کرامت انسان از دیدگاه خاتم پیامبران صلی الله علیه و آله صفحه 13

حتی درخواست، از مقام انسانیت نمی کاهد. بنابراین، باید به جایگاه انسانی فقیر توجه شود. پیامبر در آداب رویارویی با فقیر می فرماید:

اِذَا سَئَلَ السّائِلُ فَلا تَقْطَعُوا عَلَیْهِ مَسْأَلَتَهُ حَتَّی یَفْرُغَ مِنْها ثُمَّ رُدُّوا عَلَیْهِ بِوِقارٍ وَ لِینٍ اِمَّا بَذْلٍ یَسیرٍ اَوْ رَدٍّ جَمِیلٍ.(1)

هنگامی که حاجت مندی از شما چیزی بخواهد، گفتار او را قطع نکنید تا تمام مقصود خویش را شرح دهد. سپس با وقار و ادب و ملایمت به او پاسخ بگویید یا چیزی که در قدرت دارید، در اختیارش بگذارید یا به صورت شایسته ای او را بازگردانید.

حضرت محمد صلی الله علیه و آله می فرمود: «لا تَرُدُّوا السَّائِلَ وَلَوْ بِشِقِّ تَمْرهٍ؛ سائل را رد نکنید هر چند به پاره خرمایی باشد.»(2) در گفتاری دیگر از پیامبر، اوج عزت خواهی، حرمت گزاری و ارزش گذاری به چشم می خورد: «لِسائلٍ حَقٌّ وَ اِنْ جاءَ عَلَی فَرَسٍ؛ درخواست کننده حقی دارد هرچند سوار بر اسب بیاید.»(3) این حدیث به ما می گوید که وضع ظاهری فرد نباید سبب شود تا فقیری را به دروغ گویی متهم کنید، بلکه باید او را در ظاهر تصدیق کنید و تحقیرش نکنید. پیامبر می فرماید: «لاتُطْعِمُوا الْمَسَاکِینَ مِمَّا لاتَأْکُلُونَ؛ از آن چیزی که خودتان نمی خورید، به مستمندان نخورانید».(4)

ب) حرمت همه مردم

ب) حرمت همه مردم

از نظر پیامبراکرم صلی الله علیه و آله، انسان در میان موجودات ارزش ویژه ای دارد. این ارزش همان گونه که از سوی خداوند پاسداری شده است، خود انسان ها نیز باید مراقب آن باشند. اگر حرمت انسان به میزانی است که فرشتگان بر او سجده

1- علی بن فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان، بیروت، دارالمعرفه، 1408ه_ . ق،ج1و2،ص375.
2- کنز العمال، ج 6، ص385، ح 16176.
3- سلیمان ابوداوود، سنن ابی داود، بیروت، دارالجنان، 1409 ه_ . ق، ج 1، ص 375.
4- کنز العمال، ج1، ص 399، ح 16247.