین 53
- ج) حرمت دوستان 56
- د) حرمت همسایه 58
- اشاره 61
- فصل سوم: روش شناسی حرمت و کرامت در سیره نبوی 61
- 1. روش تربیتی 62
- اشاره 62
- الف) روش مدارا 62
- اشاره 62
- یک _ ضرورت مدارا 63
- دو _ مدارا با دشمن (عفو و گذشت) 64
- سه _ مدارا با مردم (مهربانی) 67
- چهار _ مدارا به معنای دوری از خشونت 69
- پنج _ مدارا در قالب تشویق 70
- ب) روش تشویق 71
- اشاره 71
- یک _ تشویق به اندیشه ورزی 71
- دو _ تشویق به دانش اندوزی 74
- 2. روش تبلیغی 75
- الف) روش اعطای آزادی 75
- اشاره 75
- یک _ پرهیز از اجبار در تبلیغ دین 75
- اشاره 75
- دو _ احترام به باورهای دیگران 77
- سه _ انتقادپذیری 79
- ب) روش عزت بخشی 80
- اشاره 80
- یک _ هجرت 81
- دو _ جهاد 82
- سه _ حکومت 82
- چهار _ توجه به جایگاه اجتماعی 83
- پنج _ فروتنی 84
- ج) روش مشارکت (پیش گامی) 88
- د) روش مشورت 89
- ه_) روش ترویج ارزش های انسانی 91
- اشاره 91
- یک _ رعایت عهد و پیمان 92
- دو _ امانت داری 93
- سه _ پای بندی به وعده 94
- چهار _ سرزنش نکردن 95
- پنج _ دشنام ندادن 97
- شش _ خیانت نکردن 97
- هفت _ احترام به دیگران 98
- هشت _ رعایت مکارم اخلاق 99
- نه _ تأکید بر عزت مندی 101
- کتاب نامه 104
پیش گفتار
«بعثت رسول اکرم صلی الله علیه و آله، هدفی حکیمانه و اجتماعی دارد که به زندگی مردم مربوط است. این هدف به روحیه، اخلاق و تربیت افراد مربوط می شود. باید گفت اساس و محور اخلاق اسلامی، کرامت نفس است»؛(1) زیرا بدون توجه به کرامت انسانی، هر نوع اخلاق و تربیتی رنگ می بازد. کرامت، عزت و بزرگواری نفس، چیزی جز احساس عظمت و پرهیز از حقارت نفس نیست و پیامبر اسلام می فرماید: «اِنّما بُعِثْتُ لِاُتَمِّمَ مَکارِمَ الْاَخْلاق؛ من مبعوث شده ام که مکارم اخلاق را تکمیل کنم».(2)
مکارم اخلاق؛ یعنی اخلاق کریمانه و بزرگوارانه که کرامت انسانی در آن محور قرار می گیرد. «هر مکتب و روش اخلاقی، یک محور و یک اصل دارد که دستورهای اخلاقی آن مکتب پیرامون آن گرد می آیند. محور اخلاق بودایی، آزادی و رهایی از خواهش های نفسانی است. محور اخلاق مانوی، خلاصی از رنج زندگی و محور اخلاق کلبی، بی نیازی از وسایل زندگی؛ محور اخلاق اپیکوری، لذت و محور اخلاق مارکسیستی، منافع مادی و تنازع بقا؛ محور اخلاق ماکیاولی، سیادت و آمریت و محور اخلاق نیچه ای، زور و قدرت است،
1- مرتضی مطهری، یادداشت ها، تهران، صدرا، 1381، چ 1، ج6، ص 478.
2- محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 403 ه_ . ق، ج 16، ص 280، به نقل از: تفسیر مجمع البیان.